Bất động sản (BĐS) là lĩnh vực đầu tư "nóng" nhất hiện nay, BĐS bị đầu cơ rất lớn, gây ảnh hưởng tới toàn bộ nền kinh tế. Do đó, việc đánh thuế BĐS là cần thiết, nhưng cần phải nghiên cứu, căn cứ vào bối cảnh thị trường hiện nay để áp dụng vào thời điểm nào cho phù hợp.

Một trong những công cụ hữu hiệu để điều tiết thị trường BĐS đó là chính sách thuế. Do đó, nhiều ý kiến cho rằng Việt Nam cần sớm thực hiện đánh thuế BĐS. Bộ Xây dựng gần đây đề xuất giải pháp đánh thuế với người sở hữu từ 2 nhà, đất trở lên nhằm hạn chế đầu cơ, mua đi bán lại trong thời gian ngắn để kiếm lời. Bộ Tài chính sau đó đồng thuận và cho biết sẽ nghiên cứu phương án Bộ Xây dựng đề xuất.

Không phải lần đầu tiên đề xuất đánh thuế với người sở hữu nhiều nhà, đất được nêu lên. Thị trường cũng từng xuất hiện các ý kiến tương tự trong vài năm trở lại đây nhằm "hạ nhiệt" giá BĐS trong bối cảnh giá nhà ở các thành phố lớn ngày càng tăng mạnh.

Kiến nghị về chính sách thuế áp dụng với người sở hữu nhiều nhà đất, bỏ hoang BĐS cũng được đoàn giám sát của Quốc hội đưa ra cuối tháng trước. Nhiều địa phương hiện nay dư thừa các sản phẩm như shophouse, biệt thự không người ở. Trong khi đó, nhà ở bình dân, vừa túi tiền ngày càng khan hiếm, nhất là tại Hà Nội và TP HCM ghi nhận tình trạng lệch pha trên thị trường BĐS trầm trọng.

Hầu hết các ý kiến đều cho rằng việc đánh thuế BĐS là cần thiết, nhưng cần nghiên cứu kỹ mức thuế và thời gian áp dụng.

Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) đề xuất chính sách thuế BĐS áp cho hai đối tượng, gồm người mua căn nhà thứ hai trở lên và chủ sở hữu bỏ hoang dự án. Mức thuế sẽ tăng dần với giao dịch mà người bán có thời gian sở hữu ngắn.

Tuy nhiên, gần đây, dư luận cho rằng chủ trương đánh thuế đầu cơ lướt sóng, người sở hữu nhiều nhà đất bỏ hoang là cần thiết, nhưng cần nghiên cứu về sắc thuế, kỹ thuật áp thuế. Việc này sẽ giúp thu đúng, không ảnh hưởng đến người có nhu cầu thực và tránh gây sốc dẫn đến việc bán tháo ồ ạt trên thị trường.

Chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh ủng hộ quan điểm cần có giải pháp để hạn chế hành vi đầu cơ BĐS, nhưng lưu ý cần cân nhắc ở nhiều góc độ để có thể chọn được giải pháp hợp lý nhất, tránh gây ra nhiều hệ lụy cho thị trường. “Đánh thuế với người sở hữu nhiều nhà, đất phải triển khai từ từ, có nghiên cứu đầy đủ xem nên đánh như thế nào. Bởi hiện nay, chúng ta chưa có cơ sở dữ liệu. Vấn đề quan trọng nhất là xây dựng kho cơ sở dữ liệu, từng mảnh đất đó là của ai, như thế nào…”, ông kiến nghị.

Mặc dù vậy, chuyên gia này gợi ý có thể áp dụng ngay chính sách đánh thuế vào các BĐS bỏ hoang, không sử dụng, sau đó dần xây dựng luật thuế BĐS phù hợp. Ví dụ, BĐS để hoang 1 năm thì đánh thuế 3%/năm; để hoang 5 năm thì đánh thuế 10%/năm; để hoang 15 năm thì đánh thuế 20%/năm.

