Động thái này khiến người dân Mỹ và thị trường toàn cầu tự hỏi liệu Washington sẽ vượt qua được bất đồng hay rơi vào hỗn loạn trong vài ngày tới.
Lưỡng viện quốc hội Mỹ gần đây thông qua gói hỗ trợ 892 tỷ USD hỗ trợ Covid-19 và chi tiêu liên bang 1.400 tỷ USD – cho phép chính phủ Mỹ có ngân sách hoạt động đến tháng 9/2021.
Các khoản thanh toán tiền mặt trong gói cứu trợ Covid-19, với tối đa 600 USD/người cho các hộ gia đình và thêm 300 USD trợ cấp thất nghiệp hàng tuần, chỉ bằng một nửa so với mức quốc hội cung cấp hồi mùa xuân, đồng nghĩa tạo ra ít tác động kinh tế hơn và không giúp ích nhiều cho người thất nghiệp.
Tuy nhiên, dự luật vấp phải sự phản đối từ Tổng thống Donald Trump khi được trình để ông chủ Nhà Trắng ký thông qua.
Động thái này khiến người dân Mỹ và thị trường toàn cầu tự hỏi liệu Washington sẽ vượt qua được bất đồng hay rơi vào hỗn loạn trong vài ngày tới. Dưới đây là một số kịch bản có thể xảy ra.
Trump nhượng bộ
Trump ký dự luật 5.500 trang dù bị quốc hội từ chối đáp ứng yêu cầu.
"Tôi đang yêu cầu quốc hội sửa đổi dự luật này và tăng mức hỗ trợ thấp vô lý 600 USD lên 2.000 USD, hoặc 4.000 USD cho một cặp vợ chồng", Trump cho biết hôm 22/12. Ông đang yêu cầu các nghị sĩ "loại bỏ những khoản chi lãng phí, không cần thiết" và "chỉ gửi cho tôi dự luật phù hợp". "Nếu không, chính quyền tiếp theo sẽ phải đưa ra một gói cứu trợ Covid-19”.
Nhân viên dọn tuyết trên bậc thềm vào tòa nhà quốc hội Mỹ. Ảnh: Reuters.
Trump phản đối dự luật
Trump phản đối dự luật dù trước đó đã được thông qua dễ dàng tại Hạ viện và Thượng viện. Khi đó, quốc hội có hai lựa chọn. Thứ nhất, lưỡng viện tổ chức bỏ phiếu phủ quyết sự phản đối từ Trump với tỷ lệ ủng hộ cần có là 2/3 số nghị sĩ trước khi dự luật hết hạn. Dự luật tự động có hiệu lực.
Thứ hai, tỷ lệ ủng hộ phủ quyết không đủ - khả năng cao xảy ra nếu phe Cộng hòa từ bỏ dự luật dù trước đó họ bỏ phiếu thông qua. Dự luật bị hủy.
Trump không làm gì
Trump sắp hết thời hạn 10 ngày (không gồm Chủ nhật) kể từ khi nhận dự luật từ quốc hội, bất kể ông ký hay phản đối. Đây gọi là “phủ quyết bỏ túi” (pocket veto) - tình huống phức tạp, thường hiệu quả khi quốc hội hoãn họp.
Trong trường hợp này, thời gian đang ủng hộ Trump nếu ông muốn hủy dự luật. Trong khung thời gian 10 ngày này, quốc hội thứ 116 hiện tại kết thúc nhiệm kỳ ngày 3/1 và quốc hội nhiệm kỳ 117 tiếp quản công việc. Dự luật sẽ bị hủy nếu không được kích hoạt trong nhiệm kỳ tương ứng.
Điều này có nghĩa Tổng thống đắc cử Joe Biden phải giải quyết lại từ đầu khi ông nhậm chức ngày 20/1/2021. Trong khi đó, những người mất việc làm vì đại dịch Covid-19 chịu thiệt bởi trợ cấp thất nghiệp cho hơn 14 triệu người hết hạn ngày 26/12.
Dự luật không được thông qua, chính phủ Mỹ sẽ hết tiền vào đêm 28/12. Nếu cuộc chiến này không kết thúc trước đó, quốc hội Mỹ hoặc thông qua dự luật tài trợ ngắn hạn – dự luật thứ 4 kể từ tháng 9 – để giữ chính phủ hoạt động hoặc các cơ quan liên bang ngừng hoạt động một phần từ ngày 29/12.
Trong trường hợp này, hàng chục nghìn công chức có thể phải nghỉ không lương, các chương trình bị gián đoạn.
Nếu quốc hội thông qua dự luật tài trợ ngắn hạn, Trump có thể chọn thông qua hoặc để chính phủ Mỹ bắt đầu đóng cửa.