Ngoài vấn đề kinh tế, năng lượng, Thủy điện Đakđrinh còn góp phần điều tiết nước hồ chứa, giúp kìm hãm lượng nước lớn từ đầu nguồn đổ về gây ảnh hưởng đến vùng hạ lưu.
Cửa van xả nước đập Thủy điện Đakđrinh
Góp phần điều tiết lũ cho hạ du
Thời gian qua, nhiều trận mưa lớn kéo dài trên diện rộng đã gây thiệt hại nặng nề tại các tỉnh miền Trung. Tại tỉnh Quảng Ngãi, sau mưa lớn, nhiều người nghi ngờ lượng nước lớn đổ về hạ du gây ngập lụt do Thủy điện Đakđrinh gây nên.
Ông Nguyễn Duy Nghĩa - Trưởng phòng Kỹ thuật - An toàn PV Power DHC
Trả lời về vấn đề này, ông Nguyễn Duy Nghĩa - Trưởng phòng Kỹ thuật - An toàn Công ty CP Thủy điện Đakđrinh (PV Power DHC), người trực tiếp lập các phương án ứng phó khẩn cấp và chỉ đạo vận hành đập Thủy điện Đakđrinh (xã Sơn Tân, huyện Sơn Tây, Quảng Ngãi) cho biết, đa số thủy điện đều được thiết kế với chức năng gồm tận dụng sức nước tạo ra điện năng và hồ chứa nước để điều tiết lượng nước đổ về hạ lưu. Tất cả ý kiến cho rằng thủy điện xả nước gây ngập úng là hoàn toàn không có căn cứ. Cụ thể, các hồ chứa thủy điện đều được thiết kế với các thông số kỹ thuật cơ bản như cao trình mực nước dâng bình thường, cao trình mực nước chết, dung tích toàn bộ, dung tích hữu ích, dung tích phòng lũ... Tất cả thủy điện tuân thủ vận hành nghiệm ngặt dưới sự quản lý của các cấp chính quyền địa phương.
“Liên quan đến ý kiến về ngập lụt là do thủy điện xả nước, chúng ta cần hiểu rõ về việc hoạt động chứa, điều tiết nước của thủy điện như thế nào. Trong trường hợp không có hồ chứa nước, không có các thiết bị đo lường, lượng nước lớn từ đầu nguồn (gọi là lũ) đổ về sẽ không thể biết trước và không thể kiểm soát. Ngược lại, nếu có các hồ thủy điện được trang bị các thiết bị đo lường, chúng ta có thể kiểm soát, nắm được các thông tin như lưu lượng nước, thời gian... Các thủy điện đều được thiết kế các thông số kỹ thuật cơ bản, trong đó quan trọng nhất là dung tích phòng lũ. Mỗi hồ sẽ được thiết kế với dung tích phòng lũ cụ thể riêng, để nếu có lượng nước lớn đổ về, hồ có thể chứa và xả nước từ từ, kìm hãm sức mạnh của lượng nước, kiểm soát được lưu lượng nước và bảo đảm an toàn cho phía hạ du”, ông Nghĩa khẳng định.
Tại Thủy điện Đakđrinh, hồ chứa nước được thiết kế với dung tích hơn 248 triệu m3, cao trình mực nước dâng bình thường là 410m và được vận hành theo quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Trà Khúc (quy trình 911) do Thủ tướng Chính phủ ban hành và phê duyệt. Quy trình 911 quy định cụ thể quy trình vận hành các hồ chứa trong mùa lũ và mùa cạn. Trong đó, mùa lũ bắt đầu từ ngày 1-9 đến 15-12; mùa cạn bắt đầu từ ngày 16-12 đến 31-8 năm sau.
Ông Nghĩa cho biết thêm, đối với Thủy điện Đakđrinh, từ ngày 1-9 đến 15-11 gọi là đầu mùa lũ, mực nước cao nhất trước lũ là 405m và mực nước đón lũ thấp nhất là 400m. Giám đốc doanh nghiệp quản lý, vận hành hồ được phép chủ động điều tiết hồ chứa nhưng phải bảo đảm mực nước hồ cao nhất trước lũ không vượt quá 405m. Từ ngày 15-11 đến hết tháng 12, thủy điện sẽ chuyển sang tích nước lên mực nước 410m, trong thời tiết cực đoan sẽ tích nước ở mực nước dưới 405m. Trong trường hợp có các dự báo thời tiết cực đoan khẩn cấp, Trưởng ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn (PCTT&TKCN) tỉnh Quảng Ngãi quyết định việc vận hành các hồ.
