Vietcombank (HoSE:
VCB
) là một trong 2 ngân hàng đầu tiên đáp ứng tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu theo Thông tư 41 (hiệp ước Basel II theo phương pháp cơ bản). Đây cũng là nhà băng vừa cán mốc lợi nhuận tỷ USD trong năm 2019 và ngân hàng có nợ xấu thấp thứ 2 trong ngành ngân hàng.
Người Đồng Hành có buổi phỏng vấn ông Nguyễn Mạnh Hùng, thành viên HĐQT Vietcombank về quá trình triển khai Thông tư 41 của ngân hàng này.
Chuẩn bị cho Basel II từ 2015, hơn 160 nhân sự trực tiếp tham gia
- Là ngân hàng đầu tiên đạt chuẩn Basel II, quá trình chuẩn bị và thực hiện của Vietcombank như nào?
- Ngay từ năm 2015, HĐQT Vietcombank đã phê duyệt lộ trình thực hiện Basel II gồm 37 sáng kiến với các mục tiêu tiên phong là đáp ứng Basel II theo phương pháp tiêu chuẩn và đáp ứng Basel II theo phương pháp nâng cao.
HĐQT ngân hàng chỉ đạo thành lập bộ máy triển khai chặt chẽ bao gồm Hội đồng Quản trị, Ban triển khai Chương trình Basel II (Ban triển khai) với Tổng giám đốc là Trưởng ban và các nhóm triển khai do các thành viên ban lãnh đạo phụ trách trực tiếp.
Định kỳ hàng tháng, Ban triển khai sẽ họp để đánh giá tiến độ triển khai, giải quyết các vấn đề phát sinh và vướng mắc. Hàng quý, HĐQT cũng họp để chỉ đạo định hướng, đảm bảo chất lượng triển khai phù hợp với chiến lược của ngân hàng.
Hơn 160 nhân sự trực tiếp từ trụ sở chính và các chi nhánh tham gia chương trình Basel II này. Kết quả triển khai đã có 37 sáng kiến theo lộ trình giúp cho Vietcombank đủ điều kiện đáp ứng Basel II theo phương pháp tiêu chuẩn. Ngân hàng cũng đồng thời hoàn thành cơ bản các điều kiện quan trọng cho việc áp dụng Basel II theo phương pháp nâng cao như mục tiêu đã định.
- Ông có thể chia sẻ về những kết quả đạt được?
- Chúng tôi đã đạt được một số kết quả về cơ cấu tổ chức, quản trị rủi ro, công cụ đo lường rủi ro theo thông lệ quốc tế cũng như chất lượng dữ liệu, hệ thống quy định, chính sách.
Ngân hàng kiện toàn được mô hình phù hợp với các chuẩn mực quốc tế đảm bảo nguyên tắc 3 tuyến bảo vệ theo quy định của Ngân hàng Nhà nước tại Thông tư 13/2018. Nhiều văn bản, quy định đã được rà soát, ban hành để đảm bảo phù hợp, cập nhật theo các yêu cầu quản trị của Basel II. Hệ thống các mô hình lượng hóa rủi ro với tỷ lệ bao phủ gần như toàn bộ danh mục của ngân hàng như mô hình hình lượng hóa xác suất vỡ nợ đối với rủi ro tín dụng (mô hình PD) theo tiêu chuẩn Basel II với mức độ bao phủ hầu hết danh mục tín dụng; các mô hình về tổn thất tại thời điểm vỡ nợ (mô hình LGD) và mô hình về dư nợ của khách hàng tại thời điểm vỡ nợ (mô hình EAD) cho danh mục bán buôn và bán lẻ được xây dựng…
Chúng tôi cũng đã có các bước điều chỉnh chiến lược kinh doanh nhằm đảm bảo cân bằng giữa phát triển kinh doanh và kiểm soát rủi ro theo hướng đa dạng hóa danh mục, tập trung phát triển bán lẻ, mở rộng các hoạt động phi tín dụng...
