Tín dụng đã sẵn sàng phục vụ cho mục tiêu tăng trưởng cao, song mức độ phụ thuộc ngày càng lớn của nền kinh tế vào vốn ngân hàng sẽ dẫn đến nhiều rủi ro. Khi nền kinh tế phục hồi, thông qua thị trường chứng khoán và đẩy mạnh phát hành trái phiếu, các doanh nghiệp đang chia sẻ khó khăn với ngân hàng.

Số liệu do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa công bố cho thấy, tính đến cuối tháng 8/2025, dư nợ tín dụng toàn hệ thống đạt 17,14 triệu tỷ đồng, tăng 11,08% so cuối năm 2024. Ước tính năm nay, tín dụng tăng khoảng 20,19%, trong khi mức trung bình nhiều năm trở lại đây là khoảng 14,5%.

Hơn 17 triệu tỷ đồng được ngân hàng "bơm" vào nền kinh tế

Hơn 17 triệu tỷ đồng đã được hệ thống ngân hàng đưa ra thị trường trong 8 tháng đầu năm góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế của đất nước. Cùng với đó, thông qua thị trường chứng khoán, Chính phủ và doanh nghiệp đã huy động trên 5,5 triệu tỷ đồng vào sản xuất kinh doanh.

Tính chung 8 tháng đầu năm có hơn 22,5 triệu tỷ đồng đã được huy động từ ngân hàng và thị trường vốn, góp phần đáp ứng nhu cầu vốn trung, dài hạn cho nền kinh tế và doanh nghiệp.

Đối với ngành ngân hàng, dù tăng trưởng tín dụng khá cao nhưng thanh khoản hệ thống vẫn khá dồi dào nhờ đợt bơm ròng mạnh mẽ trị giá hơn 156.900 tỷ đồng trong tháng 6 và tháng 7 của NHNN. Ngoài ra, lượng tiền gửi vào hệ thống ngân hàng liên tục tăng lên. Đến cuối tháng 6/2025, tổng tiền gửi của khách hàng cá nhân và tổ chức kinh tế tại các tổ chức tín dụng đã đạt 15,8 triệu tỷ đồng, mức cao nhất từ trước đến nay.

8 tháng đầu năm có hơn 22,5 triệu tỷ đồng đã được huy động từ ngân hàng và thị trường vốn, góp phần đáp ứng nhu cầu vốn trung, dài hạn cho nền kinh tế và doanh nghiệp.

Những yếu tố trên giúp cho các ngân hàng thương mại giữ được mặt bằng lãi suất huy động ở mức ổn định. NHNN cho biết, lãi suất tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn 1 tháng ở mức 0,2%/năm, từ 1 đến dưới 6 tháng là 3,3 - 4,1%/năm, 4,6 - 5,5%/năm áp dụng cho kỳ hạn từ 6 đến 12 tháng, 4,9 - 6,1%/năm đối với tiền gửi kỳ hạn từ trên 12 tháng đến 24 tháng và 6,8 - 7,3%/năm đối với kỳ hạn trên 24 tháng.

Mặt bằng lãi suất huy động duy trì ổn định, giúp lãi suất cho vay bình quân mới ở thời điểm 31/8/2025 ở mức 6,38%/năm, giảm 0,56%/năm so với cuối năm 2024. Đây là yếu tố giúp tăng trưởng tín dụng ở mức cao.

Các chuyên gia nhận định, áp lực thanh khoản đã giảm đáng kể, vì thế lãi suất huy động nhiều khả năng sẽ giữ nguyên hoặc giảm nhẹ, tạo điều kiện duy trì mặt bằng lãi suất cho vay ổn định, hỗ trợ doanh nghiệp và người dân mở rộng sản xuất, tiêu dùng.

Đến cuối tháng 8, mặt bằng lãi suất cho vay bình quân của các ngân hàng đối với các khoản cho vay mới và cũ còn dư nợ ở mức 6,5-8,8%/năm; lãi suất cho vay ngắn hạn với lĩnh vực ưu tiên khoảng 3,9%/năm, thấp hơn mức lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa theo quy định của NHNN là 4%/năm.

