Tín dụng dự kiến sẽ tiếp tục tăng vào cuối năm 2025 nhưng lo ngại về chất lượng tài sản, rủi ro danh mục cho vay và áp lực lạm phát tiềm ẩn vẫn tiếp tục tồn tại. Trong ngắn hạn, nợ xấu gia tăng và lợi nhuận ngân hàng suy giảm sẽ hạn chế dư địa cho việc nới lỏng tiền tệ hơn nữa.

​​​​​​​

Căng thẳng thanh khoản

Thị trường liên ngân hàng những tuần đầu tiên của quý IV/2025 có diễn biến đáng chú ý. Trong phiên giao dịch ngày 9/10/2025, lãi suất chào bình quân liên ngân hàng VND ở các kỳ hạn ngắn từ 1 tháng trở xuống ghi nhận mức tăng đáng kể so với cuối tuần trước (ngày 3/10/2025). Cụ thể, lãi suất qua đêm bật tăng mạnh 0,88 điểm phần trăm, từ 4,3% lên 5,18%/năm; kỳ hạn 1 tuần tăng thêm 0,72 điểm phần trăm lên 5,24%/năm, trong khi kỳ hạn 2 tuần cũng tăng 0,66 điểm phần trăm, đạt 5,32%/năm. Kỳ hạn 1 tháng ghi nhận mức tăng nhẹ hơn, chỉ 0,24 điểm phần trăm, lên 5,4%/năm.

Cùng ngày, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) thực hiện chào thầu trên kênh cầm cố trong nghiệp vụ thị trường mở (OMO), với tổng giá trị 13.000 tỷ đồng. Kết quả trúng thầu đạt tổng cộng 12.045,94 tỷ đồng. Trong khi đó, có 16.781,36 tỷ đồng đáo hạn trong ngày. Như vậy, NHNN hút ròng 4.735,42 tỷ đồng khỏi thị trường qua nghiệp vụ thị trường mở trong ngày 9/10. Tính từ ngày 1 đến ngày 9/10/2025, NHNN chỉ có một phiên bơm ròng nhẹ 1.490 tỷ đồng vào ngày 7/10/2025, các phiên còn lại đều ghi nhận trạng thái hút ròng.

Số liệu của NHNN cho biết, tính đến ngày 29/9/2025, dư nợ tín dụng toàn hệ thống đạt khoảng 17,71 triệu tỷ đồng, tăng 13,37% so với cuối năm 2024 và ước tính đến cuối năm đạt 19% đến 20%. Như vậy, áp lực lên mặt bằng lãi suất liên ngân hàng được dự báo sẽ tiếp tục gia tăng bởi tín dụng tăng tốc và khoảng 180.000 tỷ đồng giao dịch mua bán lại có kỳ hạn (repo) với NHNN dự kiến đáo hạn trong tháng 10/2025…

Một lãnh đạo cao cấp BIDV cho biết, thực tế thanh khoản VND của hệ thống ngân hàng thương mại (NHTM) tiếp tục suy yếu trên diện rộng và ở trạng thái căng thẳng trong phần lớn quý III do:

Thứ nhất, dòng tiền bị hút mạnh về kênh tiền gửi Kho bạc Nhà nước tại NHNN khi thu ngân sách tích cực hơn so với chu kỳ thông thường. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, thu ngân sách 9 tháng đạt 1926 nghìn tỷ đồng, tăng 30,5% so với cùng kỳ năm trước.

Thứ hai, áp lực từ dòng tiền mặt ra ngoài lưu thông cũng có xu hướng tăng so với chu kỳ hàng năm.

Thứ ba, nguồn vốn khả dụng kém dồi dào hơn khi tăng trưởng tín dụng được đẩy mạnh trong khi tăng trưởng huy động vốn thấp hơn khoảng 3-4% so với tăng trưởng tín dụng.

“Chính sách tiền tệ của NHNN mặc dù vẫn duy trì định hướng nới lỏng là chủ đạo, tuy nhiên điều tiết các công cụ trên thị trường mở cũng có phần thận trọng hơn tại một số thời điểm khi áp lực tỷ giá leo thang (hút tín phiếu giai đoạn đầu tháng 7, bơm tiền qua kênh OMO thận trọng hơn giai đoạn nửa cuối tháng 9”, vị lãnh đạo BIDV nói.

Trong diễn biến có liên quan, ông Nguyễn Quang Thuân, Tổng Giám đốc FiinRatings cho biết, tăng trưởng tín dụng tiếp tục vượt tăng trưởng huy động, khiến các ngân hàng phải dựa nhiều hơn vào nguồn vốn bán buôn và phát hành trái phiếu. Trái phiếu ngân hàng chiếm 76,3% tổng lượng phát hành trong nửa đầu năm 2025, tương đương 189,7 nghìn tỷ đồng. Nói cách khác, sự suy giảm của tỷ lệ Tài sản thanh khoản cao/Nguồn vốn bán buôn ngắn hạn (BLA/STWF) và Tỷ lệ nguồn vốn ổn định (SFR) phản ánh việc tăng trưởng tín dụng vượt khả năng huy động vốn ổn định, buộc các ngân hàng phải rút bớt tài sản thanh khoản để hỗ trợ tăng trưởng cho vay.

