Từ 22/12/2018, 1/4 chính phủ Mỹ đã ngừng hoạt động do sự bất đồng giữa đảng Dân chủ và Nhà Trắng về kế hoạch tài trợ cho bức tường biên giới Mexico nhằm ngăn chặn tình trạng nhập cư bất hợp pháp.
Tổng thống Donald Trump sẽ không chấp nhận một kế hoạch tài chính không có 5,7 tỷ USD để xây dựng bức tường – đó là lời hứa từ chiến dịch bầu cử năm 2016 của ông.
Đảng Dân chủ mặt khác, coi bức tường của ông Trump là “vô nhân đạo”, tốn kém và không hiệu quả. Họ muốn chính phủ mở cửa trở lại trước khi có bất kỳ thảo luận gì thêm về vấn đề này.
Ngày 19/1, ông Trump đưa ra một đề xuất với hy vọng giải quyết bế tắc: gia hạn thêm cho khoảng một triệu người nhập cư sắp bị trục xuất, đổi lấy 5,7 tỷ USD cho bức tường.
Mặc dù vấp phải sự phản đối từ đảng Dân chủ và thậm chí từ những người chống nhập cư, đề nghị này có thể trở thành cơ sở cho các cuộc thảo luận tiếp theo.
Theo một khảo sát của Đại học Michigan, đóng cửa chính phủ tác động trực tiếp tới 0,5% lực lượng lao động, nhưng đã gián tiếp ảnh hưởng tới tinh thần của hơn một nửa người dân Mỹ.
Các chuyên gia cũng cho rằng tình trạng này đang gia tăng áp lực cho nền kinh tế lớn nhất thế giới trong bối cảnh tăng trưởng toàn cầu chậm lại.
Tại những cơ sở trọng yếu của chính phủ như Bộ An ninh Nội địa, Bộ Giao thông vận tải và Bộ Ngoại giao, số lượng nhân viên bị ảnh hưởng đã được giữ ở mức tối thiểu. Những nơi khác thì không được như vậy.
Công viên quốc gia không còn nhân viên bảo vệ, nhiều bảo tàng phải đóng cửa và một số trạm kiểm soát an ninh tại sân bay đã ngừng hoạt động.
Khoảng 800.000 công chức chính phủ, từ đặc vụ FBI tới các nhà khoa học và một số thanh tra thực phẩm đã bị sa thải, hoặc phải làm việc không lương và tự tìm cách chi trả các khoản phí sinh hoạt hàng ngày.
Chỉ huy Tuần duyên Mỹ, Đô đốc Karl Schultz đăng trên Twitter hôm 21/1: “Các thành viên #USCG của chúng tôi đi vòng quanh thế giới để bảo vệ lợi ích quốc gia, trong khi những người thân của họ tại quê nhà phải đối phó với những thách thức tài chính và không được trả lương”.
Dài nhất lịch sử
Nhà kinh tế học tại Sở thuế vụ New York, Carol Lopilato, 59 tuổi, chính thức thất nghiệp từ ngày 23/12.
Bắt đầu công việc từ năm 1987, bà đã trải qua các cuộc đóng cửa trước đó và nói: “Tôi chưa bao giờ nghĩ đóng cửa chính phủ lần này lại kéo dài đến như vậy – chưa bao giờ”.
Lopilato nói với AFP rằng bà “may mắn theo một cách nào đó” vì cho đến giờ bà vẫn chưa gặp khó khăn tài chính nào. Nhưng “tình hình càng kéo dài thì càng đáng lo ngại”.
Bà và những công chức khác sẽ tiếp tục phải chờ để nhận lương, nhưng hơn một triệu nhà thầu cho chính phủ thậm chí không được như vậy.
“Tôi sắp mất trợ cấp y tế, bảo hiểm xe hơi và thậm chí cả bằng lái xe”, Yvette Hicks, 40 tuổi, một nhà thầu của tổ hợp bảo tàng Smithsonian cho biết. Bà mẹ đơn thân còn nói thêm: “Đợt đóng cửa này đang thực sự hủy hoại tôi và gia đình”.
Nhà hàng và quán bar đã bắt đầu hỗ trợ phòng miễn phí và đồ ăn nhẹ. Nhiều quỹ cứu trợ được thành lập, và các ngân hàng thực phẩm, thường để giúp đỡ những người cùng đường nhất, cũng đang đi vào hoạt động.
'Không thể chấp nhận được'
Đợt đóng cửa dài nhất lịch sử đã bắt đầu đem lại hậu quả chính trị.
Phần lớn người dân Mỹ cho rằng trách nhiệm thuộc về đảng Cộng hòa và Nhà Trắng, theo một số cuộc thăm dò.
Ảnh hưởng về chính trị sẽ còn lớn hơn nếu ông Trump, theo dự định ban đầu, tuyên bố tình trạng khủng hoảng quốc gia để xây dựng bức tường biên giới. Tuy nhiên khả năng vấp phải thách thức tại tòa án đã khiến ông từ bỏ ý định này.
Với lời đề nghị ngày 19/1, ông Trump gia hạn thời gian cho 2 đối tượng dân nhập cư: 700.000 “kẻ mộng mơ”, những đứa trẻ theo cha mẹ định cư bất hợp pháp tại Mỹ, đối tượng chính cho sự phản đối của đảng Dân chủ, và 300.000 người nhập cư sắp bị trục xuất.
Nhưng người lãnh đạo đảng Dân chủ tại Hạ Viện, bà Nancy Pelosi bác bỏ đề nghị này, cho rằng đó là “sự chắp vá của những ý tưởng bị bác bỏ trước đó, tất cả đều không thể chấp nhận được và nhìn chung không tạo được niềm tin trong việc khôi phục đời sống ổn định cho người dân”.
Trong khi đó, ông Trump cũng đang phải chứng tỏ cho một bộ phận cử tri thấy rằng đề nghị này của ông không đồng nghĩa với việc nhượng bộ những người di cư bất hợp pháp.
Lãnh đạo Thượng viện Mitch McConnel dự định đệ trình đề xuất của ông Trump vào một cuộc bỏ phiếu trong tuần này. Ông sẽ phải thuyết phục rất nhiều thành viên đảng Dân chủ đề đề xuất này được chấp thuận, một viễn cảnh ít có khả năng xảy ra.
Đối với đảng Cộng hòa, cuộc bỏ phiếu ít nhất phải cho phép nối lại đàm phán, và đề xuất có thể phần nào sửa đổi.
Nhưng theo nghị sĩ đảng Dân chủ James Clyburn, điều quan trọng nhất bây giờ là chính phủ cần hoạt động trở lại, vì “các cuộc đàm phán này có thể kéo dài tới 3 hoặc 4 tuần”.
Minh Ngọc/Theo AFP
Tuyên bố trách nhiệm: Bài viết được lấy nguyên văn từ nguồn tin nêu trên. Mọi thắc mắc về nội dung bài viết xin liên hệ trực tiếp với tác giả. Chúng tôi sẽ sửa, hoặc xóa bài viết nếu nhận được yêu cầu từ phía tác giả hoặc nếu bài gốc được sửa, hoặc xóa, nhưng vẫn bảo đảm nội dung được lấy nguyên văn từ bản gốc.