Trong bài viết mới nhất có tiêu đề "DeepSeek: Gương mặt mới khiến sân chơi AI xáo động", TS. Jeff Nijsse và TS. James Kang, giảng viên cấp cao tại RMIT Việt Nam, đã phân tích cách DeepSeek và AI mã nguồn mở đang tái định hình ngành công nghệ, cũng như tác động lâu dài của AI đối với thị trường lao động và kinh doanh, đặc biệt là khả năng tạo ra những thay đổi lớn trong cách các doanh nghiệp tiếp cận công nghệ.
AI đang phát triển theo tốc độ chưa từng có, với những bước tiến quan trọng đến từ cả các tập đoàn công nghệ lớn cũng như những start-up đang nổi. Theo các chuyên gia, DeepSeek R1- mô hình AI mã nguồn mở ra mắt mới đây đã tạo thêm một lớp “sóng”, mở ra cơ hội cho phép các doanh nghiệp nhỏ thách thức những gã khổng lồ công nghệ vốn đang thống trị thị trường.
TS. Jeff Nijsse (trái) và TS. James Kang (phải).
“Các tập đoàn công nghệ lớn nắm giữ lợi thế đáng kể nhờ nguồn lực tài chính dồi dào và quyền tiếp cận phần cứng tính toán hiệu suất cao. Tuy nhiên, sự xuất hiện của những mô hình mã nguồn mở như DeepSeek R1 chứng minh rằng các công ty AI nhỏ vẫn có thể tạo ra đột phá bằng cách tập trung vào các ứng dụng chuyên biệt và hiệu suất”, TS. James Kang, giảng viên cấp cao về Khoa học máy tính nhận định.
Trong khi đó, TS. Jeff Nijsse, giảng viên cấp cao về Kỹ thuật phần mềm, tin rằng AI mã nguồn mở dần dà sẽ định hình tương lai của ngành này: “Chỉ cần một mô hình mã nguồn mở mạnh mẽ xuất hiện là đủ để cả cộng đồng dậy sóng. Các start-up có thể phát triển và cải tiến dựa trên nền tảng sẵn có, ngay cả khi họ bị giới hạn về tài nguyên. Sự thống trị của các GPU cao cấp đắt đỏ sẽ không kéo dài mãi, và khi phần cứng cũ có mặt trên thị trường, việc phát triển AI sẽ dễ dàng hơn”.
Thực tế, DeepSeek, không phải là cái tên duy nhất trong cuộc cách mạng mã nguồn mở này. Llama 3 và Qwen2.5-72B – hai mô hình AI quy mô lớn khác được huấn luyện bằng phương pháp học tăng cường RL. Cả hai mô hình này, cùng với DeepSeek, đều có thể truy cập được trên Hugging Face, một nền tảng cho phép các nhà phát triển tải về và tự lưu trữ các mô hình AI.
Các chuyên gia cũng đề cập đến tính kinh tế của các mô hình AI trong dài hạn. “Chi phí đầu tư vào các mô hình AI đang tăng lên khi ngày càng có nhiều đơn đặt hàng GPU, nhưng đồng thời chi phí cho mỗi token lại đang giảm dần. Điều này đồng nghĩa với việc theo thời gian người dùng sẽ nhận được sản phẩm tốt hơn theo thời gian”, ông Jeff Nijsse phân tích.
Chuyên gia lưu ý, dù hứa hẹn tăng năng suất và tự động hóa, công nghệ AI cũng đặt ra những thách thức về quy định, cân nhắc đạo đức và chuyển đổi của lực lượng lao động. Điều quan trọng là tập trung vào việc đào tạo lại và nâng cao kỹ năng cho lực lượng lao động, giúp họ chuyển đổi sang những vai trò đòi hỏi tư duy phản biện và khả năng ra quyết định.
Bất chấp những thách thức này, cả hai chuyên gia đều đồng ý rằng cạnh tranh trong lĩnh vực AI cuối cùng sẽ thúc đẩy đổi mới và nâng cao khả năng tiếp cận công nghệ. Khi AI mã nguồn mở tiếp tục phát triển, có thể có mặt bằng AI có dân chủ hơn, nơi công nghệ không còn là sân chơi độc quyền của vài gã khổng lồ công nghệ, mà sẽ là cộng đồng lớn hơn và đa dạng hơn của những nhà cải cách.
Đáng chú ý, các chuyên gia nhận định sự chuyển đổi này mang đến cơ hội đặc biệt cho các start-up tại Việt Nam: “Họ có thể tận dụng các công nghệ mã nguồn mở để phát triển những ứng dụng AI chuyên biệt phục vụ cho các thị trường ngách, với mức đầu tư thấp hơn đáng kể so với các tập đoàn lớn. Hướng tiếp cận như vậy có thể mở ra hướng đi mới cho các doanh nghiệp nhỏ”.
Tại Việt Nam, với sự hỗ trợ của Chính phủ, ngành AI được nhận định là đã sẵn sàng để phát triển vượt bậc. Bằng cách tập trung vào các thị trường chuyên biệt, Việt Nam có tiềm năng vươn lên trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu trong khu vực.
Đỗ Kiều-Link gốc