Không chỉ phương pháp tiêu chuẩn, chúng tôi cũng hướng đến là ngân hàng đầu tiên tại Việt Nam đáp ứng các quy định của NHNN về phương pháp nâng cao. Và thực tế thì Vietcombank cũng đã đề xuất NHNN xem xét, lựa chọn chúng tôi tiếp tục là ngân hàng tiên phong thí điểm áp dụng Basel II theo phương pháp nâng cao tại Việt Nam.
Các kết quả như vậy cũng thể hiện cam kết mạnh mẽ của Vietcombank trong thực hiện mục tiêu trở thành 1 trong 100 ngân hàng lớn nhất châu Á, 1 trong 300 tập đoàn ngân hàng tài chính lớn nhất thế giới, được quản trị theo các chuẩn mực quốc tế tốt nhất.
Cán đích Basel II sớm nhất bằng nhiều yếu tố
- Trong quá trình triển khai Basel II, ngân hàng gặp những khó khăn nào?
- Quá trình triển khai Basel II của chúng tôi cũng gặp phải một số thách thức. Triển khai Basel II đồng nghĩa với việc yêu cầu về vốn của ngân hàng chặt chẽ hơn. Do đó mà các ngân hàng thương mại Nhà nước nói riêng và ngân hàng thương mại nói chung rất cần sự hỗ trợ, tạo điều kiện của NHNN và bộ, ban, ngành liên quan để nâng cao năng lực tài chính, qua đó đáp ứng đầy đủ hơn yêu cầu quản trị rủi ro theo các chuẩn mực mới.
Bên cạnh đó thì Basel II, đặc biệt là phương pháp nâng cao, vẫn là nội dung mới. Vì thế mà hạn chế về kinh nghiệm triển khai, ứng dụng chuẩn mực theo phương pháp nâng cao vào thực tế một cách hiệu quả cũng là thách thức khá lớn, nhất là giai đoạn đầu.
Thiếu hụt dữ liệu cũng là thách thức trong triển khai Basel II. Nguyên nhân là việc triển khai Basel II đòi hỏi phải bổ sung nhiều dữ liệu cũng như thay đổi trong công tác quản trị dữ liệu mà để đáp ứng yêu cầu này, một mặt ngân hàng phải thay đổi quan điểm, chính sách quản lý dữ liệu, mặt khác cần bổ sung nhiều thông tin về khách hàng. Vì là ngân hàng tiên phong trong việc này nên khi có những yêu cầu bổ sung thì đôi lúc khách hàng, thị trường chưa thích ứng, gây ra những khó khăn nhất định.
- Còn các yếu tố hỗ trợ thì sao? Điều gì khiến cho ngân hàng cán đích Basel II sớm nhất?
- Để triển khai Basel II thành công thì một trong những chương trình chuyển đổi lớn nhất tại Vietcombank về cả thời gian và số lượng nhân sự tham gia. Một số kinh nghiệm chính là cần có sự tham gia, chỉ đạo từ cấp cao, kết hợp với điều phối, quản lý triển khai, khâu dữ liệu, bám sát hướng dẫn từ cơ quan quản lý cũng như sự tham gia của các đơn vị tư vấn. Trong đó, vai trò then chốt là sự quan tâm và tham gia trực tiếp của HĐQT, Ban điều hành. Tổng giám đốc ngân hàng chính là Trưởng ban triển khai chương trình Basel II tại Vietcombank. Các thành viên ban lãnh đạo phụ trách trực tiếp các nhóm triển khai. Định kỳ hàng tháng, Ban triển khai họp để đánh giá tiến độ, giải quyết phát sinh, vướng mắc. Hàng quý thì HĐQT họp để chỉ đạo định hướng, đảm bảo chất lượng triển khai phù hợp với chiến lược của ngân hàng.
