Năm 2021, thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam vẫn ghi nhận tăng trưởng bùng nổ về mọi phương diện. UBCKNN đã bình chọn ra 10 sự kiện tiêu biểu của ngành dựa trên tiêu chí gồm những sự kiện, vấn đề thu hút sự quan tâm của công chúng cũng như giới truyền thông và có tác động lớn đến diễn biến thị trường.
Kỷ niệm 25 năm ngày truyền thống ngành Chứng khoán
Ngày 28/11/2021, ngành Chứng khoán Việt Nam kỷ niệm 25 năm ngày Truyền thống ngành Chứng khoán. Trải qua 25 năm thành lập Ủy ban Chứng khoán Nhà nước - UBCKNN (theo Nghị định số 75/CP ngày 28/11/1996 của Chính phủ) và hơn 21 năm vận hành TTCK, ngành Chứng khoán đã vượt qua nhiều khó khăn, thách thức để đạt được những thành quả rất đáng tự hào.
TTCK Việt Nam đã trở thành một kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng cho doanh nghiệp và nền kinh tế. Tính từ đầu năm 2011 đến tháng 9/2021, TTCK đã giúp huy động 2,9 triệu tỷ đồng cho đầu tư phát triển.
Đặc biệt, sự phát triển của TTCK đã giúp hình thành nên một chuẩn mực mới về tính công khai, minh bạch trong hoạt động của doanh nghiệp và nâng cao chất lượng quản trị công ty theo thông lệ quốc tế. Ngoài ra, TTCK đã góp phần quan trọng trong việc thực hiện tái cấu trúc các doanh nghiệp nhà nước (DNNN), hỗ trợ tích cực và hiệu quả cho quá trình cổ phần hóa (CPH), thoái vốn thông qua đấu giá và niêm yết cổ phiếu trên TTCK, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của các DNNN.
Ra mắt Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam
Ngày 11/12/2021 tại Hà Nội đã diễn ra Lễ ra mắt Sở Giao dịch Chứng khoán (SGDCK) Việt Nam (Vietnam Exchange - VNX). VNX được thành lập theo Quyết định số 37/2020/QĐ-TTg ngày 23/12/2020 của Thủ tướng Chính phủ và chính thức đi vào hoạt động kể từ ngày 6/8/2021. VNX được tổ chức theo mô hình công ty mẹ - công ty con trên cơ sở sắp xếp lại HNX và HOSE. VNX và các công ty con có chức năng tổ chức thị trường giao dịch chứng khoán và các chức năng khác theo điều lệ tổ chức và hoạt động cũng như quy định của pháp luật, thực hiện đăng ký doanh nghiệp theo quy định tại Luật Doanh nghiệp. Vốn điều lệ của VNX là 3.000 tỷ đồng, trụ sở chính tại Hà Nội.
TTCK liên tiếp xác lập các kỷ lục mới về điểm số và thanh khoản
TTCK Việt Nam năm 2021 đã ghi nhận thời khắc lịch sử khi liên tiếp xác lập các kỷ lục mới về điểm số và thanh khoản. Chỉ số VN Index đã chính thức xác lập kỷ lục mới tại 1.500,81 điểm vào phiên 25/11 sau 21 năm hoạt động. Mốc 1.500 điểm là con số được giới phân tích và các nhà đầu tư kỳ vọng rất nhiều trong năm nay sau khi các mốc 1.200 và 1.400 điểm lần lượt được xác lập vào tháng 4 và tháng 5/2021. So với đầu năm, mức đỉnh này của chỉ số VN Index đã tăng gần 36%.
Đi cùng điểm số là thanh khoản thị trường cũng tăng kỷ lục. Dòng tiền trong nước liên tục đổ vào TTCK đã khiến HOSE rơi vào tình trạng nghẽn lệnh trong những tháng đầu năm 2021. Tuy nhiên, cơ quan quản lý, HOSE đã phối hợp với tập đoàn FPT thực hiện thành công giải pháp xử lý nghẽn lệnh, đảm bảo hoạt động của thị trường được thông suốt. Thanh khoản thị trường thiết lập mức cao nhất với mỗi phiên giá trị khớp lệnh được tính bằng tỷ USD. Đặc biệt, phiên 19/11 ghi nhận mức thanh khoản lịch sử với gần 56.337 tỷ đồng trên toàn thị trường (xấp xỉ 2,5 tỷ USD). Trong đó, sàn HOSE đạt 44.473 tỷ đồng, HNX đạt 6.470,35 tỷ đồng và UPCoM là 5.065 tỷ đồng.
