Theo dữ liệu của Cơ quan thống kê châu Âu (Eurostat) công bố mới đây, Séc mặc dù là nước xuất khẩu điện nhưng lại là quốc gia phải chứng kiến mức tăng giá điện hàng năm mạnh nhất trong số tất cả các nước thành viên EU trong nửa đầu năm 2022 (tăng 62%).
Dữ liệu cũng cho thấy, chi phí điện trung bình của người Séc cao thứ 6 trong EU và cao nhất trong khu vực Đông Âu.
Theo Giám đốc điều hành của Hiệp hội các nhà cung cấp năng lượng độc lập Jiri Gavor, nguyên nhân của nghịch lý này là do giá điện của Séc hoàn toàn dựa trên thị trường tự do, trái ngược với nhiều nước EU khác là được nhà nước hỗ trợ giá.
Trong khi Ba Lan và một số chính phủ khác đã áp dụng chính sách giảm thuế VAT và hỗ trợ giá năng lượng cho các hộ gia đình từ đầu năm nay, thì chính phủ Séc lại khá miễn cưỡng khi thông qua việc trợ giá của nhà nước và chỉ mới bắt đầu áp dụng kể từ 1/10 vừa qua.
Trên thực tế, nhiều chính trị gia đối lập của Séc đã đề xuất một số hình thức đóng cửa thị trường tự do khi cho rằng, điều này có thể giúp giá điện giảm đáng kể. Tuy nhiên, các đề xuất đã bị Chính phủ từ chối. Theo ông Gavor, quyết định của chính phủ là đúng đắn, bởi mặc dù Séc là nhà xuất khẩu điện, nhưng lại là nhà nhập khẩu lớn về các sản phẩm khí và dầu. Ngoài ra, toàn bộ ngành công nghiệp của Séc có định hướng xuất khẩu. Do đó, bất kỳ đề xuất nào như vậy sẽ khá nguy hiểm đối với nền kinh tế Séc.
Ông Gavor cho rằng, mặc dù chính phủ Séc đã ban hành một số biện pháp trong nửa cuối năm nay như bỏ khoản thanh toán bắt buộc cho các nguồn tài nguyên tái tạo cũng như phê duyệt một biện pháp hỗ trợ người tiêu dùng cuối cùng (khoảng 163 euro cho mỗi hộ gia đình) hoặc áp mức giá trần cho nhà ở và người tiêu dùng nhỏ lẻ từ đầu năm sau... nhưng như thế vẫn chưa đủ.
Vấn đề chính là phải làm thế nào để giúp các ngành công nghiệp lớn, đặc biệt là các nhà tiêu thụ năng lượng lớn. Có thể vị trí của Séc trên đồ thị của Eurostat sẽ được cải thiện trong nửa đầu năm 2023 nhưng khi mức hỗ trợ của các quốc gia láng giềng được nâng lên, giá điện tiêu dùng của Séc sẽ vẫn nằm trong số những mức cao nhất ở EU ngay cả trong năm tới./.