Ngoài sự tham gia chỉ đạo của ban lãnh đạo cấp cao, Vietcombank đã thành lập Tổ quản lý Chương trình Basel II với vai trò giúp việc Ban triển khai Chương trình Basel II trong điều phối tổng thể quá trình triển khai Basel II. Theo đó, trong vòng một quý trước khi triển khai sáng kiến, Tổ quản lý Chương trình Basel II sẽ trao đổi, làm việc với đơn vị đầu mối để đảm bảo nắm rõ các nội dung, yêu cầu, cũng như chia sẻ các tài liệu liên quan nhằm hỗ trợ cho công tác triển khai.
Trong giai đoạn triển khai sáng kiến, Tổ quản lý Chương trình Basel II theo dõi giám sát tiến độ theo lộ trình được phê duyệt; định kỳ hàng tháng hoặc đột khi (khi cần) họp trực tiếp với các đơn vị đầu mối để đánh giá tiến độ cũng như giải quyết vấn đề vướng mắc, phát sinh. Khi kết thúc sáng kiến, kết quả sẽ được gửi đến Tổ quản lý Chương trình Basel II để rà soát, đánh giá trước khi báo cáo đến Cấp thẩm quyền phê duyệt nghiệm thu sáng kiến.
Về dữ liệu thì chúng tôi cũng phối hợp với đơn vị tư vấn có uy tín, tham khảo đối tác chiến lược Mizuho để xây dựng, ban hành chính sách quản lý dữ liệu, thành lập Ủy ban Quản trị dữ liệu, ban hành các quy trình, công cụ giám sát chất lượng dữ liệu. Định kỳ hàng quý Uỷ ban cũng tổ chức họp để rà soát, đánh giá nhằm làm sạch chất lượng dữ liệu của ngân hàng qua đó nâng cao nguồn dữ liệu đầu vào cho việc quản lý cũng như phân tích, xây dựng các mô hình định lượng.
Ngân hàng cũng thường xuyên bám sát tiến độ ban hành văn bản, định hướng hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước, định kỳ và thường xuyên báo cáo về tiến độ, kết quả triển khai, tranh thủ xin ý kiến các vấn đề còn vướng mắc.
Chúng tôi cũng hợp tác với những đơn vị tư vấn có uy tín, kinh nghiệm trên thế giới về triển khai Basel II để tham gia cùng quá trình triển khai. Các đơn vị tư vấn đã hỗ trợ thực hiện phân tích khoảng cách và xây dựng lộ trình triển khai Basel II tổng thể cũng như tham gia trực tiếp vào công tác quản lý, điều phối quá trình triển khai.
Đối với các sáng kiến quan trọng, phức tạp như xây dựng cơ cấu tổ chức, quản trị rủi ro toàn hàng, xây dựng mô hình xác suất vỡ nợ (PD), đơn vị tư vấn đã trực tiếp thực hiện và chuyển giao kiến thức, kỹ thuật để các nhóm triển khai tại Vietcombank có thể chủ động tiếp tục triển khai. Sự tham gia của các đơn vị tư vấn qua đó đã giúp Vietcombank có thể đẩy nhanh tiến độ triển khai, cũng như đảm bảo chất lượng của các dự án, sáng kiến phù hợp với yêu cầu của Basel II.
Tiến đến Basel III, AML, IFRS 9
- Hoạt động kinh doanh của ngân hàng sẽ như thế nào khi đạt chuẩn Basel II?
- Triển khai Basel II đã giúp Vietcombank hoàn thiện và nâng cao hơn công tác quản trị rủi ro cũng như hỗ trợ tích cực cho hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Ví dụ như ngân hàng sẽ tối ưu hoá được danh mục, hướng đến phân khúc khách hàng ít rủi ro hơn. Bởi lẽ Thông tư 41 quy định rất chi tiết, cụ thể hệ số rủi ro của các nhóm tài sản có. Trong đó, các nhóm tài sản ít rủi ro hơn sẽ có hệ số rủi ro thấp hơn. Đây là chỉ báo để các ngân hàng cơ cấu, tối ưu hóa danh mục theo hướng tập trung hơn vào các nhóm tài sản, khách hàng có hệ số rủi ro thấp, qua đó tối ưu được danh mục đầu tư cũng như tỷ lệ an toàn vốn.
