Tổng doanh thu hàng năm của ngành vật liệu xây dựng đạt khoảng 47 tỷ USD, chiếm khoảng 11% GDP quốc gia.
Đây là chia sẻ của ông Lê Trung Thành – Vụ trưởng Vụ Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) trong hội thảo phát triển ngành vật liệu xây dựng Việt Nam hiện đại và bền vững do Hội Vật liệu xây dựng Việt Nam tổ chức ngày 9/11 tại Hà Nội.
Ông Thành nhận định, hiện nhu cầu sử dụng vật liệu xây dựng trong nước vẫn còn rất lớn vì diện tích nhà ở toàn quốc vẫn thấp, tỷ lệ đô thị hóa mới đạt khoảng 43%, hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông, năng lượng chưa hoàn thiện. Những đặc điểm này tạo ra cho ngành vật liệu xây dựng một dư địa phát triển khá lớn.
Tuy nhiên, trong những năm gần đây, ngành vật liệu xây dựng Việt Nam đang gặp nhiều khó khăn. Sản lượng tiêu thụ và doanh thu đều giảm sút dẫn đến nguy cơ đình trệ hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp, người lao động đối diện nguy cơ mất việc làm, tác động đến phát triển kinh tế - xã hội. Đây cũng là trăn trở của Chính phủ và các bộ ngành trong điều hành để tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn cho nhóm ngành này.
Tại hội thảo, ông Nguyễn Quang Hiệp – Viện trưởng Viện Vật liệu xây dựng cũng thẳng thắn chỉ ra những tồn tại hạn chế. Đó là nhiều lĩnh vực sản xuất chủ yếu được đầu tư với quy mô nhỏ, trung bình, đặc biệt là các cơ sở sản xuất gạch, ngói, đất sét nung, gạch không nung, khai thác đá, cát xây dựng… Do đó, việc ứng dụng khoa học công nghệ và sản xuất gặp nhiều khó khăn.
Bên cạnh đó, sản xuất vật liệu tại Việt Nam vẫn phụ thuộc nhiều vào các yếu tố đầu vào như tài nguyên khoáng sản, công nghệ, năng lượng và vốn. Việc cân đối cung cầu của các chủng loại sản phẩm còn bất cập, dẫn đến tình trạng dư thừa cũng như không khai thác hết năng lực sản xuất của doanh nghiệp. Cùng đó, việc sử dụng nhiên – nguyên liệu thay thế, đẩy mạnh kinh tế tuần hoàn trong sản xuất vật liệu xây dựng chưa được quan tâm, đầu tư đúng mức…
Theo ông Hiệp, để giải quyết những tồn tại, hạn chế, trong giai đoạn tiếp theo, Nhà nước và doanh nghiệp cần tiếp tục triển khai một số nhiệm vụ nhằm nâng cao quản lý, ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất vật liệu xây dựng. Đặc biệt, chú trọng nghiên cứu phát triển các loại vật liệu xây dựng mới, tính năng cao, sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường.
Tại Việt Nam hiện nay, Tổng công ty Viglacera – CTCP được đánh giá là một trong những doanh nghiệp nội tiên phong trong đổi mới, sáng tạo ở lĩnh vực sản xuất vật liệu xây dựng. Với phương châm sản xuất luôn đầu tư cập nhật công nghệ hiện đại hàng đầu thế giới, định hướng công nghệ và các sản phẩm xanh, Viglacera đặt ra mục tiêu trở thành sự lựa chọn trong Top đầu khi chinh phục các thị trường khó tính như châu Âu, Bắc Mỹ, Trung Đông…
Phó Tổng Giám đốc Viglacera Quách Hữu Thuận chia sẻ, thành tựu mới nhất của Viglacera tập trung vào 5 lĩnh vực sản phẩm: bê tông khí chưng áp, đá nung kết , kính tiết kiệm năng lượng và kính siêu trắng, sứ vệ sinh thông minh và sen vòi phủ PVD. Trong đó, yếu tố công nghệ - đổi mới - sáng tạo luôn là định hướng xuyên suốt. Điều này cũng chính là bí quyết tạo nên thành công cho thương hiệu mạnh Viglacera.
Tuy nhiên, ông Quách Hữu Thuận cho rằng, trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt hiện nay, Chính phủ và các bộ ngành liên quan cần tạo lập những chính sách mạnh mẽ để hỗ trợ tiêu thụ, khuyến khích sử dụng các sản phẩm mới công nghệ cao.
Cụ thể như việc thiết lập hàng rào kỹ thuật đối với hàng nhập khẩu, đối xử công bằng như các nước đang áp dụng với Việt Nam. Đồng thời, cập nhật các quy phạm kỹ thuật, quy chuẩn… cho những dòng sản phẩm mới, hoặc đưa vào thông báo giá kịp thời để tạo điều kiện sử dụng cho các công trình quốc gia.
Dưới góc độ cơ quản lý Nhà nước về lĩnh vực này, Vụ trưởng Lê Trung Thành khẳng định, những khó khăn hiện nay đối với ngành vật liệu xây dựng trong cơ chế thị trường với tính cạnh tranh cao cũng là dịp để sàng lọc năng lực, tính hiệu quả đối với doanh nghiệp cũng như sản phẩm làm ra.
Doanh nghiệp, hiệp hội nghề nghiệp, cơ quan quản lý cũng như các địa phương cần tập trung thực hiện hiệu quả giải pháp theo đúng chỉ đạo của Chính phủ về cơ chế, chính sách, thị trường tiêu thụ, đầu tư, áp dụng khoa học công nghệ, bảo vệ môi trường, hợp tác quốc tế… Từ đó, nâng cao năng suất, chất lượng cũng như sức cạnh tranh của vật liệu xây dựng trong nước cũng như trên thị trường quốc tế.