Ngoài ra, các chuyên gia cũng cho rằng cần phải sửa quy định hiện nay là người chuyển nhượng BĐS sẽ phải nộp 2% thuế thu nhập cá nhân (TNCN) trên giá bán. Theo đó, dù người bán có lỗ hay lãi vẫn phải nộp thuế. Trong khi đó, bản chất của việc đánh thuế chuyển nhượng BĐS là thuế trên thu nhập mà người chuyển nhượng BĐS nhận được, tức là phải dựa trên lợi nhuận thu được từ giao dịch BĐS.

“Quy định hiện nay không phù hợp, gây bất bình đẳng, có người bán lỗ vẫn phải nộp thuế, trong khi có người lãi cao cũng chỉ nộp mức thuế rất thấp”, một chuyên gia cho hay.

Ông Nguyễn Văn Được, Tổng giám đốc Công ty TNHH kế toán và tư vấn thuế Trọng Tín cho rằng hiện nay, giá bán BĐS đã tiện cận với thị trường, do đó ngành thuế nên áp dụng cách tính thuế chuyển nhượng BĐS trên thu nhập thực tế phát sinh, thay vì áp mức thuế 2% trên giá bán như quy định hiện nay.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng lưu ý cần phải lấy ý kiến, bàn bạc thật kỹ, cân nhắc nhiều chiều. Nếu dùng công cụ thuế để tăng chi phí cho hành vi đầu cơ nhằm hạn chế tình trạng này phải cân nhắc mức thuế phù hợp với điều kiện tại Việt Nam chứ không nên áp mức quá cao, phi thực tế. Chẳng hạn, nếu bán ngay trong vài ba tháng đầu sau khi mua sẽ áp thuế suất cao trên lợi nhuận mà người bán thu được. Nếu  5 - 10 năm sau mới bán, mức thuế sẽ thấp hơn.

Trong khi đó, chuyên gia thuế Nguyễn Ngọc Tú đề xuất nên nghiên cứu một sắc thuế mới, như thuế tài sản hay BĐS, thay vì gộp chung khi sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân. "Loại thuế này chỉ tính trên lợi nhuận sau khi trừ đi chi phí đầu tư địa ốc của nhà đầu tư", ông Tú gợi ý.

Thông tin tới báo chí mới đây, Bộ Tài chính cho biết, pháp luật hiện hành quy định BĐS bao gồm: đất đai; nhà, công trình xây dựng gắn liền với đất đai; tài sản khác gắn liền với đất đai, nhà, công trình xây dựng; tài sản khác theo quy định của pháp luật.

Nhà nước đã ban hành các khoản thu liên quan đến BĐS phát sinh trong cả 3 giai đoạn: xác lập quyền sở hữu, quyền sử dụng BĐS (tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, lệ phí trước bạ); sử dụng BĐS (thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, thuế sử dụng đất nông nghiệp.

Tuy nhiên, ở Việt Nam hiện chưa thu đối với nhà (trong quá trình sử dụng) và chuyển nhượng BĐS như thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng…

Vì vậy, Bộ Tài chính cho rằng cần phải có giải pháp phù hợp, đồng bộ với điều kiện và bối cảnh của nước ta, trong đó có việc nghiên cứu giải pháp thu thuế đối với nhà nói chung hay thuế đối với sở hữu nhiều nhà, đất nói riêng.

Đồng thời, nghiên cứu sửa đổi chính sách thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản cho phù hợp với yêu cầu, bối cảnh mới cũng như thông lệ ở một số quốc gia.

Bộ Tài chính cho biết đang nghiên cứu, tổng hợp kinh nghiệm quốc tế, xác định những vướng mắc, bất cập trong quá trình triển khai thi hành các chính sách thuế liên quan đến BĐS trong thời gian qua (trong đó có trường hợp sử dụng nhiều diện tích đất, nhiều nhà ở, đất bỏ hoang, đất đã giao, cho thuê nhưng chậm đưa vào sử dụng) để báo cáo các cấp có thẩm quyền vào thời điểm thích hợp.

Thanh Hoa-Link gốc