Vietnam Airlines vừa xin Chính phủ hỗ trợ khẩn cấp 12.000 tỷ đồng do dự kiến dòng tiền năm nay thâm hụt 16.000 tỷ đồng. Liên quan đến nội dung này, tại buổi công bố báo cáo kinh tế vĩ mô quý II/2020 của Viện nghiên cứu kinh tế & chính sách (VEPR), chuyên gia tài chính, TS Cấn Văn Lực cho biết trường hợp phải hỗ trợ doanh nghiệp hàng không thì nên hỗ trợ toàn ngành, không nên có sự phân biệt doanh nghiệp lớn hay nhỏ, nhà nước hay tư nhân hoặc việc doanh nghiệp có kêu khó hay không?Nếu chỉ hỗ trợ Vietnam Airlines là thiếu công bằng.
Ông Lực dẫn kinh nghiệm của 83 nước mà Chính phủ đã thực hiện các gói hỗ trợ cho ngành hàng không đều thực hiện 5 giải pháp chính. Trước tiên, giãn, hoãn thuế. Tiếp theo, giãn hoãn các nghĩa vụ trả nợ khác (gồm lãi ngân hàng, phí). Thứ nữa, giảm các loại chi phí cho hàng không như thuê sân bay, bãi đỗ, phí môi trường, trợ cấp trả lương cho người lao động. Cuối cùng, doanh nghiệp hàng không được vay để vượt qua khủng hoảng. Tại các nước này, khoản cho vay chiếm 50% giá trị gói hỗ trợ cho ngành hàng không.
Theo ông Lực, khi hỗ trợ ngành hàng không nên ưu tiên thực hiện 5 giải pháp như kinh nghiệm các nước. Trường hợp cuối cùng mới tính đến việc hỗ trợ bằng hình thức cho vay. Hiện Vietnam Airlines đang đề xuất được vay 12.000 tỷ đồng với lãi suất 4%. Việc cho vay sẽ được trích từ nguồn ngân sách nhà nước. Số tiền nhà nước phải bỏ ra để hỗ trợ cho ngành hàng không sẽ lớn hơn con số 12.000 tỷ đồng rất nhiều khi hỗ trợ cho toàn ngành.
TS Phạm thế Anh, Chuyên gia kinh tế trưởng VEPR, cho rằng hàng không là một trong những ngành bị tác động mạnh và cần phải hỗ trợ bên cạnh ngành du lịch, lưu trú, dệt may, da giày... Trường hợp cuối cùng phải sử dụng nguồn ngân sách để "cứu" ngành thì nên hỗ trợ theo hướng kích thích nhu cầu của người dân bằng cách trợ giá thay vì bỏ tiền trực tiếp vào doanh nghiệp. Ví dụ Vietnam Airlines bán vé với giá 2 triệu đồng/vé/chiều thì nhà nước bù lỗ 500.000 đồng.
Về mức hỗ trợ, ông Lực cho rằng việc này tùy thuộc vào sự đóng góp, thị phần của doanh nghiệp với ngành hàng không. Cục hàng không dân dụng là cơ quan nắm rõ nhất việc này và việc đề xuất hợp lý hơn.
Hàng không là ngành cực kỳ thiết yếu, quan trọng và có mức độ lan toả lên đến 34-35 ngành nghề và lĩnh vực khác. Vì vậy việc hỗ trợ là cực kỳ cần thiết. Đặc biệt, trong bối cảnh dịch Covid-19, suy thoái kinh tế, việc điều hành kinh tế vĩ mô của Chính phủ phải chấp nhận hy sinh một số chỉ tiêu nhất định thay vì kỳ vọng sẽ đạt được tất cả các chỉ tiêu điều hành kinh tế vĩ mô. Ví dụ, thâm hụt ngân sách có thể chấp nhận ở mức hơn trên 5%. Trong khi đó, thâm hụt ngân sách của thế giới dự báo vào năm nay là 9,4%, tăng gấp 3 lần thâm hụt ngân sách so với năm ngoái, khoảng 2,3%.
"Phải cứu doanh nghiệp để tạo việc làm và đây cũng chính là cách nuôi dưỡng nguồn thu", TS Cấn Văn Lực nói.
Ngoài ra, về khoản đề xuất hỗ trợ của Vietnam Airlines là 12.000 tỷ đồng, ông Thế Anh đặt câu hỏi con số này được tính toán dựa trên căn cứ nào? Trường hợp nhà nước cho vay hỗ trợ 12.000 tỷ đồng này sẽ trang trải những chi phí gì? Và dùng vào những việc gì?
Theo báo cáo của Moody's, nhu cầu đi lại giảm 90% trong vài tuần đầu sau khi dịch bùng phát, sự sụt giảm có tác động sâu rộng đến hoạt động kinh tế toàn cầu, khi vận tải hàng không đóng góp khoảng 3% đối với GDP thế giới trong năm 2019.
Đến hết năm 2023, nhu cầu vận tải của hàng không toàn cầu sẽ không thể phục hồi về ngưỡng tiền đại dịch Covid-19. Tình hình chỉ có thể tích cực hơn nếu có vaccine và thuốc điều trị hiệu quả dịch bệnh - bộ phận Dịch vụ đầu tư của Moody dự báo.