Việc Nvidia chọn Việt Nam làm điểm đến để thành lập trung tâm R&D về AI và trung tâm dữ liệu không chỉ đánh dấu một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực công nghệ, mà còn mở ra cơ hội to lớn để Việt Nam củng cố vị thế trong cuộc đua thu hút đầu tư FDI vào công nghệ. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa lợi ích này, Việt Nam vẫn còn những 'điểm yếu' cần khắc phục.

​​​​​​​

Tại phiên họp thứ nhất Ban chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn vào cuối tuần qua, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, thỏa thuận với Nvidia được đánh giá là "cú hích" quan trọng giúp Việt Nam có được bước nhảy vọt về công nghệ thời gian tới. Thời gian qua các cơ quan của Việt Nam đã tiếp xúc, làm việc với nhiều tập đoàn công nghệ hàng đầu như Qualcomm, Google, Meta, Lam Research, Qorvo, AlChip và có các công ty đã có kế hoạch cụ thể chuyển dịch chuỗi cung ứng sang Việt Nam.

Vì sao chọn Việt Nam?

Đầu tháng 12, Nvidia - tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới về sản xuất chip và phát triển trí tuệ nhân tạo (AI), đã chính thức ký kết thỏa thuận hợp tác với Việt Nam, bằng việc thành lập một trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) về AI và trung tâm dữ liệu AI.

Bình luận về sự kiện này trong bài viết đăng tải trên trang Indonesia Business Post, tác giả Renold Rinaldi viết: “Động thái của tập đoàn công nghệ Mỹ đã củng cố vị thế của Việt Nam như một điểm đến đầu tư công nghệ tại Đông Nam Á”. Renold Rinaldi cho rằng điều này "thật trớ trêu" khi CEO của Nvidia chỉ vừa mới đến thăm Indonesia hôm 14/11 để làm diễn giả chính tại sự kiện Indonesia AI Day 2024.

Trên tờ Manila Times, chuyên gia về cơ sở hạ tầng nổi tiếng người Philippines, Arnel Casanova ca ngợi: “Đây là bước phát triển mang tính đột phá đối với Việt Nam trong kỷ nguyên AI. Xin dành lời khen ngợi đến chính phủ Việt Nam đã đầu tư và hợp tác chiến lược với tập đoàn chip hàng đầu thế giới. Việt Nam hiện có tiềm năng trở thành trung tâm đổi mới toàn cầu quy mô lớn và đây là chiến thắng mang tính bước ngoặt cho công cuộc này của Việt Nam.

Cần nhắc lại sự đặc biệt của lần hợp tác này. Nvidia không phải công ty công nghệ lớn đầu tiên có mặt tại Việt Nam, nhưng họ là công ty AI lớn nhất. Tỷ phú Jensen Huang, Nhà sáng lập, Chủ tịch Tập đoàn Nvidia cũng nhiều lần nhấn mạnh Việt Nam là “ngôi nhà thứ 2” của Nvidia. Việt Nam không chỉ là nơi Nvidia đặt trung tâm R&D đầu tiên của họ tại Đông Nam Á, mà còn là nơi duy nhất ngoài Hoa Kỳ - nơi đặt trụ sở chính của NVIDIA và Đài Loan (Trung Quốc) - quê hương của Jensen Huang.

Tại khu vực Đông Nam Á, Việt Nam có rất nhiều “đối thủ” nặng ký trong thu hút FDI vào các lĩnh vực công nghệ cao. Ngoài Indonesia và Philippines, Malaysia cũng đã thu hút được nhiều khoản đầu tư lớn từ các tập đoàn công nghệ hàng đầu như Google và Microsoft. Chính Nvidia cũng đã cam kết đầu tư xây dựng và phát triển các trung tâm dữ liệu tại đây.

Việt Nam đã vượt qua các “đối thủ” này như thế nào? Theo ông Võ Xuân Hoài, Phó Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC), điều này xuất phát từ thực tế phát triển công nghệ AI là lĩnh vực mới, có nhiều triển vọng và Việt Nam đang có cơ hội là quốc gia đi đầu trong phát triển công nghệ AI tại châu Á. Đặc biệt, Nvidia đánh giá cao sự đồng hành của Chính phủ, của Thủ tướng với họ trong suốt thời gian qua. Trên thực tế, trước khi quyết định lập trung tâm R&D về AI tại Việt Nam, Nvidia đã chuyển dịch một phần chuỗi giá trị sản xuất hàng tỷ USD đến Việt Nam.

Còn Jensen Huang tiết lộ lý do: “Việt Nam sở hữu rất nhiều lợi thế, trong đó ‘siêu năng lực’ lớn nhất chính là giá trị gia đình và sự coi trọng giáo dục. Người Việt Nam có thành tích xuất sắc trong các lĩnh vực STEM, đặc biệt là Toán học và Khoa học. Điều này giúp Việt Nam trở thành nhà cung cấp kỹ sư phần mềm lớn thứ hai thế giới – một thực tế mà rất ít người biết đến.

