Trong khi Trung Quốc và Canada nhanh chóng công bố những động thái "trả đũa" mới thì Mexico có các tiếp cận nhẹ nhàng hơn trong ngày đầu tiên Hoa Kỳ áp dụng mức thuế quan mới với hàng nhập khẩu từ các quốc gia này.
Trưa ngày 4/3 theo giờ Việt Nam, mức thuế mới của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, Mexico và Canada chính thức có hiệu lực. Theo đó, Hoa Kỳ áp mức thuế 25% đối với tất cả hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico, và áp thêm 10% đối với Trung Quốc. “Ngoại lệ” duy nhất là các sản phẩm năng lượng của Canada, được tính ở mức thuế 10%.
Mức thuế của Mỹ đối với hàng hoá nhập khẩu từ Mexico, Canada và Trung Quốc làm dấy lên lo ngại về chiến tranh thương mại.
Canada và Trung Quốc đều có phản ứng nhanh chóng. Thủ tướng Canada Justin Trudeau đáp trả bằng cách áp mức thuế 25% đối với 30 tỷ đô la Canada (20,7 tỷ đô la Mỹ) hàng nhập khẩu từ Hoa Kỳ, bao gồm nước cam, bơ đậu phộng, rượu vang, rượu mạnh, bia, cà phê, đồ gia dụng và xe máy.
Ông Trudeau cũng cho biết Canada sẽ áp thuế đối với 125 tỷ đô la Canada hàng hóa của Mỹ nếu các mức thuế của Tổng thống Trump vẫn còn hiệu lực sau 21 ngày. Các mặt hàng chịu áp lực thuế quan mới nhiều khả năng bao gồm ô tô, thép, máy bay, thịt bò và thịt lợn.
"Họ đã chọn phát động một cuộc chiến thương mại mà trước hết sẽ gây tổn hại đến các gia đình Mỹ", ông Trudeau cho rằng những khiếu nại của ông Trump về fentanyl là lý do "hoàn toàn sai lầm" để áp dụng thuế quan và Canada đã thực hiện mọi hành động có thể để ngăn chặn tình trạng buôn bán fentanyl.
Trung Quốc cũng đã công bố một loạt hành động trả đũa bao gồm thuế quan lên tới 15% đối với loạt hàng hóa nông nghiệp của Mỹ, bao gồm một số loại thịt, ngũ cốc, bông, trái cây, rau củ và các sản phẩm từ sữa.
Bắc Kinh cũng thêm 10 công ty Mỹ vào “danh sách đen” áp đặt hạn chế xuất khẩu và đầu tư với lý do an ninh quốc gia, nâng tổng số lên 25. Trong đó, có quyết định cấm nhập khẩu máy giải trình tự gen của công ty Illumina.
Chuyên gia Chang Shu của Bloomberg Economics nhận định, Trung Quốc dường như đang áp dụng một cách tiếp cận có tính toán kỹ lưỡng trong phản ứng với mức thuế mới. Trung Quốc muốn gửi một thông điệp cứng rắn nhưng đồng thời tránh leo thang căng thẳng quá mức:
“Phản ứng tương đối nhẹ nhàng của Trung Quốc trước đợt tăng thuế mới 10% của Mỹ cho thấy họ vẫn đang cố gắng đưa Mỹ trở lại bàn đàm phán...
Với các mức thuế mới được áp dụng, Trung Quốc chỉ nâng mức thuế trung bình đối với hàng nhập khẩu từ Mỹ thêm không quá 2 điểm phần trăm. Cùng với các biện pháp được thực hiện vào tháng 2, tổng mức tăng thuế của Trung Quốc chưa đến 3 điểm phần trăm, khác xa so với mức tăng 20% mà Mỹ đã áp đặt lên Trung Quốc trong tháng qua”.
Trong khi đó, Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum có cách tiếp cận được đánh giá là “nhẹ nhàng hơn”. Nữ Tổng thống tuyên bố sẽ trả đũa nhưng không nêu chi tiết, cho biết bà sẽ công bố phản ứng của Mexico với thuế quan mới của Mỹ vào chủ nhật tới.
Đáng chú ý, chỉ ít giờ sau khi động thái "trả đũa" của các quốc gia được công bố, phía Hoa Kỳ cũng đã phát tín hiệu sẽ có "đàm phán".
Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick nói với Fox Business Network rằng ông Trump có thể đạt được thỏa thuận một phần với Canada và Mexico, dự kiến sẽ sớm được công bố: “Tôi nghĩ ông ấy sẽ đạt được một thỏa thuận nào đó với họ”, ông Lutnick nói. “Sẽ không có chuyện tạm dừng, tạm hoãn nào cả, nhưng tôi nghĩ ông ấy sẽ tìm ra cách”
Ông Lutnick cũng cho biết đã trao đổi với các quan chức Mexico và Canada. Một nguồn tin nói với Reuters rằng ông đã có cuộc nói chuyện với Bộ trưởng Tài chính Canada Dominic LeBlanc. Tổng thống Trump cũng đang cân nhắc việc đưa ra một số biện pháp hỗ trợ cho các công ty tuân thủ quy tắc trong Hiệp định thương mại Mỹ - Mexico - Canada (USMCA), vốn dự kiến sẽ được đàm phán lại vào năm 2026.
Đỗ Kiều (Theo Bloomberg, Nikkei Asia)
Link gốc