Chính phủ Mỹ đã chính thức rơi vào tình trạng đóng cửa từ nửa đêm 1/10 sau khi Quốc hội và Nhà Trắng không thể đạt được thỏa thuận gia hạn ngân sách liên bang.

Đảng Cộng hòa của Tổng thống Donald Trump hiện kiểm soát cả Hạ viện và Thượng viện, nhưng vẫn cần sự ủng hộ từ Đảng Dân chủ để thông qua một dự luật ngân sách tại Thượng viện, nơi yêu cầu tối thiểu 60 phiếu thuận. Chỉ vài giờ trước thời hạn chót, cả đề xuất của Đảng Cộng hòa lẫn Đảng Dân chủ đều bị bác bỏ, khiến bế tắc không thể tháo gỡ.

Đây là lần đầu tiên chính phủ Mỹ đóng cửa kể từ năm 2018, khi trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump đã diễn ra đợt đóng cửa dài kỷ lục 34 ngày, kéo dài sang đầu năm 2019. Hiện chưa có lối thoát rõ ràng cho tình trạng bế tắc lần này, khi hai đảng vẫn bất đồng sâu sắc về hướng giải quyết.

750.000 nhân viên liên bang bị ảnh hưởng

Trong thời gian chính phủ đóng cửa, hàng trăm nghìn nhân viên liên bang sẽ không được trả lương. Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO), khoảng 750.000 người sẽ bị buộc nghỉ việc tạm thời mỗi ngày, trong khi những nhân viên đảm trách công việc thiết yếu như an ninh hàng không (TSA), kiểm soát không lưu, lực lượng thực thi pháp luật và quân nhân sẽ phải làm việc mà không có lương.

Chính phủ Mỹ đã chính thức rơi vào tình trạng đóng cửa từ nửa đêm 1/10 (Ảnh: AP)

Điều gây tranh cãi là trong khi hàng trăm nghìn lao động liên bang mất thu nhập, các nghị sĩ và Tổng thống vẫn tiếp tục nhận lương đều đặn. Theo luật liên bang, toàn bộ nhân viên liên bang sẽ được truy lĩnh lương sau khi chính phủ mở cửa trở lại. Riêng khoản bồi thường cho những người nghỉ việc tạm thời đã được ước tính tiêu tốn khoảng 400 triệu USD tiền thuế của người dân.

Các chuyên gia nhận định việc chính phủ đóng cửa có thể gây ra những thiệt hại kinh tế trực tiếp và gián tiếp. Theo ước tính, mỗi tuần tình trạng này kéo dài có thể làm tăng trưởng GDP thực giảm khoảng 0,1 – 0,2 điểm phần trăm. Trong đợt 2018 – 2019, CBO cho biết nước Mỹ đã mất vĩnh viễn khoảng 3 tỷ USD giá trị sản xuất do gián đoạn hoạt động.

Tác động lớn nhất đến từ việc tiêu dùng suy giảm. Hàng trăm nghìn lao động không lương sẽ buộc phải cắt giảm chi tiêu, ảnh hưởng đến ngành dịch vụ, bán lẻ, du lịch và nhà hàng. Tâm lý bất ổn còn khiến người dân và doanh nghiệp ngần ngại chi tiêu và đầu tư, kéo theo hệ lụy lâu dài.

Ngành du lịch Mỹ cũng đối diện tổn thất nặng nề. Hiệp hội Du lịch Mỹ ước tính ngành này có thể mất tới 1 tỷ USD doanh thu mỗi tuần trong trường hợp đóng cửa kéo dài, do tình trạng trì hoãn và hủy chuyến bay khi các nhân viên kiểm soát không lưu, an ninh sân bay bị ảnh hưởng.

Cơ quan Hàng không Liên bang (FAA) cảnh báo khoảng 11.000 nhân viên có thể bị buộc nghỉ việc, khiến việc đào tạo và cấp phép kiểm soát viên không lưu bị đình trệ. Nếu kéo dài, điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực vận tải hàng không của Mỹ.

Nguy cơ lan tỏa tới đầu tư và ngân sách

Không chỉ người lao động, các doanh nghiệp cũng chịu tác động. Nhiều dự án phụ thuộc vào giấy phép và quy định liên bang bị đình trệ, khiến doanh nghiệp buộc phải hoãn kế hoạch đầu tư. Nhà thầu cung cấp dịch vụ cho chính phủ cũng bị ngừng thanh toán, ảnh hưởng dòng tiền.

Ngoài ra, mặc dù nhân viên liên bang sẽ được truy lĩnh lương, chi phí này vẫn tạo thêm gánh nặng ngân sách. Việc thất thu phí và lệ phí trong thời gian các cơ quan đóng cửa càng làm thâm hụt ngân sách gia tăng.

Nếu tình trạng đóng cửa kéo dài, các tổ chức xếp hạng tín nhiệm có thể xem xét hạ bậc tín nhiệm của Mỹ, điều này sẽ làm chi phí đi vay của chính phủ và doanh nghiệp tăng cao.

Trong bối cảnh cả hai đảng đều duy trì lập trường cứng rắn và chưa tìm được tiếng nói chung, chưa có dấu hiệu cho thấy cuộc khủng hoảng ngân sách này sẽ sớm được giải quyết. Các chuyên gia cảnh báo, nếu chính phủ chỉ đóng cửa trong vài ngày, nền kinh tế có thể hồi phục nhanh. Nhưng nếu tình trạng này kéo dài hàng tuần, thậm chí hàng tháng, tác động tiêu cực sẽ lan rộng và để lại những tổn thất không thể bù đắp.

Theo CNBC, Reuters

Link gốc