Thị trường Mỹ được dự báo sẽ là điểm sáng thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu đồ gỗ trong năm 2025. Tuy vậy, chính sách thuế quan của nhiệm kỳ Tổng thống Donald Trump sẽ tạo ra thách thức không nhỏ, để hóa giải mối lo đòi hỏi các doanh nghiệp ngành hàng này cần chuẩn bị trước các phương án có thể xảy ra.

Là một doanh nghiệp (DN) hàng đầu về xuất khẩu (XK) đồ gỗ, CTCP Phú Tài (PTB) được dự báo năm 2025 sản lượng tiêu thụ sẽ tiếp tục tăng 13,6%, doanh thu sẽ tăng 22,3% so với năm 2024. Điều này nhờ vào thị trường XK gỗ lớn nhất là Mỹ và kỳ vọng lãi suất vay mua nhà 30 năm tại Mỹ hạ nhiệt giúp thị trường nhà ở tại nước này phục hồi sẽ thúc đẩy nhu cầu tiêu thụ gỗ và sản phẩm gỗ.

Sẽ tiếp tục là điểm sáng thúc đẩy tăng trưởng

Không chỉ công ty nêu trên, với những DN sản xuất đồ gỗ đang chọn Mỹ là thị trường XK chính yếu cũng được kỳ vọng sẽ có mức tăng trưởng tốt về doanh thu trong năm 2025 này.

Các DN xuất khẩu đồ gỗ sang Mỹ cần chuẩn bị trước các phương án có khả năng xảy ra trong năm 2025 trước mối lo về “rào cản” thuế quan.

Trong báo cáo cập nhật ngành gỗ hôm 8/1, Bộ phận phân tích thuộc Công ty chứng khoán MBS cho rằng thị trường Mỹ tiếp tục là điểm sáng thúc đẩy tăng trưởng XK gỗ và sản phẩm gỗ trong năm 2025. Đó là nhờ thị trường nhà ở phục hồi sẽ tác động tích cực lên nhu cầu tiêu thụ gỗ của Mỹ. 

Nhất là với chính sách nới lỏng tiền tệ của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) sẽ kéo dài sang năm 2025, dự kiến thị trường nhà ở tại Mỹ sẽ phục hồi, qua đó giúp số giấy phép xây dựng sẽ cải thiện 8,6% trở lại mức 1,550 triệu trong nửa đầu năm 2025. Do đây là chỉ báo nhanh và sẽ mất 4-5 tháng để phản ánh vào số nhà mới, vì vậy giới phân tích cho rằng số nhà mới bán được sẽ cải thiện mạnh mẽ vào nửa cuối năm 2025, qua đó thúc đẩy nhu cầu tiêu thụ gỗ và sản phẩm gỗ.

Tuy vậy, điều mà các DN sản xuất đồ gỗ của Việt Nam đang e ngại là chính sách thuế quan mới của nhiệm kỳ Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ có tác động nhất định đến hoạt động XK của họ trong năm nay.

Theo kênh tin tức tài chính CNBC của Mỹ, trong ngắn hạn, với kỳ vọng việc áp thuế lên các mặt hàng XK, nên các nhà sản xuất và bán lẻ tại Mỹ đang tích cực tích trữ hàng tồn kho, nhập sớm các đơn hàng để đối phó với chính sách thuế mới này. 

Và như thế sẽ dẫn tới hàng tồn kho các mặt hàng nội thất tăng lên mức cao, tuy vẫn thấp hơn 16,8% so với mức đỉnh của năm 2022, thế nhưng dự kiến sẽ mất một khoảng thời gian để tiêu thụ hết lượng hàng tồn kho trên trước khi nhập mới. Do vậy, đây chính là một thách thức về đầu ra cho các DN sản xuất đồ gỗ của Việt Nam. Từ đó, tăng trưởng nhu cầu nhập khẩu đồ gỗ tại Mỹ trong nửa đầu năm 2025 có thể sẽ chậm lại.

Một vấn đề cũng được đặt ra là liệu các sản phẩm đồ gỗ của Việt Nam có khả năng bị Mỹ đánh thuế hay không? Bởi lẽ, theo báo The Economist, Việt Nam nằm trong 4 quốc gia sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi chính sách thương mại mới của Mỹ do có giá trị thặng dư thương mại cao.