Để bảo đảm giảm lũ cho hạ du, hồ Thủy điện Đakđrinh sẽ được Trưởng ban Chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh Quảng Ngãi xem xét, quyết định khi có thông tin dự báo tình hình thời tiết cực đoan từ Tổng cục Khí tượng thủy văn (KTTV). Trong mùa mưa lũ từ tháng 9 đến tháng 11, khi thời tiết bình thường, Thủy điện Đakđrinh sẽ duy trì mực nước phòng lũ 405m. Khi có các thông tin từ Tổng cục KTTV về tình hình thời tiết cực đoan, Thủy điện Đakđrinh sẽ ngay lập tức giảm mực nước phòng lũ theo quyết định của UBND tỉnh Quảng Ngãi.
Tất cả việc điều hành xả, điều tiết hồ chứa đều thực hiện theo lệnh của UBND tỉnh Quảng Ngãi và do Phó giám đốc phụ trách kỹ thuật của Thủy điện Đakđrinh trực tiếp chỉ đạo thực hiện.
Đập Thủy điện Đakđrinh mở van điều tiết nước
Sẵn sàng các phương án ứng phó khẩn cấp
Để bảo đảm vận hành điều tiết nước tại hồ chứa luôn ổn định, Thủy điện Đakđrinh đã lên các phương án sẵn sàng ứng phó với các tình huống khẩn cấp của đập và hồ chứa thủy điện; lấy ý kiến của các sở, ngành huyện Sơn Tây, huyện Sơn Hà và trình UBND tỉnh Quảng Ngãi phê duyệt.
Bên cạnh đó, Thủy điện Đakđrinh luôn báo cáo tình hình hồ thủy điện thông qua đường văn bản và qua mạng xã hội (nhóm Zalo) có sự tham gia của các xã thuộc huyện Sơn Tây, Sơn Hà và Tổ vận hành liên hồ chứa trên sông Trà Khúc do UBND tỉnh Quảng Ngãi thành lập. Trong trường hợp có lệnh xả, điều tiết lũ của UBND tỉnh Quảng Ngãi, thủy điện Đakđrinh sẽ thông báo lên các nhóm Zalo, đồng thời qua đường văn bản đến các xã phía hạ du (huyện Sơn Hà) và ngược lại.
“Từ lúc lệnh của UBND tỉnh Quảng Ngãi về điều tiết nước hồ thủy điện trong mùa mưa lũ được đưa ra, Thủy điện Đakđrinh sẽ thông báo trước 4 tiếng để các bên liên quan kịp thời thông báo đến người dân ở hạ du. Vì đường văn bản chậm, nên đơn vị sẽ trực tiếp thông qua các nhóm Zalo để thông tin đến nhanh và kịp thời. Đây là quy chế phối hợp của Thủy điện Đakđrinh với 2 huyện Sơn Tây và Sơn Hà trong việc điều tiết nước xuống vùng hạ du”, ông Nghĩa nói.
Bên cạnh đó, Thủy điện Đakđrinh được trang bị các thiết bị đo lường hiện đại như đo mực nước hồ, đo lưu lượng mưa, đo lưu lượng nước đổ về hồ. Ngoài ra, Thủy điện Đakđrinh còn lắp đặt hệ thống camera quan sát, được theo dõi thường xuyên thông qua nhà điều hành đặt tại hồ thủy điện và thông qua điện thoại di động thông minh. Trong mùa mưa bão, Thủy điện Đakđrinh sẽ bố trí người túc trực 24/24 để theo dõi các thông số đo lường, báo cáo về ban điều hành. Có 12 người được bố trí theo 3 ca, mỗi ca gồm 4 người (1 vận hành, 1 quan trắc và 2 nhân viên sửa chữa) liên tục cập nhật, theo dõi.
Thủy điện Đakđrinh đã góp phần hạn chế lượng nước lớn đổ về hạ du, giúp khai thác hiệu quả nguồn năng lượng sạch, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương, thay đổi cuộc sống của người dân các huyện miền núi phía Tây Quảng Ngãi.
Từ đầu năm đến ngày 5-10-2022, Thủy điện Đakđrinh đã đạt sản lượng 527,01 triệu kWh, hoàn thành kế hoạch cả năm 2022 và về đích trước 87 ngày. Tổng doanh thu trong 10 tháng năm 2022 ước 776,6 tỉ đồng, đạt 136% kế hoạch cả năm