Tập đoàn đa ngành hàng đầu Hồng Kông CK Hutchison Holdings đang đối mặt với áp lực ngày càng gia tăng từ Bắc Kinh nhằm hủy bỏ thương vụ bán hai cảng chiến lược gần Kênh đào Panama.

Trong bối cảnh chính quyền Trung Quốc liên tục gia tăng sức ép, CK Hutchison đã phát tín hiệu rằng họ sẽ không tiến hành thương vụ này nếu vấp phải sự phản đối của Bắc Kinh. Diễn biến cuối cùng của vụ việc nhiều khả năng sẽ chịu ảnh hưởng từ tiến trình đàm phán thuế quan đang diễn ra giữa Mỹ và Trung Quốc.

Phát biểu tại Đại hội cổ đông thường niên của tập đoàn vào tuần trước, ông Dominic Lai, CEO CK Hutchison, khẳng định công ty sẽ hợp tác toàn diện với mọi cuộc điều tra và sẽ không bao giờ thực hiện bất kỳ hành vi nào vi phạm pháp luật Trung Quốc.

Cảng Balboa do Hutchison điều hành gần Kênh đào Panama. (Ảnh: Reuters)

Trước đó, vào tháng 4, truyền thông đưa tin CK Hutchison có kế hoạch tách riêng hai cảng tại Panama ra khỏi thỏa thuận cảng gây tranh cãi để xoa dịu sự giận dữ của Bắc Kinh.

Tuy nhiên, động thái này không làm hài lòng chính quyền Trung Quốc. Cục Quản lý Thị trường Nhà nước Trung Quốc đã ra tuyên bố khẳng định "mọi nỗ lực nhằm né tránh điều tra đều không thể chấp nhận được". Điều đó khiến CK Hutchison gần như không còn nhiều dư địa để xoay xở.

Nguồn gốc của căng thẳng bắt đầu từ tuyên bố của Tổng thống Mỹ Donald Trump vào tháng 1, khi ông khẳng định sẽ "giành lại quyền kiểm soát" Kênh đào Panama. Ông Trump tuyên bố rằng việc CK Hutchison kiểm soát hai cảng quanh kênh đào đồng nghĩa với việc Trung Quốc đang điều hành tuyến đường thủy chiến lược này.

Trước áp lực từ chính quyền Tổng thống Trump, CK Hutchison đã đạt được thỏa thuận sơ bộ vào tháng 3 để bán quyền khai thác tại 43 cảng trên toàn thế giới, trong đó có hai cảng tại Panama, cho một liên danh các tập đoàn quản lý tài sản hàng đầu của Mỹ – bao gồm cả BlackRock – với tổng trị giá 22,8 tỷ USD.

Tuy nhiên, nỗ lực của CK Hutchison nhằm giảm thiểu rủi ro địa chính trị đã phản tác dụng khi vấp phải làn sóng phản đối mạnh mẽ từ phía Trung Quốc. Bắc Kinh đã tuyên bố tiến hành điều tra thương vụ này.

Một nguyên nhân chính khiến Trung Quốc nổi giận được cho là việc CK Hutchison không tham vấn trước với chính quyền Trung Quốc trước khi công bố thỏa thuận.

Tờ Ta Kung Pao đã liên tiếp đăng tải các bài viết chỉ trích tập đoàn này trong suốt hai tháng qua, kêu gọi CK Hutchison rút khỏi thỏa thuận. Ban đầu, các bài viết lập luận rằng thương vụ bán cảng "gây tổn hại đến an ninh và lợi ích quốc gia", nhưng gần đây đã leo thang thành các cuộc tấn công trực diện vào doanh nghiệp.

Tờ báo này còn cáo buộc các doanh nghiệp Hồng Kông, trong đó có công ty con chuyên về bất động sản của CK Hutchison, đã thu lợi quá mức từ các dự án phát triển nhà ở tại Trung Quốc đại lục.

Về phía Mỹ, chính quyền Tổng thống Trump đã hoan nghênh thỏa thuận bán cảng như một bước đi đầu tiên trong nỗ lực giành lại ảnh hưởng tại Kênh đào Panama. Tuy nhiên, kể từ đó, ông Trump gần như không đưa ra thêm phát biểu nào liên quan, để CK Hutchison rơi vào trạng thái bị “treo lơ lửng”. Nếu tập đoàn này hủy bỏ thỏa thuận, họ có nguy cơ chọc giận Washington và một lần nữa phải đối mặt với áp lực từ Mỹ.

Thời gian đàm phán độc quyền giữa CK Hutchison và liên danh các nhà đầu tư Mỹ kéo dài 145 ngày và sẽ kết thúc vào cuối tháng 7.

Ông Liu Dongshu, Phó Giáo sư tại Đại học Thành phố Hồng Kông, nhận định rằng quan hệ Mỹ - Trung “chắc chắn không phải là yếu tố duy nhất” nhưng “vẫn là một nhân tố có thể định hình các toan tính chiến lược”.

Ông lưu ý rằng Trung Quốc không muốn làm tổn hại đến danh tiếng quốc tế của mình bằng việc cưỡng ép hủy bỏ một thỏa thuận xuyên quốc gia. Trong bối cảnh Bắc Kinh và Washington đã đồng ý giảm đáng kể thuế quan cho nhau vào tháng 5 và cùng quay lại bàn đàm phán, phía Trung Quốc “có thể sẽ có xu hướng phát đi tín hiệu mềm mỏng hơn”, theo ông Liu.

CK Hutchison được thành lập bởi tỷ phú Lý Gia Thành, một trong những doanh nhân biểu tượng của Hồng Kông. Sau Thế chiến II, ông đã xây dựng một đế chế kinh doanh trải dài từ bất động sản, cơ sở hạ tầng đến nhiều lĩnh vực khác. Nhờ tài năng và sự nhạy bén, ông được mệnh danh là “siêu nhân” của Hồng Kông.

Năm 2018, ông Lý chuyển giao quyền điều hành tập đoàn cho con trai cả – ông Victor Li Tzar Kuoi. Từ những năm 2010, tỷ phú Lý Gia Thành đã sớm dự báo sự dịch chuyển của nền kinh tế Trung Quốc và bắt đầu quá trình thoái vốn khỏi thị trường đại lục để tập trung vào các tài sản toàn cầu.

Theo Nikkei Asia

Hải Đăng-Link gốc