“Nửa cuối năm 2025, chi phí vốn dự kiến duy trì hoặc tăng nhẹ khi tín dụng tăng tốc; chỉ một số ngân hàng nhận chuyển giao bắt buộc (Vietcombank, MBBank, VPBank, HDBank) sẽ được giảm tỷ lệ dự phòng bắt buộc từ tháng 10/2025, giúp nới lỏng nhẹ chênh lệch chi phí vốn”, ông Thuân nhận định.

Phối hợp chính sách

Cũng theo Tổng Giám đốc FiinRatings, các ngân hàng lớn (ngân hàng quốc doanh và nhóm 4 NHTM tư nhân hàng đầu) hưởng lợi nhờ nguồn tiền gửi ổn định hơn và khả năng tiếp cận thị trường trái phiếu tốt, đồng thời được hưởng lợi từ việc giảm dự phòng bắt buộc, giúp tăng thanh khoản và giảm chi phí huy động. Còn các ngân hàng TMCP nhỏ hơn đối mặt với cạnh tranh huy động gay gắt và chi phí vốn bán buôn cao hơn, buộc họ phải kéo dài kỳ hạn nguồn vốn và quản lý chặt chẽ cân đối tài sản - nợ (ALM) để tuân thủ trần 30% vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn, đồng thời duy trì biên lợi nhuận hợp lý.

Trong khi đó, vị lãnh đạo BIDV dự báo, trong quý IV, chênh lệch lãi suất VND-USD dự kiến vẫn dao động ở mức cao trong bối cảnh lãi suất USD có xu hướng giảm và lãi suất VND liên ngân hàng nhiều khả năng vẫn duy trì mặt bằng cao hơn so với vùng lãi suất OMO. Đối với lãi suất VND liên ngân hàng, dự kiến tiếp tục dao động chủ đạo ở mặt bằng cao hơn so với vùng lãi suất OMO do tác động của các yếu tố:

Một là, về chính sách tiền tệ, bên cạnh định hướng nới lỏng chính sách tiền tệ thì thông điệp gần đây của Chính phủ và NHNN cũng nhấn mạnh hơn mục tiêu ổn định vĩ mô, lạm phát và tỷ giá. Đây cũng là sự dịch chuyển kịp thời, cần thiết khi áp lực tỷ giá có xu hướng gia tăng trong thời gian gần đây và tín dụng hiện cũng đang được thúc đẩy mạnh mẽ để hỗ trợ nền kinh tế. Theo đó, NHNN sẽ tiếp tục duy trì lãi suất OMO ổn định quanh mức 4,0% và điều tiết các công cụ trên thị trường mở một cách linh hoạt, có thể thận trọng hơn tại những thời điểm tỷ giá leo thang.

Hai là, về thanh khoản VND, mặc dù kỳ vọng được hỗ trợ bởi dòng tiền từ ngân sách nhà nước do giải ngân đầu tư công đẩy nhanh hơn về cuối năm nhưng áp lực với thanh khoản vẫn khá lớn khi tiền mặt ra ngoài lưu thông có xu hướng tăng cao theo chu kỳ, và các dòng tiền hỗ trợ từ phía NHNN và Kho bạc Nhà nước cũng được điều tiết không quá dồi dào để hỗ trợ ổn định tỷ giá.

“Cân đối huy động vốn - tín dụng của hệ thống NHTM dự kiến tiếp tục thu hẹp trong quý IV khi tăng trưởng tín dụng kỳ vọng được đẩy mạnh về cuối năm và cao hơn khoảng 3-3,5% so với tăng trưởng huy động vốn”, vị lãnh đạo BIDV nói.

Ông Nguyễn Bá Hùng, chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) tại Việt Nam nhận định, NHNN đang tiếp tục duy trì các chính sách hỗ trợ tăng trưởng. Với mức tăng tín dụng nhiều khả năng sẽ đạt hoặc vượt mục tiêu 16% cho năm 2025. Cùng với cách tiếp cận linh hoạt hơn của NHNN trong quản lý, tín dụng dự kiến sẽ tiếp tục tăng lên vào cuối năm 2025. Tuy nhiên lo ngại về chất lượng tài sản, rủi ro danh mục cho vay và áp lực lạm phát tiềm ẩn vẫn tiếp tục tồn tại. Trong ngắn hạn, nợ xấu gia tăng và lợi nhuận ngân hàng suy giảm sẽ hạn chế dư địa cho việc nới lỏng tiền tệ hơn nữa.

“Sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa chính sách tài khóa và tiền tệ sẽ giúp hỗ trợ tăng trưởng. Điều này giúp tránh gây áp lực quá mức lên chính sách tiền tệ và bảo đảm ổn định tài chính vĩ mô”, ông Hùng nói.

Mỹ Dung-Link gốc