Doanh nghiệp tìm cách giảm phụ thuộc vốn ngân hàng

Các doanh nghiệp hiện đang rất cần nguồn vốn trung và dài hạn để đầu tư công nghệ, nâng cao năng lực cạnh tranh và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, nếu nền kinh tế phụ thuộc quá lớn vào nguồn vốn tín dụng ngân hàng thì rất dễ rủi ro và không tạo dư địa của chính sách tài chính tiền tệ làm bệ đỡ cho các doanh nghiệp trong những giai đoạn khó khăn để chống lại sức ép của bên ngoài.

TS Trần Minh Tuấn, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần chứng khoán Smart Invest đánh giá: "Thị trường tín dụng khi phát triển nóng tạo sức ép rất lớn đến các ngân hàng thương mại sẽ dẫn đến sức ép tăng lãi suất. Thị trường vốn phát triển thì gánh nặng lên thị trường tín dụng sẽ giảm đi".

Hiện nay, nền kinh tế tăng trưởng, nhiều lĩnh vực sản xuất kinh doanh phục hồi, các doanh nghiệp chuyển đổi mạnh mẽ từ vay ngân hàng sang huy động vốn trên thị trường vốn với các kênh huy động cổ phiếu, trái phiếu và các sản phẩm tài chính khác, nhờ đó đã đáp ứng phần nào nhu cầu vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế và giảm áp lực cung ứng vốn lên ngân hàng.

Theo các chuyên gia, nhu cầu vốn lớn và thời gian thu hồi vốn dài nhất hiện nay là lĩnh vực xây dựng - bất động sản, chiếm khoảng 8% GDP của cả nước. Trong khi đó, nguồn vốn vay ngân hàng chủ yếu là ngắn hạn nên việc huy động vốn trên thị trường vốn thông qua trái phiếu doanh nghiệp và cổ phiếu là hướng đi đang được nhiều doanh nghiệp chú trọng.

Một số doanh nghiệp bất động sản đã công bố kết quả phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ với giá trị huy động lớn trong thời gian gần đây.

Điển hình, tính từ tháng 7 đến nay, Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Bất động sản Thành Vinh đã thực hiện 5 đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tổng giá trị huy động 2.610 tỷ đồng.

Tương tự, Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển Bất động sản Trường Minh (2.500 tỷ đồng), Công ty Cổ phần May - Diêm Sài Gòn (990 tỷ đồng), Công ty Cổ phần Phát triển Bất động sản Văn Phú (250 tỷ đồng), Tổng công ty đầu tư và phát triển công nghiệp (500 tỷ đồng), Công ty Cổ phần Vinhomes (15.000 tỷ đồng)...

Bà Phạm Thị Miền, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam nhận định: "Huy động vốn qua thị trường vốn sẽ giúp thị trường bất động sản có dư địa phát triển, để tránh lệ thuộc vào vốn tín dụng ngân hàng có nguy cơ gây ra tình trạng sốc khi có hiện tượng siết chặt tín dụng".

Tuy nhiên, quy mô thị trường vốn Việt Nam còn tương đối nhỏ. Đặc biệt, thị trường trái phiếu doanh nghiệp là kênh huy động vốn dài hạn quan trọng, song vẫn còn non trẻ và tiềm ẩn rủi ro. Trong thời gian tới, để thị trường vốn thực sự là trụ cột quan trọng cho hệ thống tài chính quốc gia cần hoàn thiện cơ chế để thị trường cổ phiếu và trái phiếu, bảo hiểm an toàn, minh bạch hơn.

Các sản phẩm tài chính cần được đa dạng hóa kết hợp với xây dựng các Trung tâm tài chính quốc tế để thu hút nguồn vốn trong và ngoài nước vào phát triển kinh tế - xã hội, góp phần quan trọng vào mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn tới.

Thanh Hoa-Link gốc