Tiếp tục giảm giá dịch vụ chứng khoán, hỗ trợ TTCK vượt qua đại dịch
Ngày 14/5/2021, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 30/2021/TT-BTC nhằm kéo dài thời gian miễn phí, giảm giá 15 loại dịch vụ chứng khoán1.
Ngày 17/11/2021, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 101/2021/TT-BTC quy định giá dịch vụ trong lĩnh vực chứng khoán áp dụng tại SGDCK và Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC) và Thông tư số 102/2021/TT-BTC quy định giá dịch vụ trong lĩnh vực chứng khoán áp dụng tại các tổ chức kinh doanh chứng khoán, ngân hàng thương mại tham gia vào TTCK Việt Nam.
Đặc biệt, để thúc đẩy phát triển kinh tế xanh, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, Bộ Tài chính đã đưa ra chính sách giảm 50% mức giá cho chủ thể phát hành và nhà đầu tư trái phiếu xanh đối với các dịch vụ đăng ký niêm yết, quản lý niêm yết, dịch vụ giao dịch, đăng ký/hủy đăng ký chứng khoán và dịch vụ lưu ký chứng khoán.
VSD kỷ niệm 15 năm hoạt động, vận hành thành công hệ thống Quỹ hưu trí tự nguyện và triển khai dịch vụ đăng ký tài sản có đảm bảo
Trong năm 2021, VSD đã đưa vào vận hành thành công hệ thống Quỹ hưu trí tự nguyện đầu tiên tại Việt Nam kể từ ngày 27/4/2021 sau 5 năm ròng rã chuẩn bị kể từ khi có khung pháp lý vào năm 2016 (Nghị định số 88/2016/NĐ-CP của Chính phủ). Đơn vị triển khai chương trình là CTCP quản lý quỹ đầu tư Dragon Capital Việt Nam (DCVFM) với sản phẩm đầu tiên là Chương trình Hưu trí An Vui. Việc ra đời chương trình Hưu trí An Vui có vai trò quan trọng là hoàn thành những mảnh ghép cuối cùng trong việc xây dựng hệ thống an sinh xã hội của Việt Nam.
Ngoài ra, trong năm 2021, VSD cũng đã hoàn thành và sẵn sàng triển khai Cổng giao tiếp điện tử giữa VSD và tổ chức phát hành; Đồng thời hoàn thành công tác chuẩn bị và thực hiện cung cấp dịch vụ đăng ký biện pháp bảo đảm đối với chứng khoán đăng ký tập trung tại VSD theo đúng lộ trình quy định tại Luật Chứng khoán 2019.
Số lượng tài khoản chứng khoán mở mới lập kỷ lục
Năm 2021 chứng kiến số lượng tài khoản đầu tư chứng khoán tăng kỷ lục. Thống kê của VSD cho thấy, tính đến hết ngày 31/12/2021, số lượng tài khoản chứng khoán mở mới trong năm 2021 đạt 1.552.634 tài khoản, bằng con số của hơn 4 năm trước cộng lại. Con số kỷ lục này đã góp phần nâng tổng số lượng tài khoản chứng khoán tại Việt Nam đến nay đạt trên 4,3 triệu tài khoản, trong khi giai đoạn đầu của TTCK Việt Nam chỉ có 3.000 tài khoản chứng khoán. Đặc biệt, giá trị danh mục đầu tư của nhà ĐTNN đã tăng khoảng gấp 6,5 lần trong vòng 10 năm qua và hiện đạt khoảng 50 tỷ USD.
