Xuất phát từ tình yêu đối với những sản vật bản địa, nhiều sản phẩm khởi nghiệp nông nghiệp đã được đón nhận tích cực ở cả thị trường trong nước và quốc tế nhờ có sự tư vấn, hỗ trợ kịp thời và hiệu quả từ các chuyên gia, doanh nghiệp (DN) trong việc hoàn thiện quy trình sản xuất và phát triển sản phẩm.
Những sản phẩm từ mật hoa dừa của Sokfarm đã mang lại sinh kế tốt hơn cho người Khmer ở Trà Vinh. Ảnh: DNCC
Nâng tầm sản vật địa phương
Anh Phạm Đình Ngãi, Giám đốc điều hành của Sokfarm cho biết, từ “Sok” trong tiếng Khmer có nghĩa là hạnh phúc và Sokfarm mang ý nghĩa là nông nghiệp hạnh phúc. Dừa là loại cây được trồng rất phổ biến ở Trà Vinh - quê hương của chị Thạch Thị Chal Thi – vợ của Ngãi. Nhưng trước đây, do không có nhà máy chế biến, giá dừa tại Trà Vinh luôn thấp hơn so với Bến Tre. Với mong muốn nâng cao giá trị cho cây dừa cũng như mang lại mức sống tốt hơn cho người đồng bào Khmer ở Trà Vinh, hai vợ chồng anh Phạm Đình Ngãi – Thạc sĩ chuyên ngành kỹ thuật điện và chị Thạch Thị Chal Thi – Thạc sĩ chuyên ngành công nghệ thực phẩm, đã quyết định về quê lập nghiệp từ chính cây dừa.
Được thành lập từ năm 2013, đến nay, Dự án SKC đã tổ chức các chương trình như huấn luyện - đào tạo, hội thảo - diễn đàn - toạ đàm, xúc tiến thị trường, truyền thông và tổ chức cuộc thi “Dự án khởi nghiệp đổi mới sáng tạo từ tài nguyên bản địa”. Cho đến thời điểm hiện tại, cuộc thi đã thu hút gần 1.170 dự án và ý tưởng tham gia với khoảng 1.598 lượt thành viên tham dự qua 8 lần tổ chức.
Cũng nhờ đó, các sản phẩm mật hoa dừa, đường hoa dừa, mật hoa dừa lên men, nước tương mật hoa dừa… lần lượt ra đời và được thị trường đón nhận rất tích cực. Đáng chú ý, việc lấy mật từ hoa dừa lại chính là nghề truyền thống của người Khmer đã bị thất truyền từ rất lâu. Hiện sản phẩm của Sokfarm đã được xuất khẩu chính ngạch đi Nhật Bản và Hà Lan. Anh Phạm Đình Ngãi cho biết, mặc dù số lượng đơn hàng xuất khẩu chính ngạch mới chỉ chiếm tỷ lệ 10%, nhưng điều này đã mở ra cơ hội lớn cho các sản phẩm từ mật hoa dừa đến với các thị trường khác trên thế giới. Sokfarm kỳ vọng thời gian tới sẽ nâng cao tỷ lệ hàng xuất khẩu lên mức 50%.
Tương tự, bắt đầu từ cây rau má của vùng đất Củ Chi (TPHCM), các sản phẩm bột rau sấy lạnh Quảng Thanh của Công ty Thiên Nhiên Việt ra đời ngày càng nhiều như bột tía tô, bột diếp cá, bột chùm ngây, bột lá sen… Chị Nguyễn Ngọc Hương, Giám đốc Công ty Thiên Nhiên Việt cho biết, hiện 5 sản phẩm của công ty là bột rau má không đường Orama, bột tía tô, bột diếp cá, bột lá sen và bột chùm ngây đã được UBND TPHCM công nhận đạt chuẩn OCOP 4 sao trong đợt xét tuyển hồi tháng 3/2022. Riêng sản phẩm bột rau má có đường Orama đang được đề cử là sản phẩm OCOP 5 sao.
Chị Nguyễn Ngọc Hương cho biết thêm, bên cạnh việc có mặt tại các kênh bán lẻ khắp cả nước, sản phẩm của công ty hiện đã xuất khẩu thành công sang rất nhiều nước như Hàn Quốc, Trung Quốc, Ấn Độ và nhiều nước châu Âu khác. Đây chính là bảo chứng cho chất lượng của sản phẩm. Chị Hương cho biết sẽ tiếp tục nghiên cứu, cải tiến hoạt động sản xuất cũng như nâng cao năng lực sản xuất để mở rộng phân phối, xuất khẩu tới nhiều thị trường khó tính khác.
