-
Theo VAFI, nếu có thuế đánh vào cổ tức cổ phần và cổ phiếu thưởng thì đông đảo nhà đầu tư giảm bớt nhiệt tình với hình thức này vì sợ thiệt đơn thiệt kép.
-
Các nhà đầu tư sẽ đòi hỏi doanh nghiệp chia cổ tức tiền mặt nhiều hơn thay vì dùng để tái đầu tư để phát triển mở rộng sản xuất.
Nghị định số 126/2020/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 5/12 quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý thuế, trong đó có nội dung về việc cá nhân phải chịu thuế thu nhập từ đầu tư vốn khi bán cổ phiếu trong trường hợp có nhận thưởng hoặc nhận cổ tức bằng cổ phiếu cùng loại (cổ phiếu thưởng).
Hiệp hội nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) đã đưa ra một số ý kiến về Nghị định trên. Theo đó, việc trả cổ tức bằng cổ phiếu và trả cổ phiếu thưởng (từ các quỹ của doanh nghiệp) cho nhà đầu tư không làm thay đổi vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp (tại thời điểm chia), không làm giảm lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp, không làm thay đổi tỷ lệ sở hữu cổ phần của từng cổ đông, tất cả cổ đông không nhận tiền mặt nào như hình thức chia cổ tức bằng tiền mặt.
Ở các hình thức này, vốn điều lệ doanh nghiệp tăng lên chỉ từ việc chuyển lợi nhuận và phần vốn ở các quỹ để tăng vốn điều lệ, đồng thời số cổ phần cổ đông tăng lên theo tỷ lệ chia. Về luật, tại thời điểm chia tách quy định phải giảm giá trị thị trường cổ phiếu theo tỷ lệ chia tách và về nguyên tắc thì giá trị cổ phiếu của cổ đông không thay đổi.
Trả cổ tức bằng cổ phiếu hay trả cổ phiếu thưởng không phải là hình thức phân phối lợi nhuận sau thuế như việc phân phối lợi nhuận sau thuế để trả tiền thưởng cho người lao động, cho ban quản lý hay sử dụng 1 phần lợi nhuận sau thuế để phân phối cổ tức tiền mặt cho cổ đông hiện hữu.
VAFI cho rằng trả cổ tức bằng cổ phiếu hay trả cổ phiếu thưởng là để giúp doanh nghiệp hạn chế trả bằng tiền mặt, là để doanh nghiệp dành nhiều khoản lợi nhuận được giữ lại để đầu tư mở rộng sản xuất, khi doanh nghiệp phát triển, doanh thu lợi nhuận tăng lên thì các loại thuế nộp cho nhà nước ngày càng gia tăng. Tuy nhiên, nếu có thuế đánh vào cổ tức cổ phần và cổ phiếu thưởng thì đông đảo nhà đầu tư giảm bớt nhiệt tình với hình thức này vì sợ thiệt đơn thiệt kép: Thua lỗ do giá cổ phiếu giảm và bị đánh thuế lớn.
Các nhà đầu tư sẽ đòi hỏi các doanh nghiệp phải chia cổ tức tiền mặt nhiều hơn, hạn chế hình thức trả cổ tức bằng cổ phiếu và cổ phiếu thưởng và như vậy với thị trường chứng khoán sẽ có hàng tỷ USD được chia cho cổ đông thay vì được tái đầu tư để phát triển mở rộng sản xuất. Các doanh nghiệp phải vay nợ nhiều hơn, đầu tư mở rộng sản xuất sẽ bị hạn chế.
Đối với riêng các ngân hàng, hệ thống đang bị tổn thương bởi tình hình Covid và rất cần giữ lại lợi nhuận sau thuế để tăng tiềm lực tài chính và xử lý nợ xấu. Mặt khác việc chia cổ tức bằng tiền mặt còn đang bị kiểm soát từ Ngân hàng Nhà nước, không phải các ngân hàng cổ phần muốn chia tiền mặt theo yêu cầu cổ đông là được. Nếu đánh thuế vào hình thức trả cổ tức bằng cổ phiếu thì sẽ làm giảm tính hấp dẫn của cổ phiếu ngân hàng, và các ngân hàng sẽ gặp khó khăn khi huy động vốn từ nguồn lợi nhuận sau thuế.
VAFI cho rằng đánh thuế vào hính thức trả cổ tức bằng cổ phiếu và cổ phiếu thưởng chính là việc cản trở cơ chế huy động vốn hàng năm và thường xuyên của các doanh nghiệp, hệ thống ngân hàng nội địa trong nước sẽ gặp khó khăn khi đang cần giữ lại nhiều lợi nhuận sau thuế để xử lý nợ xấu và các ngân hàng cũng sẽ gặp khó khăn với bài toán giảm lãi suất huy động và lãi suất cho vay.
Từ lâu nước ta đã có chính sách doanh nghiệp tái đầu tư mở rộng sản xuất thì được miễn giảm thuế - đây là chủ trương rất đúng đắn để khuyến khích phát triển sản xuất, cho nên không nên đánh thuế cổ tức và cổ phiếu thưởng để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp được huy động vốn thường xuyên từ thị trường chứng khoán.