Quy định lộ trình sắp xếp lại các thị trường giao dịch cổ phiếu, trái phiếu, phái sinh và thị trường giao dịch các loại chứng khoán khác
Ngày 12/7/2021, Bộ Tài chính ban hành Thông tư số 57/2021/TT-BTC quy định lộ trình sắp xếp lại thị trường giao dịch cổ phiếu, thị trường giao dịch trái phiếu, thị trường giao dịch chứng khoán phái sinh và thị trường giao dịch các loại chứng khoán khác (Thông tư 57). Theo đó, chậm nhất đến hết ngày 30/6/2025, HOSE thống nhất tổ chức thị trường giao dịch cổ phiếu, chứng chỉ quỹ và chứng quyền có bảo đảm niêm yết, thị trường giao dịch cổ phiếu của tổ chức đăng ký giao dịch theo quy định tại Luật Chứng khoán và các văn bản hướng dẫn thi hành. Thị trường giao dịch trái phiếu và TTCK phái sinh sẽ do HNX tổ chức và phải đảm bảo triển khai trước ngày 30/12/2022.
Tính đến hết ngày 31/12/2021, HOSE đã hoàn thành việc chuyển toàn bộ TPDN niêm yết tại HOSE sang HNX, mở đầu cho lộ trình sắp xếp lại các thị trường giao dịch chứng khoán.
Đưa Hợp đồng tương lai Trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 10 năm vào giao dịch trên TTCK phái sinh
Ngày 28/6/2021, HNX chính thức đưa sản phẩm hợp đồng tương lai (HĐTL) trái phiếu Chính phủ (TPCP) kỳ hạn 10 năm vào giao dịch trên TTCK phái sinh. Đây là sản phẩm thứ 3 được đưa vào giao dịch trên thị trường này sau 2 sản phẩm đầu tiên là HĐTL chỉ số VN30 và HĐTL TPCP 5 năm. HĐTL TPCP 10 năm được giao dịch trên thị trường tiếp tục góp phần đa dạng hóa sản phẩm giao dịch trên TTCK phái sinh, đồng thời được kỳ vọng là sản phẩm phòng vệ rủi ro hiệu quả cho thị trường TPCP.
Huy động vốn của doanh nghiệp niêm yết và thành viên thị trường cao kỷ lục
Trong năm 2021, tổng mức huy động vốn trên TTCK tăng 25% so với năm 2020, trong đó phát hành cổ phiếu và TPDN đạt 155.588 tỷ đồng, tăng 2,3 lần so với năm 2020; huy động vốn qua cho ngân sách nhà nước đạt 318 nghìn tỷ đồng với kỳ hạn huy động qua phát hành TPCP bình quân dài nhất là 13,92 năm với mức lãi suất huy động bình quân thấp nhất đạt 2,3% năm, góp phần quan trọng vào tái cơ cấu nợ công của Chính phủ.
Năm 2021 cũng chứng kiến “làn sóng” tăng vốn của các doanh nghiệp niêm yết với tổng số lượng cổ phiếu đăng ký chào bán đạt hơn 16.330 triệu cổ phiếu (tương ứng giá trị hơn 177 nghìn tỷ đồng), tăng gấp 2,1 lần so với cùng kỳ năm 2020.
Bên cạnh đó, trước sức nóng của TTCK, nhu cầu tăng vốn của các công ty chứng khoán (CTCK) cũng tăng mạnh. Tính đến ngày 30/12/2021, có tới 32 CTCK có kế hoạch tăng vốn hoặc đã hoàn tất việc tăng vốn điều lệ trong năm 2021 (chủ yếu thông qua các hình thức như trả cổ tức, quyền mua, phát hành riêng lẻ…) với tổng số vốn tăng là 32.579 tỷ đồng.
Trong năm 2021, UBCKNN đã cấp phép thành lập thêm 14 quỹ đầu tư chứng khoán, nâng tổng số quỹ hoạt động lên 70 quỹ. Tổng giá trị tài sản ròng (NAV) của các quỹ đầu tư chứng khoán tại thời điểm cuối năm 2021 đạt khoảng hơn 83 nghìn tỷ đồng, tăng 44% so với cuối năm 2020. Ngoài ra, huy động vốn qua phát hành TPDN đạt kỷ lục trên 500.000 tỷ đồng, cao nhất từ trước đến nay.
Ra mắt trang web giáo dục nhà đầu tư
Ngày 19/11/2021, UBCKNN phối hợp với Cơ quan Hợp tác Phát triển Luxembourg tổ chức Lễ ra mắt trang web đào tạo nhà đầu tư nhằm tăng cường đào tạo, nâng cao hiểu biết của nhà đầu tư về chứng khoán và TTCK với tên miền http://nhadautu.srtc.org.vn.