Chỉ còn chưa đầy hai tháng nữa là đến cuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ, những lo ngại về định hướng thương mại quốc tế của nước này sau bầu cử ngày càng gia tăng. Sự thay đổi trong chính sách thương mại của Hoa Kỳ, bất kể đảng nào lên nắm quyền, đều có thể ảnh hưởng đến kinh tế Việt Nam.

Cuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ sắp tới đang thu hút sự quan tâm của cộng đồng quốc tế. Một câu hỏi lớn được đặt ra là liệu Hoa Kỳ có tiếp tục đẩy mạnh chính sách bảo hộ thương mại và gia tăng rào cản thương mại, đặc biệt đối với Trung Quốc, hay không. Điều này có ý nghĩa quan trọng đối với Việt Nam, một quốc gia có mối quan hệ kinh tế chặt chẽ với cả Hoa Kỳ và Trung Quốc.

Trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ-Trung vẫn chưa hạ nhiệt, vai trò của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) trong việc bảo vệ các nước thứ ba như Việt Nam trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

WTO bảo vệ các nước thứ ba như Việt Nam khỏi cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung.

Thách thức tiềm tàng

Hoa Kỳ đã áp đặt nhiều biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới đối với Trung Quốc, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao như máy tính lượng tử, sản xuất chip tiên tiến và các sản phẩm khác. Nhật Bản và Hà Lan, đồng minh của Mỹ, cũng áp dụng các biện pháp tương tự. Điều này đặt ra nguy cơ các nước thứ ba, như Việt Nam, có thể bị ảnh hưởng gián tiếp khi xuất khẩu các sản phẩm có đầu vào từ Trung Quốc sang Mỹ.

Tuy nhiên, ông Michael Kokalari, Giám đốc Phân tích Kinh tế Vĩ mô và Nghiên cứu Thị trường của VinaCapital, cho rằng tác động của cuộc bầu cử Mỹ đến thương mại Việt - Mỹ sẽ không quá lớn, bất kể đảng nào giành chiến thắng.

"Chính sách của Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa có nhiều điểm tương đồng hơn là khác biệt. Cả hai đều muốn duy trì mối quan hệ kinh tế mạnh mẽ với Việt Nam, đặc biệt khi Hoa Kỳ tìm kiếm các đối tác ngoài Trung Quốc trong chuỗi cung ứng toàn cầu," ông Kokalari nhận định.

Ông phân tích thêm rằng, việc đưa sản xuất trở lại Hoa Kỳ gặp nhiều khó khăn do chi phí cao và thiếu lao động có tay nghề. Do đó, Việt Nam với chi phí sản xuất cạnh tranh sẽ tiếp tục là điểm đến hấp dẫn cho các nhà nhập khẩu Mỹ.

Ông Trần Như Tùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam, cho biết mục tiêu xuất khẩu của ngành dệt may Việt Nam năm 2024 là 44 tỷ USD. Theo ông Tùng, nếu cựu Tổng thống Donald Trump tái đắc cử và tiếp tục chính sách "Nước Mỹ trước tiên", điều này có thể thúc đẩy các nhà mua hàng Mỹ tăng cường nhập khẩu hàng hóa từ Việt Nam. Ông nhận định đây là một cơ hội quan trọng không chỉ cho ngành dệt may mà còn cho nhiều ngành công nghiệp xuất khẩu khác của Việt Nam.

Ông Nguyễn Chánh Phương, Phó Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP.HCM, chia sẻ: "Năm ngoái, kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam đạt hơn 13 tỷ USD, trong đó thị trường Hoa Kỳ đóng vai trò quan trọng nhất, với kim ngạch xuất khẩu hơn 7,1 tỷ USD vào năm 2023. Mặc dù có sự suy giảm nhẹ do suy thoái kinh tế toàn cầu, nhưng tỷ trọng kim ngạch xuất khẩu sang Hoa Kỳ đã tăng từ 40% năm 2018 lên gần 60% năm 2023." Theo ông Phương, đây là dấu hiệu cho thấy Hoa Kỳ vẫn là thị trường lớn và quan trọng cho xuất khẩu của Việt Nam.

