Sau giai đoạn "sốt nóng" từ giữa tháng 10, tỷ giá USD trên cả thị trường tự do và chính thức đang có dấu hiệu hạ nhiệt rõ rệt trong những ngày đầu tháng 12. Động lực chính đến từ việc lãi suất VND liên ngân hàng tăng vọt và tâm lý thị trường đảo chiều trước khả năng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cắt giảm lãi suất.
Ghi nhận ngày 4/12, tỷ giá USD trên thị trường tự do quay đầu giảm mạnh, trong khi tỷ giá tại các ngân hàng thương mại cũng điều chỉnh giảm nhẹ. Tỷ giá trung tâm được niêm yết ở mức 25.152 đồng/USD.
Sự hạ nhiệt này diễn ra sau chuỗi ngày căng thẳng bắt đầu từ giữa tháng 10, khi cơn sốt vàng (với giá vàng nhẫn có lúc chạm ngưỡng 160-170 triệu đồng/lượng) kích thích tâm lý găm giữ ngoại tệ trong dân. Đỉnh điểm vào cuối tháng 11, chênh lệch tỷ giá giữa thị trường tự do và chính thức có lúc nới rộng lên tới 1.249 đồng.
Dự báo cả năm 2025, tỷ giá USD/VND có thể tăng khoảng 3,5%.
Theo giới phân tích, "liều thuốc" giúp hạ sốt tỷ giá chính là đà tăng của mặt bằng lãi suất VND. Số liệu từ Hội Nghiên cứu thị trường liên ngân hàng Việt Nam (VBA) cho thấy, lãi suất chào bình quân liên ngân hàng ngày 1/12 đã tăng mạnh ở hầu hết các kỳ hạn.
Đáng chú ý, lãi suất qua đêm – kỳ hạn chiếm tỷ trọng giao dịch lớn nhất – đã vọt lên mức 7%, mức cao nhất kể từ tháng 11/2022. Các kỳ hạn 1 tuần và 1 tháng cũng lần lượt tăng lên 7,3% và 6,95%. Việc duy trì chênh lệch lãi suất VND - USD ở mức dương hợp lý (lãi suất USD qua đêm chỉ tăng nhẹ lên 3,92%) đã hỗ trợ tích cực cho đồng nội tệ.
Bên cạnh yếu tố nội tại, áp lực tỷ giá giảm bớt còn nhờ sự thay đổi trong kỳ vọng của giới đầu tư quốc tế. Dù các dữ liệu kinh tế Mỹ còn trái chiều, nhưng khả năng Fed cắt giảm lãi suất trong cuộc họp ngày 10/12 tới đã tăng vọt.
Nếu như hai tuần trước, xác suất này chỉ được đánh giá ở mức 20-30%, thì hiện tại, ước tính của thị trường đã vượt 80% sau khi một số thành viên Fed đề cập đến khả năng nới lỏng. TS. Châu Đình Linh (Trường ĐH Ngân hàng TP.HCM) nhận định, nếu Fed duy trì xu hướng nới lỏng, áp lực lên tỷ giá VND/USD sẽ giảm đáng kể, có thể hạ nhiệt rõ nét trong quý I-II/2026. Điều này giúp Ngân hàng Nhà nước không cần tăng lãi suất điều hành, qua đó tiếp tục hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
Lý giải việc VND vẫn chịu áp lực giảm giá trong năm qua dù đồng USD toàn cầu suy yếu khoảng 8%, TS. Cấn Văn Lực, Ủy viên Hội đồng Tư vấn Chính sách của Thủ tướng, chỉ ra ba nguyên nhân chính:
Cán cân thương mại thu hẹp: Tăng trưởng nhập khẩu cao hơn xuất khẩu khiến thặng dư thương mại năm nay dự báo dưới 20 tỷ USD (năm ngoái là 25 tỷ USD).
Chênh lệch lãi suất: Dù lãi suất VND đã nhích tăng nhưng vẫn thấp hơn lãi suất USD, khiến dòng vốn ngoại (đặc biệt là khối FDI) có xu hướng chuyển lợi nhuận về nước.
Yếu tố vàng: Chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế lên tới 18-20 triệu đồng/lượng làm gia tăng nhu cầu ngoại tệ để nhập lậu vàng.
Tuy nhiên, TS. Lực dự báo tình hình sẽ "dễ thở" hơn trong thời gian tới. Việc triển khai quyết liệt Nghị định 232/2025/NĐ-CP về quản lý thị trường vàng sẽ giúp ổn định thị trường này. Đồng thời, nguồn kiều hối cuối năm dồi dào và khả năng Fed hạ lãi suất sẽ giúp dòng tiền ở lại Việt Nam nhiều hơn.
Dự báo cả năm 2025, tỷ giá USD/VND có thể tăng khoảng 3,5%. Trong ngắn hạn, nguồn cung ngoại tệ được Ngân hàng Nhà nước đảm bảo vẫn là "điểm neo" quan trọng giúp ổn định thị trường.