Một loạt dữ liệu ảm đạm được công bố ngay trước kỳ nghỉ Lễ Tạ ơn đã làm gia tăng quan ngại về sức khỏe của nền kinh tế lớn nhất thế giới, đồng thời tạo thêm áp lực lên Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Các tín hiệu suy yếu từ doanh số bán lẻ và niềm tin người tiêu dùng công bố ngày 25/11 cho thấy người dân Mỹ đang cắt giảm chi tiêu trong bối cảnh cuộc khủng hoảng khả năng chi trả ngày càng trầm trọng.

Theo Cục Thống kê Dân số Mỹ, doanh số bán lẻ trong tháng 9 chỉ tăng 0,2%, lên 733,3 tỷ USD, thấp hơn kỳ vọng của Phố Wall và đánh dấu sự giảm tốc mạnh sau nhiều tháng tăng trưởng nhanh.

Chỉ số niềm tin người tiêu dùng của Conference Board giảm từ 95,5 điểm vào tháng trước xuống 88,7 trong tháng 11, ghi nhận mức thấp thứ hai trong vòng 5 năm, chỉ cao hơn mức ghi nhận hồi tháng 4 - thời điểm Tổng thống Trump khởi động chiến dịch thuế quan Ngày giải phóng.

Theo Cục Thống kê Dân số Mỹ, doanh số bán lẻ trong tháng 9 chỉ tăng 0,2%, lên 733,3 tỷ USD, thấp hơn kỳ vọng của Phố Wall.

“Người tiêu dùng Mỹ dường như đang mất niềm tin vào khả năng chống chịu của nền kinh tế, và điều này có thể trở thành lời tiên tri tự ứng nghiệm, kéo giảm đà tăng trưởng”, ông Eswar Prasad, nhà kinh tế tại Đại học Cornell, nhận định.

“Giá cả tăng, cùng với lo ngại về triển vọng việc làm và khả năng chi trả nhà ở, rõ ràng đang ảnh hưởng đến niềm tin của các hộ gia đình và sự sẵn sàng chi tiêu của họ”, ông Prasad nhấn mạnh thêm.

Chi phí sinh hoạt leo thang bào mòn thu nhập người dân

Áp lực chi phí sinh hoạt tăng mạnh đang giáng đòn nặng nề lên nhóm thu nhập thấp khi giá nhà ở, thực phẩm và dịch vụ y tế đồng loạt tăng cao. Trong khi đó, những người giàu lại hưởng lợi từ đà đi lên của thị trường chứng khoán, khiến khoảng cách giàu nghèo tiếp tục nới rộng.

Dữ liệu lạm phát công bố cùng ngày còn ghi nhận giá bán buôn (chỉ báo sớm của giá tiêu dùng) tăng 2,7% trong 12 tháng đến tháng 9, vượt dự báo của giới phân tích.

Dù vậy, Tổng thống Trump ngày 25/11 tiếp tục khẳng định giá cả “đang giảm”. Phát biểu tại lễ xá tội gà tây ở Nhà Trắng, ông nói: “Lễ Tạ ơn năm nay, chúng ta đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong việc giúp chi phí sinh hoạt ở Mỹ trở nên dễ chịu hơn. Giá cả đã giảm xuống mức thấp mà chúng ta đã lâu rồi mới thấy lại".

Những tuyên bố này lập tức gây tranh cãi, thậm chí trong nội bộ đảng của ông. Hạ nghị sĩ Marjorie Taylor Greene, người từng là đồng minh thân cận, cáo buộc ông Trump “đánh lừa” cử tri về giá cả và tuyên bố bà sẽ từ chức Quốc hội.

Mặc dù lạm phát tiêu dùng hiện quanh mức 3%, thấp hơn nhiều so với đỉnh hơn 9% năm 2022, nhưng tác động cộng dồn của lạm phát trong 5 năm qua đã khiến chi phí sinh hoạt của nhiều gia đình Mỹ tăng mạnh, đặc biệt trong bối cảnh tăng trưởng lương của nhóm thu nhập thấp chậm lại và thị trường việc làm nguội nhanh.

Triển vọng ảm đạm

Dữ liệu kinh tế xấu công bố ngày 25/11 nối dài chuỗi tín hiệu cho thấy thị trường lao động đang yếu đi. Tỷ lệ thất nghiệp tăng lên 4,4% trong tháng 9, ghi nhận mức cao nhất 4 năm qua, trong khi tuyển dụng èo uột suốt nhiều tháng.

Tổng thống Trump tại lễ xá tội gà tây được tổ chức tại Vườn Hồng, Nhà Trắng. (Ảnh: Getty Images)

Một số nhà kinh tế cho rằng thuế nhập khẩu do Tổng thống Trump áp dụng đang bắt đầu tác động lên giá tiêu dùng.

“Doanh số bán lẻ cốt lõi trong tháng 9 yếu hơn nhiều so với những tháng trước đó. Thị trường lao động trì trệ và sức ép giảm thu nhập thực do giá tăng vì thuế quan cho thấy đà chậm lại này có khả năng còn kéo dài”, ông Oliver Allen, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Pantheon Macroeconomics, nhận xét.

Trong bối cảnh đó, các nhà hoạch định chính sách của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đang cân nhắc liệu có nên hạ lãi suất lần thứ 3 trong năm khi họp vào tháng 12. Tuy nhiên, việc đánh giá sức khỏe kinh tế trở nên khó khăn hơn sau đợt đóng cửa chính phủ kéo dài kỷ lục hồi tháng trước, khiến nhiều báo cáo quan trọng bị trì hoãn.

Khảo sát của Conference Board, hoàn tất sau khi chính phủ hoạt động trở lại, cho thấy kỳ vọng ngắn hạn của người tiêu dùng về thu nhập, kinh doanh và thị trường lao động đều giảm trong tháng 11.

Ông Dana Peterson, kinh tế trưởng của tổ chức, cho biết triển vọng thị trường lao động đến giữa năm 2026 “vẫn rất u ám”, đồng thời dự báo thu nhập hộ gia đình có thể sụt giảm mạnh trong thời gian tới.

Tại Wells Fargo, chuyên gia Tim Quinlan nhận định mức 88,7 điểm hiện nay tạo ra “khoảng cách lớn” so với 112,8 điểm của cùng kỳ năm ngoái, phản ánh sự yếu đi của thị trường lao động và những lo ngại dai dẳng về giá cả, vốn đang gây sức ép lên tâm lý người tiêu dùng.

Ông Quinlan nhấn mạnh thêm rằng việc tỷ lệ thất nghiệp và niềm tin tiêu dùng đồng loạt quay về mức từng ghi nhận năm 2021 cho thấy sự suy yếu gần đây của thị trường lao động, hoặc ít nhất là cảm nhận của người dân, đang trở nên đáng báo động.

Theo Financial Times

Hải Đăng-Link gốc