Được xem là sản vật thượng hạng của xứ Quảng và có giá trị về kinh tế cao, nhưng theo thời gian sản lượng yến sào Cù Lao Chàm đang sụt giảm đến mức đáng báo động.
Năm nay Hội An sẽ chỉ khai thác 1 vụ yến sào để dưỡng sức cho đàn yến Cù Lao Chàm nhưng dự báo sản lượng vẫn sẽ sụt giảm. Ảnh: Q.T
Thực trạng sụt giảm về sản lượng khai thác ở Cù Lao Chàm qua từng năm đã kéo dài khoảng 10 năm qua nhưng đến nay vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại. Ở giai đoạn lý tưởng nhất vào năm 2012 - 2013, sản lượng yến sào Cù Lao Chàm khai thác được trên dưới 1,3 tấn/năm.
Tuy nhiên, đến năm 2019 chỉ còn gần 600kg và đến năm 2022 chỉ còn hơn 100kg. Ước tính của cơ quan chức năng, trong 3 năm gần đây mỗi năm sản lượng yến sào khai thác được của năm sau giảm khoảng 60% so với năm trước.
Ông Nguyễn Văn Sơn - Chủ tịch UBND TP.Hội An cho hay, yến sào Cù Lao Chàm giá trị kinh tế rất cao, khai thác được bao nhiêu đều tiêu thụ hết theo các hợp đồng đã ký kết. Giai đoạn năm 2010 về trước, nguồn thu kinh tế từ yến sào thậm chí có vai trò chủ lực trong việc đóng góp ngân sách của TP.Hội An bởi thời điểm đó các hoạt động kinh tế du lịch chưa phát triển mạnh.
Có nhiều nguyên nhân được cơ quan chức năng lý giải cho việc sản lượng yến sụt giảm liên tục qua thời gian như việc phát triển mạnh yến nuôi ở đất liền, chưa có phương pháp phục hồi sản lượng tốt, nạn săn bắt, khai thác trộm cũng như đô thị hóa khiến vùng kiếm ăn của yến thu hẹp…
Ông Cao Văn Năm - Giám đốc Ban Quản lý và khai thác yến Cù Lao Chàm Hội An cho biết, qua xác minh thì có tình trạng chim yến ở Cù Lao Chàm di cư vào đất liền. Mấy năm qua đơn vị cũng tiến hành nhiều giải pháp để tái tạo đàn yến như thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học cứu hộ chim non và ấp nở chim non nhưng chưa thu được nhiều tín hiệu tích cực.
Trước nguy cơ suy kiệt đàn chim yến, TP.Hội An đã xác định không đặt quá nặng vấn đề khai thác sản vật này trong năm nay để bổ sung nguồn thu vào ngân sách.
Ông Nguyễn Văn Sơn thông tin, năm nay Hội An chỉ tiến hành khai thác 1 vụ thay vì 2 vụ như mọi năm và dự kiến chỉ nộp ngân sách 50 tỷ đồng từ nguồn thu này để dưỡng sức cho đàn chim yến.
Bảo tồn, phát triển đàn yến Cù Lao Chàm không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn có ý nghĩa lớn về lịch sử bởi từ vài trăm năm trước tại đây đã hình thành làng khai thác yến Thanh Châu nổi tiếng.
Được biết, việc khai thác yến kỳ 1 sẽ cho sản lượng yến sào chất lượng rất cao với các loại yến quang, yến thiên rất nhiều. Tuy nhiên nếu tiếp tục áp dụng phương thức này trong năm nay thì nguy cơ cao dẫn đến việc nhiều chim yến chết do kiệt sức bởi qua khảo sát lượng chim yến già hiện chiếm tỷ lệ khá lớn trong tổng đàn yến Cù Lao Chàm hiện nay.
Tuy vậy ông Cao Văn Năm cho hay, dù không khai thác vụ vào tháng 4 vừa qua để chim yến đẻ và ấp nở nhưng qua khảo sát thì dự báo sản lượng khai thác vụ tới đây vẫn sẽ giảm 30 - 40% so với năm ngoái. Trước đây mỗi tổ thường khai thác trên dưới 25gram nhưng nay chỉ còn chưa đến 10gram. Do đó sản lượng tiếp đà sụt giảm là khó tránh khỏi.