Ngoài việc tối ưu hoá danh mục, chúng tôi cũng tối ưu hoá được thu nhập thông qa áp dụng mức giá/phí cao hơn đối với các khoản cấp tín dụng có hệ số rủi ro cao (risk based pricing). Áp dụng Basel II trong đó có tính tới việc tính tài sản có rủi ro đối với các cam kết chưa giải ngân với khách hàng cũng sẽ giúp ngân hàng đánh giá, ký kết và kiểm soát một cách thực chất hơn nhu cầu sử dụng vốn của khách hàng, giúp ngân hàng xây dựng kế hoạch chuẩn bị vốn một cách chặt chẽ và chính xác hơn.
- Sau khi đạt chuẩn Basel II, ngân hàng có dự định như thế nào trong triển khai Basel III hay những tiêu chuẩn cao hơn?
- Khi áp dụng Basel II thì ngân hàng cũng được hỗ trợ trong việc xác định, phân bổ tài sản có rủi ro theo khối kinh doanh, qua đó xác định hạn mức cho từng khối cũng như đến từng khách hàng. Việc thiết lập hạn mức gắn với rủi ro này giúp các Khối kinh doanh chủ động hơn trong xây dựng và thực hiện kế hoạch kinh doanh. Đồng thời, khi áp dụng Basel II, đặc biệt cấu phần ICAAP thì Vietcombank cũng cải thiện được công tác lập kế hoạch vốn. Song song với việc xây dựng kế hoạch kinh doanh, ngân hàng thực hiện đánh giá mức độ đầy đủ vốn và chủ động quản lý kế hoạch kinh doanh nhằm mục tiêu tối ưu hóa hiệu quả vốn.
Với mục tiêu chiến lược là ngân hàng số một tại Việt nam, một trong 100 ngân hàng lớn nhất trong khu vực châu Á, một trong 300 tập đoàn tài chính ngân hàng lớn nhất thế giới, một trong 1.000 doanh nghiệp niêm yết lớn nhất toàn cầu có đóng góp lớn vào sự phát triển của Việt Nam, chúng tôi xác định không chỉ dừng lại Basel II theo phương pháp tiêu chuẩn mà tiếp tục tiên phong trong việc đáp ứng Basel II theo phương pháp nâng cao, hướng đến việc áp dụng các tiêu chuẩn quản trị rủi ro cao hơn (Basel III, AML, IFRS 9…).
Đến nay, về cơ bản Vietcombank đã chuẩn bị sẵn sàng các điều kiện cần thiết để áp dụng phương pháp nâng cao, bao gồm việc xây dựng và hoàn thiện các mô hình lượng hóa xác suất vỡ nợ đối với rủi ro tín dụng (mô hình PD) theo tiêu chuẩn Basel II với mức độ bao phủ hầu hết danh mục tín dụng; các mô hình về tổn thất tại thời điểm vỡ nợ (mô hình LGD) và mô hình về dư nợ của khách hàng tại thời điểm vỡ nợ (mô hình EAD) cho danh mục bán buôn và bán lẻ.
Dự kiến sau khi có quy định, hướng dẫn chính thức từ Ngân hàng Nhà nước về phương pháp nâng cao, chúng tôi sẽ nhanh chóng rà soát kết quả đã thực hiện theo các yêu cầu của cơ quan quản lý để có thể sớm đề xuất với Ngân hàng Nhà nước xem xét, phê duyệt.
Lê Hải
Tuyên bố trách nhiệm: Bài viết được lấy nguyên văn từ nguồn tin nêu trên. Mọi thắc mắc về nội dung bài viết xin liên hệ trực tiếp với tác giả. Chúng tôi sẽ sửa, hoặc xóa bài viết nếu nhận được yêu cầu từ phía tác giả hoặc nếu bài gốc được sửa, hoặc xóa, nhưng vẫn bảo đảm nội dung được lấy nguyên văn từ bản gốc.