Chiến thắng của ông Donald Trump trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vừa qua có thể đưa đến những thay đổi lớn trong chính sách năng lượng và môi trường của nước này, với những tác động sâu rộng đến hoạt động khai thác dầu mỏ, phát triển điện gió ngoài khơi và doanh số bán xe điện (EV).

Bể chứa dầu tại kho dự trữ ở Carson, California, Mỹ. Ảnh: AFP/TTXVN

Chiến thắng giúp ông Trump thực hiện các cam kết trong chiến dịch tranh cử nhằm tuân thủ các chính sách về khí hậu, trong khi đồng thời định hướng lại chính phủ liên bang theo hướng tăng sản lượng dầu thô và xây dựng thêm nhà máy điện.

Một số nỗ lực sẽ phải đối mặt với những khó khăn lâu dài tại Quốc hội, nơi nhiều thành viên đảng Cộng hòa của ông Trump sẽ phản đối việc bãi bỏ toàn bộ các khoản tín dụng thuế cho các hộ gia đình để bù đắp cho chi phí năng lượng, đầu tư vào sản xuất năng lượng sạch cũng như tín dụng thuế nhằm giảm lượng khí thải carbon của Đạo luật Giảm lạm phát (IRA). Tuy nhiên, ông Trump có thể sử dụng quyền hành pháp của mình để thực hiện các thay đổi khác. Các công ty dầu khí sẽ là những người được hưởng lợi chính.

Viễn cảnh ông Trump đảo ngược một số chính sách thúc đẩy năng lượng sạch đã khiến giá cổ phiếu của các công ty năng lượng tái tạo sụt giảm vào ngày 6/11. Những người ủng hộ năng lượng sạch đã vận động các đảng viên Cộng hòa bảo vệ các biện pháp vốn đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy đầu tư kỷ lục của Mỹ vào lĩnh vực này và ngày càng nhiều vào các bang ủng hộ đảng Cộng hòa.

Dưới đây là những thay đổi có thể được thực hiện dưới thời ông Trump:

Ông Trump đã nhiều lần cam kết sẽ chấm dứt một loạt chính sách liên bang nhằm thúc đẩy doanh số bán xe điện và chiến thắng của ông sẽ mở đường cho những thay đổi ngay từ ngày đầu tiên.

Mục tiêu hàng đầu là quy định của Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) nhằm hạn chế tình trạng ô nhiễm từ ô tô và xe tải nhẹ, khi buộc các nhà sản xuất ô tô phải từng bước tăng doanh số bán xe điện và xe động cơ lai sạc điện. Các cựu cố vấn của ông Trump và các nhà vận động hành lang về năng lượng đã soạn thảo đề xuất có thể được đưa vào sắc lệnh hành pháp, chỉ đạo EPA xem xét lại quy tắc này.

Những người ủng hộ lĩnh vực lọc dầu cũng đang vận động hành lang để có những thay đổi nhanh chóng nhằm hạn chế loại xe điện nào đủ điều kiện nhận tín dụng thuế theo các chính sách hiện hành của Bộ Tài chính. Điều đó báo trước những điều chỉnh đối với một chính sách bị chế giễu là "lỗ hổng cho thuê", khi miễn cho những chiếc EV cho thuê thương mại không bị hạn chế về nơi sản xuất, nguồn nguyên liệu pin và số tiền mà khách hàng kiếm được.

Dầu mỏ và khí đốt

Ông Trump đã cam kết sẽ "giải phóng năng lượng của Mỹ" và cho biết ông có kế hoạch "sử dụng kho vàng lỏng khổng lồ trên đất công của Mỹ để phát triển năng lượng. Điều đó báo hiệu một sự chuyển hướng mạnh mẽ từ các chính sách của ông Joe Biden nhằm hạn chế việc khai thác dầu khí trên các vùng đất và vùng biển công.

Dưới thời ông Biden, Mỹ đã phát triển kế hoạch bán hợp đồng cho thuê dầu và khí đốt ngoài khơi với quy mô nhỏ nhất từ trước đến nay, chỉ với ba cuộc đấu giá được lên kế hoạch trong vòng 5 năm.

Chính quyền ông Biden cũng áp đặt quy định ngăn cản hoạt động khoan trên hơn một nửa Khu dự trữ dầu khí quốc gia ở Alaska.

