Tòa Phúc thẩm khu vực tư pháp số 5 của Mỹ khẳng định việc Tổng thống Donald Trump sử dụng Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) để áp thuế quan toàn cầu là vượt quá thẩm quyền hiến pháp.
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu họp báo tại Nhà Trắng ở Washington, D.C. Ảnh: THX/TTXVN
Ngày 2/9 (giờ địa phương), với tỷ lệ bỏ phiếu 7-4, Tòa Phúc thẩm khu vực tư pháp số 5 của Mỹ đã ra phán quyết mang tính bước ngoặt, khẳng định việc Tổng thống Donald Trump sử dụng Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) để áp thuế quan toàn cầu là vượt quá thẩm quyền hiến pháp.
Theo phóng viên TTXVN tại Washington, các thẩm phán khẳng định quyền áp thuế là “quyền lực cốt lõi của Quốc hội” và không thể bị tổng thống lạm dụng thông qua việc tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia. Mức thuế hiện hành sẽ tiếp tục có hiệu lực đến ngày 14/10, thời điểm Tòa án Tối cao dự kiến xem xét vụ việc.
Ngoài ra, Tòa Phúc thẩm khu vực Washington D.C. cũng ra phán quyết 2-1 phục hồi chức vụ của Ủy viên Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) Rebecca Kelly Slaughter, cho rằng việc ông Trump sa thải bà vi phạm án lệ của Tòa án Tối cao bảo vệ tính độc lập của các cơ quan liên bang. Quyết định này giúp FTC khôi phục hoạt động với đủ số ủy viên, đồng thời đánh dấu một thất bại lớn khác của ông Trump trong nỗ lực siết chặt bộ máy hành chính.
Các chuyên gia nhận định, loạt phán quyết nói trên phản ánh sự đối đầu trực diện giữa quyền lực tổng thống và cơ chế kiểm soát, cân bằng quyền lực trong hệ thống chính trị Mỹ. Đặc biệt, vụ việc liên quan đến FTC có thể buộc Tòa án Tối cao phải xem xét lại tiền lệ Humphrey's Executor (1935), từ đó tác động lâu dài đến cấu trúc quyền lực của nhánh hành pháp.
Sau diễn biến trên, Tổng thống Trump 3/9 cảnh báo Mỹ có thể phải “hủy bỏ” các thỏa thuận thương mại đã ký với Liên minh châu Âu (EU), Nhật Bản, Hàn Quốc và một số đối tác khác nếu thua kiện về tính hợp pháp của thuế quan.
Ông cho biết chính quyền đã đề nghị Tòa án Tối cao đảo ngược phán quyết vừa qua, đồng thời nhấn mạnh việc thất bại trong vụ kiện sẽ gây “tổn thất vô cùng lớn” cho Mỹ và có nguy cơ làm vô hiệu hóa những thỏa thuận thương mại quan trọng.
Đoàn Hùng-Link gốc