Tại Mỹ, cùng với các sàn giao dịch chứng khoán và dầu mỏ, sàn giao dịch vàng trực tuyến trong những năm qua đã đóng vai trò then chốt, tạo nên sức mạnh và uy tín cho thị trường tài chính Mỹ nói chung.

Vàng trang sức được bày bán tại tiệm kim hoàn. Ảnh: THX/TTXVN

Vàng không giống bất kỳ tài sản nào khác. Hàng nghìn năm qua, vàng tự thân đã được định danh như một kho dự trữ của cải và ngày nay vẫn là thước đo kinh tế toàn cầu. Trên thị trường, vàng đóng vai trò kép: là tài sản trú ẩn an toàn trong thời kỳ bất ổn và là kênh giao dịch có tính thanh khoản cao khi biến động tăng đột biến. Sự kết hợp này thu hút hàng triệu nhà giao dịch đến với thị trường vàng.
Tại Mỹ, cùng với các sàn giao dịch chứng khoán và dầu mỏ, sàn giao dịch vàng trực tuyến trong những năm qua đã đóng vai trò then chốt, tạo nên sức mạnh và uy tín cho thị trường tài chính Mỹ nói chung.

Sôi động các nền tảng giao dịch vàng trực tuyến

Sự phát triển của công nghệ tài chính cuối thế kỷ XX đã mở đường cho nền tảng giao dịch vàng trực tuyến. Đến thập niên 1980–1990, các nền tảng giao dịch điện tử đầu tiên xuất hiện. Năm 2004, sự ra đời của quỹ ETF (Exchange Traded Fund - Quỹ hoán đổi danh mục) vàng đầu tiên tại Mỹ (SPDR Gold Shares – GLD) đánh dấu kỷ nguyên đầu tư vàng trực tuyến chính thức hình thành. Từ đó đến nay, các công ty chứng khoán, ngân hàng, các nhà bán lẻ vàng trực tuyến liên tục mở rộng dịch vụ, tạo nên một thị trường vàng trực tuyến sôi động, đa tầng, đa dạng về sản phẩm và phương thức vận hành.
Trên thực tế, thị trường vàng trực tuyến ở Mỹ được chia thành nhiều nền tảng giao dịch.
Thứ nhất, là sàn vàng vật chất, nơi nhà đầu tư có thể mua vàng miếng, vàng thỏi, đồng xu vàng từ các nhà bán lẻ trực tuyến như APMEX, JM Bullion, Kitco hay SD Bullion… Khách hàng đặt mua bằng cách đặt lệnh trên website, thanh toán bằng tiền mặt, chuyển khoản, thậm chí tiền điện tử. Khi giao dịch thành công, vàng được vận chuyển đến khách hàng hoặc lưu ký tại kho an toàn. Về mặt pháp lý, đây vẫn là hoạt động giao dịch hàng hóa, song nhờ nền tảng trực tuyến mà tính tiện lợi và phạm vi tiếp cận cao hơn nhiều.
Thứ hai, là các hợp đồng giao sau (Gold Futures). Thị trường vàng giao sau (hay còn gọi là thị trường vàng tương lai) tại Mỹ chủ yếu tập trung trên sàn COMEX (thuộc CME Group). COMEX là nơi giao dịch hợp đồng vàng chuẩn hóa về khối lượng, chất lượng, ngày đáo hạn. Nhà đầu tư trực tuyến có thể mở tài khoản qua môi giới (Interactive Brokers, Charles Schwab, TD Ameritrade) để giao dịch hợp đồng vàng. Thông thường, khách hàng sẽ đặt lệnh qua nền tảng điện tử và lệnh được khớp ngay tại COMEX.
Thứ ba, là các quỹ ETF và quỹ tín thác vàng. Các quỹ ETF (như GLD) là công cụ đầu tư phổ biến nhất của giới kinh doanh vàng trực tuyến bởi tính thanh khoản cao, chi phí thấp và dễ dàng giao dịch qua sàn chứng khoán. Quỹ ETF vàng đóng vai trò kết nối thị trường tài chính truyền thống với tài sản vàng. Với nền tảng này, các giao dịch thường diễn ra ngay trên Sàn chứng khoán New York (NYSE) hoặc Nasdaq, hoàn toàn giống mua bán cổ phiếu.
Thứ tư, là các hợp đồng chênh lệch (CFD) và sản phẩm phái sinh, nhưng vì các quy định nghiêm ngặt của Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai (CFTC) mà nền tảng này hoạt động không phổ biến ở Mỹ.
Thứ năm, là các tài khoản vàng online và dịch vụ lưu ký. Một số công ty cung cấp dịch vụ “tài khoản vàng”, theo đó khách sở hữu vàng được lưu giữ tại các kho an toàn. Mọi giao dịch đều thực hiện trực tuyến, nhưng quyền sở hữu được đảm bảo bằng giấy tờ và kiểm toán độc lập. Đây là mô hình kết hợp giữa vàng vật chất và công nghệ số.