Từ mối hợp tác này, Nvidia mong muốn thu hút những kỹ sư phần mềm, nhà nghiên cứu và kỹ sư AI xuất sắc của Việt Nam. Đồng thời, thúc đẩy một hệ sinh thái AI hoàn chỉnh với ba yếu tố cốt lõi: Cơ sở hạ tầng AI tiên tiến, các chương trình đào tạo AI mạnh mẽ tại các trường đại học và sự phát triển của các start-up AI”.

'Cú hích'' cho FDI công nghệ cao

Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, thỏa thuận với Nvidia, tạo hiệu ứng lan tỏa lớn, thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư công nghệ cao khác trên thế giới, đặc biệt trong lĩnh vực AI, bán dẫn. Trong hai tuần qua, Nvidia liên tục tuyển dụng các vị trí kỹ sư, quản lý tại Việt Nam. Những kết quả này đem lại tiếng vang lớn và nâng tầm vị thế của Việt Nam trong khu vực và trên thế giới, là điểm đến của công nghệ cao, công nghệ bán dẫn và trí tuệ nhân tạo.

Hợp tác giữa hai bên tập trung vào phân khúc cao nhất trong chuỗi cung ứng của Nvidia, là phần lõi hệ sinh thái. Các chuyên gia cho rằng điều này sẽ kéo nhiều doanh nghiệp cung cấp các thiết bị trung tâm dữ liệu AI theo vào.

"Trung tâm này được kỳ vọng trở thành “thỏi nam châm” thu hút các các nhà đầu tư và đối tác công nghệ cao đến Việt Nam. Khác với mô hình thu hút đầu tư từ các "ông lớn" công nghệ trước đây, chủ yếu mới ở mức xây dựng những nhà máy, tổ hợp sản xuất đơn thuần nhằm tận dụng lực lượng lao động giá rẻ, việc thu hút Nvidia đầu tư vào trung tâm R&D về AI hứa hẹn sẽ mang lại giá trị gia tăng cao hơn”, theo Phó Giám đốc NIC.

Báo cáo của Cục Đầu tư nước ngoài cũng cho thấy, 11 tháng qua nhiều dự án lớn trong các lĩnh vực bán dẫn, sản xuất pin, tế bào quang điện, thanh silic, sản xuất linh kiện - sản phẩm điện tử… được đầu tư mới và mở rộng tại Việt Nam. Ngân hàng HSBC cũng nhận định, Việt Nam đang là điểm đến ưa chuộng của dòng vốn FDI, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ.

Không còn nghi ngờ gì nữa về những thuận lợi của Việt Nam, cũng như những triển vọng thu hút FDI, nâng tầm công nghệ Việt Nam mở ra từ hợp tác với Nvidia. Tuy nhiên vẫn có những thách thức cần vượt qua, để biến cơ hội thành thành quả bền vững.

Trao đổi với Vnbusiness, bà Đỗ Thị Thuý Hương, Uỷ viên BCH Hiệp hội Doanh nghiệp Điện tử Việt Nam nhấn mạnh, Nvidia là ông lớn công nghệ thứ 2 đầu tư trung tâm R&D tại Việt Nam. Trước đó chỉ có Samsung thực hiện điều này, và cũng mất rất nhiều thời gian kể từ khi tập đoàn hàng đầu Hàn Quốc và thế giới đến Việt Nam đầu tư.

Lý giải nguyên nhân, bà Hương cho biết, có 3 yếu tố chính khiến các công ty công nghệ trên toàn cầu phải cân nhắc khi đầu tư R&D tại một quốc gia.

“Thứ nhất là vấn đề bảo mật và sở hữu trí tuệ. Họ sợ mất mát công nghệ và những thuật toán độc quyền ở những quốc gia nơi mà bảo vệ sở hữu trí tuệ chưa đủ mạnh. Thứ hai, họ nhận thấy gặp khó khăn trong tuyển dụng và quản lý nhân tài. Vấn đề nhân sự đủ năng lực, trình độ tại địa phương để tham gia vào các dự án nghiên cứu phát triển là một bài toán lớn. Thứ ba, ông lớn công nghệ lo ngại về hạn chế cơ sở hạ tầng và hệ sinh thái công nghệ”, vị chuyên gia nhận định tại Việt Nam vẫn tồn tại những hạn chế này.

Bà Đỗ thị Thuý Hương cho rằng: “Chúng ta cần tập trung khắc phục những ‘yếu điểm’ trên để thu hút mạnh hơn nữ vào R&D, vào phần đào tạo nguồn nhân lực cho Việt Nam trong lĩnh vực công nghệ cao, bán dẫn, AI… Đây là một bước đi tắt đón đầu đúng đắn để Việt Nam có thể bứt phá, trở thành một nước công nghiệp phát triển”.

Đỗ Kiều-Link gốc