Trong chuyện này, theo chuyên viên phân tích của MBS, các mặt hàng gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam sẽ ít có khả năng bị áp dụng mức thuế mới lên tới 10-15%. Bởi vì Việt Nam sẽ có biện pháp đàm phán, ứng phó để giảm thặng dư thương mại với Mỹ như tăng cường nhập khẩu từ Mỹ. Ngoài ra giá trị XK sản phẩm gỗ của Việt Nam sang Mỹ chỉ đứng thứ 5, chỉ chiếm khoảng 5,3% tỷ trọng nhập khẩu sản phẩm gỗ của Mỹ.

Tuy nhiên, giới phân tích đánh giá các sản phẩm gỗ của Việt Nam nhiều khả năng sẽ tiếp tục đối mặt với các vụ kiện liên quan tới né tránh thuế hay chống bán phá giá, chống trợ cấp do lợi thế về chi phí lao động rẻ khiến các sản phẩm từ Việt Nam có nhiều lợi thế về giá cũng như lo sợ về việc Trung Quốc nhập hàng sang Việt Nam để né tránh mức thuế mới.

Chuẩn bị trước các phương án có thể xảy ra

Mặc dù vậy, các vụ kiện sẽ không có nhiều tác động do hiện tại chỉ khoảng 6% nguyên liệu đầu vào của Việt Nam là nhập khẩu từ Trung Quốc. Tương tự như sản phẩm tủ gỗ của Việt Nam, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) đã ban hành kết luận sẽ chỉ áp thuế với các sản phẩm tủ gỗ của Việt Nam có bộ phận nhập khẩu từ Trung Quốc. Còn với tất cả trường hợp còn lại không sử dụng bộ phận nhập khẩu từ Trung Quốc sẽ được loại trừ và không bị áp thuế chống bán phá giá.

Trong khi đó, với trường hợp Mỹ sẽ thực hiện các chính sách áp thuế lên các mặt hàng XK, đặc biệt với các mặt hàng xuất xứ từ Trung Quốc, với mức thuế dự kiến là 60% lên các mặt hàng tại quốc gia này, theo MBS, về trung và dài hạn sẽ tạo ra những cơ hội cho các DN xuất khẩu gỗ và sản phẩm của Việt Nam mở rộng thị phần tại Mỹ.

Bởi lẽ, sau khi áp dụng mức thuế mới, giá các sản phẩm xuất xứ từ Trung Quốc sẽ cao hơn. Từ đó khiến người dân Mỹ chuyển hướng sang các mặt hàng thay thế có giá cả phải chăng hơn. Và với lợi thế về giá kết hợp với việc số lượng các DN sở hữu chứng nhận FSC-CoC (Chứng chỉ xác nhận nguồn gốc) tăng cao, Việt Nam dự kiến sẽ mở rộng thị phần XK gỗ và các sản phẩm gỗ tại thị trường Mỹ, đặc biệt với vị thế nằm trong top 5 nước XK sản phẩm gỗ nhiều nhất vào Mỹ.

Cần nhắc lại, trong năm 2024 tổng kim ngạch XK gỗ và sản phẩm của Việt Nam ước đạt 16,25 tỷ USD thì trong đó thị trường Mỹ đã chiếm đến 56% (đạt gần 9 tỷ USD). Với mục tiêu đạt tổng kim ngạch là 18 tỷ USD trong năm 2025 đang đòi hỏi các DN sản xuất đồ gỗ sẽ nỗ lực nhiều hơn, nhất là cần vượt qua thách thức rào cản thuế quan ở thị trường chủ lực như Mỹ.

Như lưu ý của ông Đỗ Xuân Lập, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, Mỹ là thị trường XK quan trọng nhất của ngành gỗ Việt Nam và có thể có những thay đổi rất lớn trong thời gian tới. Mỹ cũng có thể áp dụng các mức thuế mới đối với hàng hóa từ Việt Nam, trong đó có các mặt hàng gỗ. Điều này sẽ gây ra các khó khăn trong khâu XK và tác động tới sản xuất. 

Trong bối cảnh hiện tại của ngành gỗ và kịch bản thuế sắp tới đối với các thị trường trong đó có Việt Nam, theo ông Lập, các cơ quan chức năng cần tiếp tục đồng hành cùng ngành gỗ trong việc cung cấp các thông tin về cảnh báo chính sách, rào cản thương mại, các biện pháp phòng vệ thương mại. 

Còn trước mắt, bản thân các DN sản xuất đồ gỗ nên chủ động một số hoạt động nhằm giảm thiểu tác động. Nhất là đảm bảo chuỗi cung ứng đáp ứng được các yêu cầu của Mỹ, cũng như chuẩn bị trước các phương án có khả năng xảy ra trong năm 2025 nếu như Mỹ áp thuế và áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại.

Thế Vinh-Link gốc