Nâng cao vai trò của các cơ quan quản lý

Về mặt kỹ thuật, Chính phủ Mỹ không trực tiếp vận hành thị trường vàng online. Thay vào đó, người Mỹ thông qua các cơ quan quản lý độc lập như Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC), Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai, Cơ quan quản lý tài chính (FINRA) và Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) để ban hành các quy tắc điều tiết, giám sát hoạt động và thực thi luật liên bang nhằm bảo vệ giới đầu tư, đảm bảo thị trường vàng luôn minh bạch, vận hành đúng luật, an toàn và phát triển.
Ngoài ra, Luật chống rửa tiền (AML) và quy định “Know Your Customer” (KYC) yêu cầu các công ty môi giới và bán lẻ vàng trực tuyến phải xác minh danh tính khách hàng. Điều này giúp thị trường vàng trực tuyến Mỹ minh bạch, hạn chế gian lận và bảo vệ tối đa quyền lợi cho nhà đầu tư.
Bên cạnh đó, không thể không nhắc tới Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed). Fed không trực tiếp điều hành các sàn giao dịch vàng online, nhưng đóng vai trò nền tảng, định hướng toàn bộ thị trường vàng thông qua các công cụ chính sách, nhất là chính sách lãi suất và tiền tệ của ngân hàng trung ương này. Bao lâu nay, vàng vẫn được coi là “tài sản đối trọng” với đồng USD, do đó mọi động thái của Fed tác động đến “đồng bạc xanh” cũng đều gián tiếp ảnh hưởng đến thị trường vàng. Các nhà đầu tư quốc tế và Mỹ luôn bám sát “nhất cử nhất động” trong chính sách của Fed để quyết định có nên giữ hay tung vàng ra thị trường.

Trang sức vàng được bày bán tại tiệm kim hoàn. Ảnh: THX/TTXVN

Theo đánh giá của trang https://www.exclusivemarkets.com/, thị trường vàng trực tuyến tại Mỹ đã cho thấy những ưu điểm rõ rệt như tính thanh khoản cao, với COMEX là trung tâm giao dịch vàng lớn nhất thế giới; Đa dạng công cụ đầu tư, từ vàng vật chất, hợp đồng giao sau, ETF cho đến tài khoản online; Minh bạch và an toàn nhờ có khung pháp lý ngày càng rõ ràng, hệ thống giám sát chặt chẽ; Tiện lợi vì chỉ cần vài cú click chuột, nhà đầu tư có thể tiếp cận vàng. Tuy nhiên, Mỹ cũng đối mặt với không ít thời điểm khủng hoảng và rất nhiều rủi ro. Một số chuyên gia kinh tế cho rằng thị trường vàng trực tuyến tại Mỹ đôi khi bị biến thành đòn bẩy tài chính và các hợp đồng giao sau thường sẽ thua lỗ nặng. Bên cạnh đó, hình thức kinh doanh này cũng có nhiều “chi phí ẩn”, như phí lưu kho, phí quản lý quỹ khiến lợi nhuật ròng giảm. Rủi ro lớn nhất nằm ở yếu tố công nghệ vì thị trường online ngày càng đối mặt với nhiều vụ tấn công mạng, đánh cắp dữ liệu và lửa đảo trực tuyến. Nhiều người chưa thể quên “bài học xương máu” mang tên E-Gold, một nền tảng tiền kỹ thuật số được hậu thuẫn bằng vàng hồi năm 2007-2008. Do dịch vụ chuyển tiền không tuân thủ các quy định, sàn giao dịch đã rơi vào hỗn loạn với hàng loạt vụ kiện tụng.
Để tránh đi vào vết xe đổ của E-Gold, Mỹ những năm gần đây đã siết chặt nhiều quy định đối với thị trường vàng trực tuyến. Thay vì một "sàn vàng" do chính phủ điều hành, Mỹ dựa vào các nền tảng tư nhân nằm dưới sự giám sát chặt chẽ của liên bang và tự quản lý với trách nhiệm pháp lý rất cao. Tính minh bạch đóng vai trò then chốt và lấy việc xác định giá COMEX làm trọng tâm, theo đó tất cả các giao dịch bán lẻ đều được so sánh với giá này. Các cơ quan chức năng tập trung mọi công cụ để ngăn chặn tình trạng thao túng thị trường hoặc lừa đảo như bán vàng giả, mô hình Ponzi. Vàng vật chất lưu kho được bảo hiểm và kiểm toán tồn kho định kỳ. Bên cạnh đó, các sàn vàng trực tuyến phải tuân thủ những quy định ngặt nghèo về bảo mật, mã hóa, quản lý khóa API và 2FA cho người dùng.
Nhìn chung, thị trường vàng trực tuyến tại Mỹ là một hệ thống phức hợp, kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, giữa hàng hóa vật chất và sản phẩm tài chính. Mặc dù vẫn tồn tại không ít rủi ro và sự cạnh tranh quốc tế mạnh mẽ, nhưng các sàn vàng trực tuyến của Mỹ vẫn duy trì vị thế hàng đầu toàn cầu nhờ tính thanh khoản, sự đa dạng và độ tin cậy của thị trường.

Thanh Tuấn-Link gốc