Những bước chuẩn bị 

Trước những thay đổi có thể xuất phát từ cuộc bầu cử Hoa Kỳ, các doanh nghiệp Việt Nam cần phải chuẩn bị kỹ lưỡng và chủ động xây dựng chiến lược ứng phó với các kịch bản kinh tế mới. Theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Hoàng Long, các doanh nghiệp Việt cần đẩy mạnh việc xây dựng mối quan hệ chặt chẽ với các đối tác và hiệp hội tại Hoa Kỳ. Ông cho rằng điều này sẽ giúp doanh nghiệp không chỉ nhận được sự hỗ trợ chính sách từ các địa phương Mỹ mà còn tạo dựng mối quan hệ lâu dài, bền vững với những đối tác chiến lược quan trọng.

Điều này càng trở nên quan trọng khi cả hai ứng viên tổng thống đều có xu hướng ưu tiên lợi ích kinh tế trong nước. Đảng Dân chủ với chính sách công nghiệp hỗ trợ sản xuất trong nước và Đảng Cộng hòa với xu hướng bảo vệ ngành công nghiệp Mỹ thông qua thuế quan, cả hai đều đặt ra những thách thức cho các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam.

Một trong những yếu tố quan trọng giúp Việt Nam duy trì và phát triển quan hệ kinh tế với Hoa Kỳ chính là sự bảo vệ từ hệ thống thương mại đa phương toàn cầu, đặc biệt là Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc có thể tiếp tục leo thang, việc đảm bảo rằng các chính sách của Hoa Kỳ không ảnh hưởng tiêu cực đến các quốc gia thứ ba như Việt Nam là điều rất quan trọng.

Chuyên gia kinh tế Eddy Bekkers của WTO nhấn mạnh rằng WTO đóng vai trò bảo vệ quyền lợi của các nước thứ ba trước những tác động gián tiếp từ các chính sách thương mại song phương. Trong trường hợp các nước như Việt Nam bị ảnh hưởng bởi những chính sách bảo hộ của Hoa Kỳ, WTO sẽ giúp đảm bảo rằng thương mại quốc tế vẫn cởi mở và minh bạch.

Điều này là một yếu tố then chốt, giúp các doanh nghiệp Việt Nam yên tâm hơn khi đối mặt với những thách thức từ các chính sách thương mại mới của Hoa Kỳ. Thay vì lo ngại về việc bị ảnh hưởng bởi các chính sách bảo hộ, Việt Nam có thể tận dụng cơ hội để tăng cường hợp tác với các đối tác lớn như Hoa Kỳ trong nhiều lĩnh vực, từ nông sản, dệt may đến chế biến gỗ.

Cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ vào cuối năm nay sẽ đặt ra nhiều thách thức và cơ hội mới cho kinh tế toàn cầu, và Việt Nam không phải là ngoại lệ. Tuy nhiên, với sự linh hoạt, chủ động và tận dụng các mối quan hệ đối tác chiến lược, Việt Nam hoàn toàn có thể vượt qua những khó khăn và phát triển mạnh mẽ hơn trong tương lai.

Dù ứng viên nào giành chiến thắng, Việt Nam cần chuẩn bị cho các kịch bản khác nhau để bảo đảm rằng quan hệ kinh tế với Hoa Kỳ vẫn tiếp tục tăng trưởng. Với sự hỗ trợ từ hệ thống thương mại toàn cầu như WTO và các chiến lược kinh doanh linh hoạt, doanh nghiệp Việt Nam có thể tận dụng tốt cơ hội từ sự thay đổi chính trị tại Hoa Kỳ để phát triển và mở rộng thị trường.

Thùy Linh-Link gốc