NHNN đã hút về gần 30.000 tỷ đồng trong vòng 2 ngày trở lại đây. Trước động thái đó, tỷ giá có dấu hiệu hạ nhiệt rõ rệt.

Trong phiên ngày 11/3, Ngân hàng Nhà nước đã bất ngờ trở lại phát hành tín phiếu sau khoảng 4 tháng tạm dừng. Cụ thể, nhà điều hành đã phát hành gần 15.000 tỷ đồng tín phiếu kỳ hạn 28 ngày, lãi suất trúng thầu là 1,4%/năm.

Sang phiên 12/3, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục hoàn thành đợt phát hành tín phiếu trên kênh thị trường mở, với tổng khối lượng gần 15.000 tỷ đồng, vẫn là kỳ hạn 28 ngày, lãi suất 1,4%/năm. Như vậy sau 2 phiên, NHNN đã hút về gần 30.000 tỷ đồng ra khỏi hệ thống ngân hàng qua kênh tín phiếu.

Thông báo chào bán tín phiếu của NHNN.

Đánh giá về động thái trên của NHNN, Chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách Tài chính - Tiền tệ Quốc gia, cho rằng động thái hút ròng của chủ yếu do thanh khoản của hệ thống khá dồi dào.

Trong giai đoạn đầu năm nay, tín dụng tăng trưởng rất chậm và thậm chí còn âm đồng thời huy động vốn cũng tăng trưởng chậm nhưng cao hơn tín dụng. Dẫn số liệu từ NHNN, chuyên gia cho biết tín dụng đến hết tháng 2 giảm khoảng 1% còn huy động vốn ước tính giảm khoảng 0,7%. Điều này dẫn đến thanh khoản hệ thống dồi dào, lãi suất liên ngân hàng giảm mạnh.

Trong phiên 11/3, lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm đã giảm về ở mức 1,17%/năm, giảm mạnh so với mức đỉnh đạt được trong ngày 21/2 (4.14%) tiến gần về mặt bằng thấp được duy trì trong thời gian dài trong giai đoạn dư thừa thanh khoản trước đó (khoảng 0,14- 0,15%/năm). Thanh khoản khá dồi dào nên NHNN cần một phần cần hút thanh khoản về.

Tuy nhiên, đây chưa phải nguyên nhân quan trọng nhất. Động thái hút tiền về qua kênh đấu thầu tín phiếu nhằm mục tiêu quan trọng là qua đó đẩy lãi suất liên ngân hàng lên cao hơn, sát hơn so với lãi suất USD nhằm giảm áp lực tỷ giá. Theo cuộc họp mới nhất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ chưa giảm lãi suất ít nhất là cho đến hết nửa đầu năm nay. Việc Fed duy trì ở lãi suất cao mà lãi suất của Việt Nam quá thấp sẽ gây áp lực tỷ giá. Bằng chứng là tỷ giá trong thời gian vừa qua đã có những biến động, từ đầu năm đến giờ tỷ giá USD/VND đã tăng khoảng 1,5%.

Cùng quan điểm với Chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực, Ông Huỳnh Minh Tuấn, Chủ tịch Hội đồng quản trị CTCP FIDT cho rằng động thái hút tiền của NHNN có thể gây thắt chặt thanh khoản phần nào đó trên thị trường liên ngân hàng hoặc thị trường chứng khoán nếu duy trì liên tục trong thời gian sắp tới.

Ông Tuấn đánh giá lượng thanh khoản trên thị trường chứng khoán trong giai đoạn gần đây duy trì trên 23.000 tỷ đồng/phiên một phần nhờ vào lượng thanh khoản dư thừa trong hệ thống tài chính và lãi suất rẻ kỷ lục chảy vào nền kinh tế.

Với việc NHNN thắt chặt lượng vốn dư thừa trên thị trường liên ngân hàng, chuyên gia cho rằng có thể lo ngại rằng lượng cầu mua của thị trường chứng khoán sẽ giảm phần nào do các rủi ro về thanh khoản cũng như tâm lý nhà đầu tư.

Tuy nhiên, Chủ tịch của FIDT cho rằng việc NHNN hút tiền sẽ không gây ảnh hưởng đến cấu trúc lãi suất tiền gửi - cho vay của hệ thống ngân hàng trong giai đoạn quý II, trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng vẫn chưa khởi sắc đáng kể. Chuyên gia cũng khẳng định rằng chỉ nên nhìn nhận rủi ro đầu cơ crypto và vàng là rủi ro cục bộ của Việt Nam trong ngắn hạn. Sau giai đoạn này, có thể chờ đợi xu hướng tốt hơn của thị trường.

Nhìn chung, có thể thấy rằng động thái trên của NHNN đã có hiệu quả lập tức trong việc kìm hãm tỷ giá. Trong 2 ngày 11-12/3, tỷ giá USD trên thị trường tự do và tại các ngân hàng thương mại đã hạ nhiệt đáng kể. Cụ thể tại Vietcombank, giá USD đang được niêm yết ở mức 24.460-24.800 đồng, giảm khoảng 40 đồng so với cuối tuần trước. Mặc dù tăng khá mạnh kể từ tháng 2, giá USD tại Vietcombank vẫn chưa vượt đỉnh lịch sử ghi nhận hồi cuối năm 2022.

Tỷ giá trên thị trường chợ đen hạ nhiệt trong ngày 13/3. Ảnh minh họa.

Trên thị trường tự do, giá USD hôm nay cũng quay đầu giảm. Hiện giá mua vào USD phổ biến ở mức 25.480 đồng, giảm khoảng 20 đồng so với hôm qua. Trong khi đó giá bán ra giảm mạnh 100 đồng xuống còn khoảng 25.600 đồng. Trước đó, giá bán ra USD trên thị trường tự do ngày 11/3 lên tới 25.700 đồng, tăng tới 1.000 đồng so với cuối năm 2022, tương đương tăng 4%.

Trong báo cáo phân tích gần đây, Công ty Chứng khoán VCBS cho biết, lãi suất liên ngân hàng đã bật tăng nhanh và mạnh tại thời điểm trước và sau Tết nguyên đán, tuy nhiên chỉ ghi nhận áp lực tăng chủ yếu tại kỳ hạn ngắn. Đáng chú ý, có thời điểm lãi suất tại một số kỳ hạn ngắn thậm chí cao hơn một số kỳ hạn dài. Theo đó, hiện tượng này nhiều khả năng là trạng thái thiếu hụt thanh khoản cục bộ trong một thời gian ngắn. Theo đó, VCBS kỳ vọng lãi suất liên ngân hàng ở các kỳ hạn ngắn sẽ bình ổn trở lại.

Tuy vậy, trong bối cảnh áp lực tỷ giá thường trực, lãi suất liên ngân hàng sẽ khó có thể giảm trở lại mức thấp như giai đoạn cuối tháng 1, và thậm chí chịu áp lực tăng khi NHNN đã gọi thầu Tín phiếu NHNN vào ngày 11/3. Tương tự như thời điểm tháng 9/2023, VCBS duy trì quan điểm việc phát hành tín phiếu của Ngân hàng Nhà nước sẽ không gây ra những cú sốc hay thay đổi quá nhanh đối với thanh khoản VND trong hệ thống ngân hàng, từ đó sẽ không ảnh hưởng đến mục tiêu giảm mặt bằng lãi suất cho vay. Biện pháp này thay vào đó, được kỳ vọng sẽ phần nào giảm thiếu áp lực tỷ giá vốn luôn thường trực trong thời gian gần đây khi VND đã giảm giá 1,6% so với đồng USD từ đầu năm.

Thành An