Ông Trump có thể chỉ đạo Bộ Nội vụ sửa đổi các chính sách đó ngay lập tức, mặc dù có thể mất tới hai năm để cơ quan này hoàn thành các đánh giá môi trường cần thiết và giải quyết các yêu cầu về thủ tục khác trước khi có thể thực hiện một kế hoạch mới, mạnh mẽ hơn cho việc bán quyền khoan ngoài khơi.

Xuất khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG)

Việc chính quyền của ông Biden dừng cấp các giấy phép mới để xuất khẩu LNG gần như không còn tồn tại sau chiến thắng của ông Trump. Ông Trump đã cam kết sẽ chấm dứt việc tạm dừng này ngay ngày đầu tiên trở lại Nhà Trắng. 

Điều đó có thể dưới hình thức một mệnh lệnh hành pháp chỉ đạo Bộ Năng lượng tiếp tục xem xét các đơn đăng ký xuất khẩu LNG sang các quốc gia châu Á quan trọng và các quốc gia khác không phải là đối tác thương mại tự do với Mỹ.

Điện gió ngoài khơi

Ông Trump vẫn chưa đưa ra một cách chính xác chính sách đối với lĩnh vực điện gió ngoài khơi còn non trẻ, khi các nhà phát triển đang nỗ lực lắp đặt tua-bin tại các trang trại điện gió trị giá hàng tỷ USD ở khắp Bờ Đông nước Mỹ.

Tuy nhiên, ông đã không ngừng chỉ trích những tác động tiềm ẩn đối với các loài chim và cá voi, và cam kết hành động "ngày đầu tiên". Điều đó có thể dưới hình thức yêu cầu Bộ Nội vụ tạm dừng cấp phép cho các dự án mới hoặc bán hợp đồng thuê trang trại điện gió ngoài khơi mới.

Một lệnh cấm như vậy có thể được áp dụng về mặt hành chính và sẽ khó khiếu nại trước tòa.

Tín dụng thuế cho năng lượng sạch

Chiến thắng của ông Trump lại gây ra sự không chắc chắn đối với hàng tỷ USD tín dụng thuế cho năng lượng sạch. Quốc hội không có khả năng thu hồi tất cả khoản tài trợ chưa chi từ IRA, đạo luật về khí hậu quan trọng dưới thời ông Biden, cũng như không thể bãi bỏ tất cả các khoản tín dụng thuế nhằm thúc đẩy sản xuất năng lượng sạch và giảm khí thải theo đạo luật này. Tuy nhiên, các nhà lập pháp của cả hai đảng có thể nhắm tới một số ưu đãi theo đạo luật nhằm giảm dần và thu hẹp quy mô như một cách để bù vào những chi phí do việc gia hạn các đợt cắt giảm thuế dưới thời ông Trump vào năm 2017 vốn sẽ hết hạn vào năm tới.

Dưới thời ông Trump, Bộ Tài chính Mỹ dự kiến sẽ viết lại các quy tắc quản lý những dự án và công ty nào đủ điều kiện nhận tín dụng theo hướng khó tiếp cận hơn, hoặc có lợi hơn cho nhiên liệu hóa thạch. 

Nhà máy điện

Ông Trump đã nhiều lần tuyên bố sẽ chấm dứt một bộ quy định của EPA nhằm hạn chế ô nhiễm tại các nhà máy điện và khuyến khích đóng cửa các nhà máy sản xuất điện từ than, cho rằng nhu cầu ngày càng tăng về trí tuệ nhân tạo và sản xuất đồng nghĩa với việc Mỹ cần phải xây dựng các nhà máy điện nhiều hơn nữa, thay vì đóng cửa.

Ông Trump cũng đã đưa ra khả năng sử dụng các cơ quan khẩn cấp để đẩy nhanh việc xây dựng các nhà máy điện mới, làm hồi sinh chiến lược duy trì nhiệt điện đã được phát triển trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông.

Tại một cuộc vận động tranh cử hồi tháng 8/2024 ở Michigan, ông Trump sẽ tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia để cho phép tăng đáng kể việc sản xuất, phát điện và cung cấp năng lượng, từ đó nhanh chóng giảm chi phí năng lượng.

Lê Minh (Theo Bloomberg)

Link gốc