Hệ thống Đại học California kiện Tổng thống Donald Trump, cáo buộc các biện pháp đóng băng quỹ và điều tra của chính phủ vi phạm quyền tự do học thuật và ngôn luận trong trường đại học.
Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: IRNA/TTXVN
Theo Reuters ngày 16/9, các công đoàn lao động, giảng viên và sinh viên trong hệ thống Đại học California (UC) đã khởi kiện chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump, cáo buộc Nhà Trắng sử dụng việc đóng băng nguồn quỹ liên bang và các biện pháp khác nhằm kìm hãm tự do học thuật. Đơn kiện được nộp tại Tòa án Liên bang khu vực Bắc California, yêu cầu ngăn chính phủ áp dụng biện pháp tài chính gây thiệt hại và khôi phục các khoản hỗ trợ đã bị đình chỉ.
Nhóm khởi kiện cho rằng chính quyền Trump đã áp dụng một loạt biện pháp có hệ thống nhằm gây sức ép lên các trường đại học, nhắm đến chương trình giảng dạy, các hoạt động tự do ngôn luận và bày tỏ quan điểm trong khuôn viên trường, cũng như các sáng kiến thúc đẩy đa dạng, công bằng và hòa nhập.
Trong thời gian qua, chính phủ Mỹ đã mở các cuộc điều tra về cách các trường đại học xử lý cáo buộc bài Do Thái trong các cuộc biểu tình phản đối chiến dịch quân sự của Israel tại Gaza, đồng thời đóng băng nguồn quỹ tài trợ liên quan đến vấn đề này và một số vấn đề khác. Các nhà hoạt động dân quyền chỉ trích đây là nỗ lực đưa các đại học Mỹ đi theo định hướng chính trị của ông Trump, đe dọa quyền tự do ngôn luận và tự do học thuật.
Hệ thống UC, với 10 cơ sở chính, gần 300.000 sinh viên cùng 265.000 giảng viên và nhân viên, là một trong những hệ thống giáo dục đại học lớn nhất nước Mỹ, mỗi năm nhận hơn 17 tỷ USD từ ngân sách liên bang. Chủ tịch UC James Milliken cảnh báo đây là một trong những thách thức nghiêm trọng nhất trong lịch sử của trường.
Tháng 8/2025, Tổng thống Donald Trump đã yêu cầu Đại học California tại Los Angeles (UCLA), một trường thuộc hệ thống UC, chi trả 1 tỷ USD để dàn xếp một vụ điều tra trước đó. Thống đốc bang California Gavin Newsom lên án động thái này và gọi đây là hành vi tống tiền. UCLA cho biết chính phủ đã đóng băng 584 triệu USD quỹ liên bang trước khi một thẩm phán liên bang ra quyết định yêu cầu khôi phục một phần nguồn quỹ.
Cũng liên quan đến loạt cuộc điều tra nhằm vào các trường đại học, một thẩm phán liên bang vừa qua đã tuyên bố việc chính quyền Tổng thống Trump chấm dứt hơn 2 tỷ USD viện trợ cho Đại học Harvard là trái pháp luật.
Các nhà hoạt động nhân quyền tại Mỹ cho biết tình trạng bài Do Thái, định kiến chống người Arab và Hồi giáo đang gia tăng do căng thẳng tại Trung Đông. Tuy vậy, chính quyền Trump chỉ tập trung mở các cuộc điều tra liên quan đến bài Do Thái, trong khi chưa có động thái đáng kể nào đối với các hành vi kỳ thị người Hồi giáo.
Hải Trần/Báo Tin tức và Dân tộc
Link gốc