Hiện nay, dịch bệnh trong nước đang được kiểm soát, nền kinh tế bắt đầu khởi động lại. Các bộ ngành đang nghiên cứu đưa ra những giải pháp để vực dậy nền kinh tế. Như vậy, từ nay đến cuối năm, dư địa tăng trưởng tín dụng vẫn còn nhiều, các ngân hàng sẽ xoay xở thế nào để lưu thông dòng tiền. Cùng với đó, chính sách tiền tệ sẽ làm gì để đạt được mục tiêu tăng trưởng tín dụng trong năm nay?
Tín dụng quay đầu sụt giảm
Có thể thấy, thời gian qua, để hỗ trợ cho các doanh nghiệp vượt qua dịch bệnh Covid-19, ngành ngân hàng đã vào cuộc tích cực cùng với hàng loạt chính sách về cơ cấu nợ, giãn nợ cho các doanh nghiệp. Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang bước vào giai đoạn phục hồi sau dịch, các ngân hàng đã có động thái tích cực giảm lãi suất cho vay. Tuy nhiên, sau khi trải qua thời kỳ khủng hoảng vì dịch bệnh, do không có nguồn thu nên sản xuất kinh doanh gặp rất nhiều khó khăn, nhiều doanh nghiệp không có nhu cầu vay vốn.
Nhìn vào bức tranh tăng trưởng tín dụng mà Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa công bố có thể thấy, dù các ngân hàng đã "tung" ra hàng loạt nguồn vốn giá rẻ, nhưng cầu tín dụng của doanh nghiệp rất yếu, nhiều doanh nghiệp có dòng tiền trả nợ nhưng cũng không có kế hoạch vay mới, do không biết lấy nguyên liệu ở đâu, bán cho ai.
Theo số liệu thống kê của NHNN, cho vay mới lãi suất ưu đãi với doanh số lũy kế từ 23/1 đến nay đạt 630.000 tỷ đồng cho 182.000 khách hàng, lãi suất thấp hơn phổ biến từ 0,5 – 2,5% so với trước dịch. Đại diện VietinBank cho biết, lãi suất tại thời điểm này cũng đã giảm từ 2 - 2,5% so với trước đây.
Dù lãi vay giảm mạnh so với thời điểm cuối năm 2019, nhưng tăng trưởng tín dụng lại đang ở mức âm. Cụ thể, tăng trưởng tín dụng tháng 1 đạt 0,1%, tháng 2 tăng 0,07%, tháng 3 tăng 1,1%, tháng 4 tăng 1,42%, và đến trung tuần tháng 5 khoảng 1,2%. Như vậy, trong nửa đầu tháng 5/2020, tín dụng đã giảm 0,22%.
Trong khi tín dụng vướng đầu ra, các ngân hàng vẫn huy động vốn để giữ khách hàng và quan trọng hơn là đảm bảo thanh khoản cho ngân hàng. Điều này khiến cho không ít ngân hàng rơi vào tình trạng “ế tiền”, ảnh hưởng đến lợi nhuận.
Tỷ lệ thu nhập lãi thuần (NIM) của ngân hàng giảm khá mạnh. Vì vậy, mới đây NHNN đã giảm lãi suất điều hành lần thứ hai trong 2 tháng, trong đó giảm một loạt lãi suất huy động kỳ hạn dưới 6 tháng nhằm hỗ trợ cho các ngân hàng thương mại tiếp tục giảm lãi suất cho vay. Bởi, trong cơ cấu chi phí của ngân hàng thì chi phí nguồn vốn đầu vào chiếm tỷ trọng lớn (70 - 80% giá thành của sản phẩm), nếu không hạ lãi suất huy động xuống thì rất khó có thể hạ lãi suất đầu ra để hỗ trợ cho doanh nghiệp.
Thay đổi tư duy cấp tín dụng
Theo dự đoán của các chuyên gia, ảnh hưởng của dịch Covid-19 lên ngành ngân hàng còn thể hiện rõ hơn trong quý II. Vậy, các ngân hàng đang tính toán ra sao với kế hoạch tăng trưởng tín dụng?
Ông Nguyễn Đình Vinh, Phó Tổng giám đốc VietinBank cho biết, các ngân hàng sẽ cố gắng tiết giảm chi phí và huy động các nguồn vốn giá rẻ, qua đó mới có điều kiện tốt hơn nữa để cung cấp cho thị trường các khoản vay có lãi suất thấp hơn.
Ngoài ra, trong bối cảnh hiện nay cũng có ý kiến cho rằng việc tìm một khách hàng tốt để cho vay là rất khó. “Không thể chỉ dựa vào tiêu chí doanh nghiệp tốt cung ứng vốn, mà quan trọng là doanh nghiệp sử dụng đồng vốn đó có hiệu quả hay không. Nếu cứ chỉ cho vay doanh nghiệp tốt thì việc tăng trưởng tín dụng khó đạt được như mong muốn”, một chuyên gia cho hay.
Chính vì vậy, thời điểm này phải thay đổi tư duy cấp tín dụng. Một doanh nghiệp đang có nợ quá hạn do hàng tồn kho và đã được ngân hàng cơ cấu lại nợ, nhưng nếu không tiếp tục cho doanh nghiệp vay vốn để khôi phục sản xuất, kinh doanh thì ngân hàng cũng khó thu hồi nợ.
Thực tế, lãnh đạo một ngân hàng thương mại cho biết với các doanh nghiệp có phương án kinh doanh tốt, ngân hàng đánh giá khả năng trả được cả gốc lẫn lãi và kiểm soát được dòng tiền của doanh nghiệp thì ngân hàng sẵn sàng cấp vốn.
Dưới góc độ cơ quan quản lý, Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú đề nghị, thời gian tới, các ngân hàng tiếp tục chia sẻ tối đa khó khăn với người dân, doanh nghiệp, chủ động cân đối vốn để đầu tư các dự án hiệu quả, có khả năng phục hồi ngay sau khi dịch kết thúc. Các chi nhánh, phòng giao dịch cần sát sao hơn trong triển khai các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho khách hàng; Xử lý nghiêm các lãnh đạo và cán bộ nghiệp vụ triển khai chậm, cố tình gây khó khăn, phiền hà, thiếu trách nhiệm; Kịp thời phản ánh với NHNN về các khó khăn, vướng mắc, đề xuất kiến nghị liên quan đến cơ chế chính sách của ngành ngân hàng trong quá trình triển khai của tổ chức tín dụng.