Việc Chính phủ liên bang Mỹ đóng cửa một phần từ nửa đêm 1/10 đã giáng đòn mạnh vào ngành nông nghiệp nước này.

Nông dân thu hoạch ngô trên cánh đồng ở Bird-in-Hand, bang Pennsylvania, Mỹ. Ảnh: AFP/TTXVN

Hàng loạt khoản thanh toán hỗ trợ bị đình chỉ, trong khi việc tiếp cận các khoản vay nông nghiệp liên bang cũng tạm ngừng. Tình trạng này diễn ra đúng thời điểm mùa thu hoạch đang vào giai đoạn cao điểm.

Khủng hoảng ngân sách phát sinh khi các nhà lập pháp của hai đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ không đạt được đồng thuận về dự luật tài trợ hoạt động của chính phủ. Theo các chuyên gia, ngay cả việc gián đoạn ngắn hạn cũng có thể làm trầm trọng thêm khó khăn tài chính vốn đã đè nặng lên nông dân Mỹ. Ông Chad Hart, chuyên gia kinh tế nông nghiệp tại Đại học bang Iowa, cho biết chi phí vận hành máy móc thu hoạch rất tốn kém nên việc chậm hỗ trợ tài chính sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của nông dân.

Việc chính phủ Mỹ đóng cửa một phần khiến hơn nửa trong số hơn 85.000 nhân viên của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) bị cho nghỉ việc tạm thời. Một số hoạt động thiết yếu như thanh tra thực phẩm và quản lý chương trình dinh dưỡng sẽ được duy trì, nhưng hầu hết những công việc khác như xử lý khoản vay nông nghiệp và chi trả viện trợ đều bị đình lại.

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump và USDA đổ lỗi cho đảng Dân chủ gây ra tình trạng này, trong khi phía Dân chủ cho rằng đảng Cộng hòa – vốn đang kiểm soát cả Hạ viện, Thượng viện và Nhà Trắng – mới là bên phải chịu trách nhiệm. Trên mạng xã hội, Bộ trưởng Nông nghiệp Brooke Rollins nhấn mạnh: “Hàng tỷ USD viện trợ thiên tai đang bị chặn không thể đến tay nông dân”.

Bên cạnh khủng hoảng ngân sách, nông dân Mỹ còn phải đối mặt với những thách thức kinh tế lớn khác. Cuộc chiến thương mại khiến Trung Quốc - nước nhập khẩu đậu nành lớn nhất thế giới - chuyển sang mua từ Brazil. Trong khi đó, sản lượng ngô dự kiến đạt mức kỷ lục khiến giá có xu hướng giảm, còn chi phí đầu vào như giống cây trồng, phân bón ngày càng leo thang.

Việc đóng cửa cũng khiến USDA phải tạm dừng chi trả viện trợ thiên tai liên quan đến thời tiết cũng như ngừng xử lý và cấp phát các khoản vay nông nghiệp, hỗ trợ kỹ thuật cho các chương trình bảo tồn, dừng cấp các khoản chi thường niên như hỗ trợ hàng hóa và bảo tồn đất đai. Cơ quan này cũng đã tạm ngưng đợt cuối của gói hỗ trợ khẩn cấp trị giá 10 tỷ USD theo Chương trình Hỗ trợ Hàng hóa Khẩn cấp.

Một số nông dân cho biết họ đã kịp nhận tiền trước thời điểm ngừng hoạt động, nhưng phần lớn vẫn chưa được chi trả. Giới quan sát nhận định việc đóng cửa diễn ra đúng lúc nông dân cần tiền nhất để chi trả cho phân bón, máy móc và nhân công. Ngoài ra, việc lập kế hoạch cho mùa vụ năm sau cũng có thể bị đình trệ nếu nông dân không thể tiếp cận các khoản vay từ chính phủ.

Không chỉ nông dân Mỹ, ngành hàng không của nước này cũng điêu đứng trước việc chính phủ liên bang phải đóng cửa một phần. Các hiệp hội hàng không Mỹ ngày 1/10 đã đồng loạt lên tiếng kêu gọi Quốc hội nhanh chóng giải quyết bế tắc ngân sách và cảnh báo rằng việc chính phủ đóng cửa một phần đang ảnh hưởng tiêu cực đến ngành này, gây chậm trễ các dự án nâng cấp cơ sở hạ tầng thiết yếu và tạo áp lực lớn lên nhân lực.

Bộ Giao thông Vận tải (DOT) cho biết việc chính phủ đóng cửa dẫn tới hơn 13.300 kiểm soát viên không lưu và hàng nghìn nhân viên an toàn hàng không khác vẫn phải làm việc mà không được trả lương. Trong khi đó, hơn 11.300 nhân viên trong tổng số 44.800 nhân sự của Cục Hàng không Liên bang (FAA) bị nghỉ việc tạm thời. FAA sẽ ngừng các hoạt động như xây dựng quy định mới về hàng không, phân tích hiệu suất không lưu, lập kế hoạch đầu tư và kiểm toán tài chính.

Hiệp hội Kiểm soát viên Không lưu Quốc gia (NATCA) cho biết 2.350 kỹ sư và chuyên gia hàng không là thành viên trong tổ chức này cũng đang bị ảnh hưởng. Chủ tịch NATCA Nick Daniel nhấn mạnh mỗi lần chính phủ ngừng hoạt động là thêm một lần hệ thống hàng không quốc gia bị suy yếu. Ông kêu gọi Quốc hội khẩn trương thông qua ngân sách để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho không phận quốc gia.

Hiệp hội Airlines for America, đại diện cho các hãng hàng không lớn của Mỹ, cũng đưa ra cảnh báo về tác động tiêu cực sâu rộng, cho rằng hàng triệu người dân và doanh nghiệp vận tải đang chịu ảnh hưởng từ việc thiếu nhân lực kiểm soát không lưu và giám sát an toàn.

Phương Oanh-Link gốc