Trong chương trình phiên họp thứ 18, chiều nay (13/12) Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ xem xét, quyết định việc lấy ý kiến nhân dân về dự án Luật Đất đai (sửa đổi).
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà
Phục vụ nội dung này, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà đã có báo cáo gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội về một số nội dung tiếp thu, giải trình ý kiến của đại biểu Quốc hội về dự án Luật Đất đai (sửa đổi).
Tại kỳ họp thứ tư, Quốc hội đã thảo luận tại tổ trong một buổi và dành một ngày thảo luận tại hội trường về dự án luật đặc biệt quan trọng này. Ở các phiên thảo luận đó, có ý kiến đề nghị quy định nguyên tắc đánh thuế đối với người quản lý, sử dụng nhiều đất đai hơn so với hạn mức, đối với trường hợp để hoang hóa đất đai không sử dụng.
Hồi âm tại báo cáo gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, Nghị quyết số 18-NQ/TW đã xác định: “Quy định mức thuế cao hơn đối với người sử dụng nhiều diện tích đất, nhiều nhà ở, đầu cơ đất, chậm sử dụng đất, bỏ đất hoang”. Cơ quan soạn thảo xin tiếp thu ý kiến đại biểu, phối hợp với các cơ quan để thể chế trong pháp luật về thuế. Tiếp thu ý kiến đại biểu, Bộ trưởng cũng cho biết sẽ đề xuất cơ quan có thẩm quyền xây dựng lộ trình rà soát, tổng kết thi hành các luật về thuế sử dụng đất để báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định.
Một vấn đề khiến đại biểu còn nhiều quan ngại cũng được Bộ trưởng đề cập, liên quan đến thu hồi đất để thực hiện dự án đô thị, nhà ở thương mại.
Theo đó, có ý kiến đề nghị quy định cụ thể và chặt chẽ hơn về điều kiện, trình tự, thủ tục, tránh việc lợi dụng hoặc hiểu khác nhau khi triển khai, làm rõ có áp dụng thu hồi với dự án đô thị, dự án nhà ở thương mại sử dụng các loại đất không phải là đất ở.
Có ý kiến cho rằng thực hiện dự án đô thị, nhà dự án nhà ở thương mại là hoạt động kinh tế đơn thuần, không phục vụ lợi ích công cộng mà chủ yếu phục vụ cho lợi ích của nhà đầu tư, doanh nghiệp bất động sản nên quy định cho chủ đầu tư thỏa thuận với người sử dụng đất để đảm bảo công bằng với lĩnh vực khác, chưa phù hợp với Nghị quyết số 18-NQ/TW “tiếp tục thực hiện cơ chế tự thỏa thuận giữa người dân và doanh nghiệp trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện các dự án đô thị, nhà ở thương mại”.
Báo cáo nêu rõ, Nghị quyết 18-NQ/TW xác định “thực hiện việc giao đất, cho thuê đất chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất”, theo đó tại Điều 125 và Điều 126 dự thảo Luật đã quy định dự án đô thị, nhà ở thương mại thuộc trường hợp phải đấu giá đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất, vì vậy trong trường hợp này Nhà nước phải thu hồi đất để thực hiện. Việc đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất ngoài việc tạo sự công bằng, minh bạch trong tiếp cận đất đai còn tạo ra nguồn thu lớn vào ngân sách nhà nước để phục vụ lợi ích quốc gia, công cộng, nhằm điều tiết hợp lý, hiệu quả nguồn thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người có đất thu hồi và nhà đầu tư.
Về quy định cho chủ đầu tư thỏa thuận với người sử dụng đất để thực hiện dự án đô thị, nhà ở thương mại, lo ngại của đại biểu ở chỗ, khi thực hiện đồng thời hai cơ chế nhà nước thu hồi và tự thoả thuận sẽ có sự so bì về mức giá bồi thường gây phát sinh khiếu kiện. Đồng thời, khó thực hiện chủ trương Nhà nước giao đất, cho thuê đất chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất và không điều tiết phần giá trị tăng thêm từ đất không phải do người sử dụng đất tạo ra như yêu cầu tại Nghị quyết 18-NQ/TW.
Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, cơ quan soạn thảo đã hoàn thiện dự thảo Luật theo hướng việc sử dụng đất để thực dự án đô thị, dự án nhà ở thương mại có 2 nhóm.
Thứ nhất là dự án đô thị, dự án nhà ở thương mại sử dụng các loại đất không phải là đất ở thì Nhà nước thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng để tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất. Việc thu hồi để đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất là phù hợp với chủ trương của Nghị quyết 18-NQ/TW “giao đất, cho thuê đất chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất”.
Thứ hai là trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư thông qua việc thỏa thuận về quyền sử dụng đất đã được quy định cụ thể tại Điều 128. Điều 128 dự thảo luật gửi kèm báo cáo quy định: ba trường hợp sử dụng đất thực hiện dự án đầu tư thông qua thỏa thuận về quyền sử dụng đất, trong đó có “Thỏa thuận về quyền sử dụng đất ở và các loại đất không phải là đất ở để chuyển mục đích sử dụng đất thực hiện dự án đô thị, nhà ở thương mại, khu dân cư nông thôn”.
Về chủ thể quản lý và sử dụng đất, tại kỳ họp thứ tư có ý kiến đề nghị nghiên cứu quy định cụ thể về tiếp cận đất đai có điều kiện đối với các tổ chức, cá nhân nước ngoài vào dự thảo Luật.
Bộ trưởng hồi âm, Dự thảo Luật Đất đai đã quy định việc tiếp cận đất đai đối với tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài, tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao. Việc mở rộng thêm các đối tượng, hình thức tiếp cận đất đai của tổ chức, cá nhân nước ngoài chưa được đề cập tại Nghị quyết số 18-NQ/TW. Cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục nghiên cứu, đánh giá, báo cáo cấp có thẩm quyền trong quá trình hoàn thiện dự thảo Luật.
Chính phủ đề xuất thời gian lấy ý kiến Nhân dân về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) bắt đầu từ ngày 3/1/2023 đến hết 28/2/2023. Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng thời gian lấy ý kiến nhân dân từ ngày 3/1 - 28/2/2023 trùng với thời gian Tết Nguyên đán năm 2023, do đó, việc lấy ý kiến Nhân dân có thể gặp khó khăn. Đề nghị kéo dài thời gian lấy ý kiến nhân dân đến hết ngày 15/3/2023.
Về nội dung, Thường trực Ủy ban Kinh tế tán thành việc lấy ý kiến nhân dân về toàn bộ dự thảo Luật và các vấn đề liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp của người dân được dư luận quan tâm. Đồng thời, đề nghị cân nhắc cung cấp các báo cáo có liên quan như: Báo cáo tổng kết thi hành Luật Đất đai năm 2013, Báo cáo đánh giá tác động chính sách của dự án Luật Đất đai (sửa đổi)… để nhân dân có thêm cơ sở nghiên cứu, cho ý kiến về dự thảo Luật.