Liên minh châu Âu (EU) đang chuẩn bị các biện pháp trả đũa kinh tế mạnh mẽ, bao gồm thuế dịch vụ kỹ thuật số và hạn chế mua sắm, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa tăng thuế lên 30% đối với hàng hóa châu Âu. Một quan chức Đức tuyên bố: “Nếu họ muốn chiến tranh, sẽ có chiến tranh.”

Kế hoạch trả đũa quy mô lớn

Loạt động thái cứng rắn được đưa ra sau khi các quan chức Mỹ thông báo riêng với các nhà đàm phán EU hồi tuần trước rằng Tổng thống Donald Trump muốn tăng mạnh thuế quan, có thể lên tới 15% hoặc hơn, đối với hầu hết hàng hóa từ EU, vượt xa mức cơ sở 10% mà hai bên đã thương lượng. Trong những ngày gần đây, ông Trump cũng công khai đe dọa áp thuế 30% đối với hàng hóa châu Âu.

Yêu cầu tăng thuế bất ngờ này dường như đã khiến các lãnh đạo EU trở tay không kịp. Họ vốn đang tiến gần đến một thỏa thuận dựa trên mức thuế 10% từng được cả hai bên nhất trí.

Trước sự thay đổi lập trường từ Washington, Đức, vốn là một trong những tiếng nói ôn hòa trong khối, nay đã đồng thuận cùng Pháp và một số nước thành viên khác để theo đuổi một cách tiếp cận cứng rắn hơn. Một quan chức Đức tuyên bố với The Wall Street Journal (WSJ): “Nếu họ muốn chiến tranh, họ sẽ có chiến tranh".

​​​​​​​

Nếu quan hệ thương mại Mỹ - EU rạn nứt, cả hai bên đều có thể phải gánh chịu hậu quả kinh tế lớn.

Tuyên bố cứng rắn này đánh dấu một bước ngoặt trong tiến trình đàm phán thương mại xuyên Đại Tây Dương, đồng thời phản ánh mức độ leo thang đáng kể trong các lời đe dọa áp thuế của Tổng thống Trump.

Theo The JWS, các quan chức EU hiện đang xây dựng các kế hoạch trả đũa toàn diện, vượt ra ngoài hình thức “ăn miếng trả miếng” thông thường. Những biện pháp này bao gồm: thuế dịch vụ kỹ thuật số mới, hạn chế mua sắm trong khối, và khả năng sử dụng “công cụ chống cưỡng chế”, một biện pháp pháp lý mạnh mẽ nhưng chưa từng được kích hoạt trước đây.

Brussels xem đây là lựa chọn cuối cùng và chưa có ý định triển khai trước thời hạn chót ngày 1/8. Tuy nhiên, kỳ vọng về một thỏa thuận thương mại đạt được trước thời điểm đó đang ngày càng mờ nhạt. Tuần trước, Cao ủy Thương mại EU Maroš Šefčovič đã rời Washington trong tâm thế thất vọng, tin rằng phía Mỹ không còn cam kết với việc tìm kiếm một thỏa hiệp.

Trong một bản ghi nhớ công bố cuối tuần qua, các nhà phân tích của JPMorgan cảnh báo mức thuế quan Mỹ có thể vượt ngưỡng 20% nếu các kế hoạch hiện tại được thực thi.

Nguy cơ đổ vỡ mối quan hệ thương mại lớn nhất thế giới

Nếu quan hệ thương mại Mỹ - EU rạn nứt, cả hai bên đều có thể phải gánh chịu hậu quả kinh tế lớn, với các tập đoàn đa quốc gia bị mắc kẹt ở giữa. WSJ nhấn mạnh: đây là “mối quan hệ thương mại lớn nhất thế giới”, với hơn 5 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ được trao đổi mỗi ngày giữa hai nền kinh tế.

Thâm hụt thương mại của Mỹ với EU, với kim ngạch nhập khẩu đạt 606 tỷ USD và xuất khẩu chỉ ở mức 370 tỷ USD trong năm ngoái, từ lâu đã là nguồn cơn khiến Tổng thống Trump bất mãn.

Ông coi đây là bằng chứng cho thấy Mỹ đang bị “lợi dụng”. Tuy nhiên, phần lớn giới kinh tế học không đồng tình với lập luận này, cho rằng thâm hụt thương mại không nhất thiết là điều tiêu cực. Thay vào đó, nó thường phản ánh nhu cầu tiêu dùng mạnh mẽ, sức mạnh của đồng USD, cũng như đặc điểm của nền kinh tế Mỹ vốn phụ thuộc nhiều vào dịch vụ và có xu hướng nhập khẩu nhiều hàng hóa hơn sản xuất.

Trong trường hợp của EU, phần lớn sự mất cân bằng thương mại đến từ các mặt hàng nhập khẩu có giá trị cao như dược phẩm và xe hơi hạng sang, những sản phẩm mà Mỹ không sản xuất ở quy mô tương đương.

Đồng thời, Mỹ lại duy trì thặng dư thương mại đáng kể trong lĩnh vực dịch vụ với châu Âu, bao gồm tài chính và công nghệ, một thực tế thường bị bỏ qua trong các chính sách tập trung vào hàng hóa của ông Trump.

Các nhà kinh tế lưu ý rằng việc quá chú trọng vào hàng hóa sẽ bỏ qua “hiệu ứng boomerang”: phần lớn dòng tiền chi tiêu cho hàng hóa cuối cùng quay trở lại Mỹ thông qua nhu cầu của châu Âu đối với dịch vụ, phần mềm và đầu tư của Mỹ, những lĩnh vực thực sự mang lại lợi nhuận lớn.

Nhìn chung, các ngành dịch vụ thường có biên lợi nhuận cao hơn đáng kể so với hàng hóa sản xuất, khiến cho mối quan hệ thương mại tổng thể giữa hai bên trở nên có lợi hơn nhiều cho Mỹ so với con số thâm hụt thương mại thuần túy.

Thế nhưng, Nhà Trắng dường như không bận tâm đến những sắc thái này. Trong bối cảnh các đe dọa từ ông Trump tiếp tục leo thang, châu Âu đang ngày càng mất kiên nhẫn và chuẩn bị sẵn sàng cho một cuộc đối đầu thương mại quy mô lớn.

Theo The Wall Street Journal, Reuters

Minh Đăng-Link gốc