“Doanh nông” đi lên từ tài nguyên bản địa
Cả Công ty Thiên Nhiên Việt và Sokfarm đều có một điểm chung thú vị - là hai dự án đã đạt giải quán quân của cuộc thi Dự án khởi nghiệp các năm 2019 và 2020. Đây là cuộc thi được tổ chức bởi Câu lạc bộ Sáng tạo khởi nghiệp (SKC) do Trung Tâm Nghiên cứu kinh doanh và hỗ trợ DN (BSA) sáng lập và vận hành.
Bà Vũ Kim Hạnh, Giám đốc BSA cho biết, SKC đã giúp sức, hỗ trợ, xúc tiến cho các DN khởi nghiệp, các chủ cơ sở phát triển đi lên trong việc phát triển sản phẩm, dịch vụ, định hướng thị trường, chuẩn hóa bao bì sản phẩm, kế hoạch tài chính, kinh doanh, từng bước chinh phục các tiêu chuẩn trong và ngoài nước. Qua đó, đã hình thành nên một thế hệ những “doanh nông” gắn với nông nghiệp, nông thôn, khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên bản địa vốn là những sản vật của vùng, miền để sáng tạo nên những sản phẩm độc đáo.
Anh Phạm Đình Ngãi ví von việc nhận được các tư vấn, hỗ trợ của các chuyên gia đã giúp cho tình yêu của anh với cây dừa không còn là “yêu dại khờ” nữa mà trở nên có căn cứ, có lập luận chắc chắn hơn. Các chuyên gia đã giúp anh nhìn rõ hơn kế hoạch kinh doanh cũng như bài toán thị trường để có thể tự tin đi trên con đường mình đã chọn. Điều này cũng đồng nghĩa với việc tình yêu với cây dừa được nuôi dưỡng lớn hơn, lâu bền hơn để đưa các sản phẩm đi xa hơn, được nhiều người biết đến hơn để mang về hạnh phúc cho người trồng dừa ở Trà Vinh.
Bà Vũ Kim Anh, Phụ trách mạng lưới SKC cho biết, trong những năm qua, Trung tâm BSA và dự án SKC đã tổ chức cho các startup đi cùng chuyên gia, DN đến các địa phương, các nhà máy để học tập kinh nghiệm về phát triển sản phẩm, phát triển kinh doanh, xây dựng vùng nguyên liệu… Bên cạnh đó, dự án SKC đã tổ chức cho gần 10.000 lượt DN khởi nghiệp tham gia các kỳ Hội chợ Hàng Việt Nam chất lượng cao, các Phiên chợ Xanh Tử tế, phiên chợ nông sản, phiên chợ khởi nghiệp và các sự kiện xúc tiến thương mại quốc tế như Hội chợ Quốc tế ASEAN – India tổ chức tại Thái Lan, Hội chợ Thực phẩm và Đồ uống ThaiFex, Hội chợ Sial Thượng Hải tại Trung Quốc… để tìm kiếm thị trường, tìm hiểu xu hướng sản phẩm… Cùng với đó là các chương trình kết nối online vào thị trường Úc, Hàn Quốc… được tổ chức trong suốt nhiều năm qua.
Từ sự hỗ trợ trên của dự án SKC, nhiều DN khởi nghiệp đã phát triển, lớn mạnh không ngừng, xây dựng được những tiêu chuẩn như: HACCP, ISO, FDA, OCOP… Đặc biệt, không ít DN khởi nghiệp đã đạt chứng nhận Hàng Việt Nam chất lượng cao từ năm 2020 đến 2022, như Bột rau má Quảng Thanh, mật dừa nước ông Sáu, mật hoa dừa Sokfarm, chùm ngây Vườn Nhà Mình, Đinh Gia Food, Hương Đồng Tháp… Trong đó, nhiều bạn trẻ khởi nghiệp đã xuất khẩu ổn định qua thị trường châu Âu, Mỹ, Úc, châu Á…
Điển hình như dự án gia vị bún bò Yes Huế. Với hướng dẫn từ chuyên gia của SKC, Yes Huế đã thay đổi bao bì, nhận diện thương hiệu, ra sản phẩm mới, nhờ đó mở rộng mạng lưới phân phối vào các siêu thị lớn… Hay như thương hiệu “Con tôm rừng”, khởi đầu từ việc bán con tôm sinh thái, đến nay “Con tôm rừng” đang chuyển lên một mô hình mới là du lịch sinh thái dựa trên những hướng dẫn cụ thể của các chuyên gia…