Giá than Australia, Indonesia, Trung Quốc... đều tăng vượt mốc đỉnh cũ, kéo giá than nhập khẩu tháng 7 gấp 2,5 lần.
Kết quả kinh doanh nhóm khai thác than không biến chuyển nhiều do TKV chịu rủi ro về giá cả trên thị trường.
EVN chịu ảnh hưởng khi giá than nhập khẩu tăng dẫn đến chi phí sản xuất và mua điện tăng hơn 16.000 tỷ đồng.
Doanh nghiệp điện than bị tác động tiêu cực bởi giảm Pc và sản lượng huy động.
Tỷ trọng giá than thấp trong khi giá thép đầu ra và lượng sản xuất bán hàng tăng, các doanh nghiệp thép ghi nhận lợi nhuận kỷ lục.
Nhóm xi măng chịu chi phí sản xuất tăng song gặp khó trong việc tăng giá bán do tình trạng dư cung.
Giá than quốc tế tăng kéo theo giá than nhập khẩu tháng 7 gấp 2,5 lần năm ngoái
Từ đầu năm đến nay, giá than tăng mạnh trên thị trường thế giới. Cụ thể, giá than nhiệt của Australia tại cảng NewCastle - giá tiêu chuẩn cho thị trường châu Á đã tăng 106% lên hơn 166 USD/tấn. Trong thời gian tới, giá nhiên liệu này có thể vượt mức cao nhất từng ghi nhận được vào tháng 7/2008 là 195,2 USD/tấn.
Giá than Indonesia cũng lên mức cao nhất trong vòng hơn một thập kỷ, đạt 130,99 USD/tấn vào đầu tháng 8 do nhu cầu than tăng vọt từ Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc. Giá than luyện cốc trên sàn Đại Liên, Trung Quốc lên mức kỷ lục 280,5 USD/tấn, giá than cốc cũng có mức đỉnh mới 486 USD/tấn trong phiên 24/8.
Theo ông Peter O’Connor, chuyên gia phân tích khai khoáng của công ty Shaw and Partners, nhu cầu cao của các khách hàng ở châu Á, nơi than nhiệt vẫn là nguồn cung cấp điện chính, đã đẩy giá nguyên liệu hóa thạch này tăng cao trong thời gian gần đây. Ngoài ra, nguồn cung có hạn và mùa mưa ở Trung Quốc đến sớm hơn dự kiến, gây trở ngại trong việc vận chuyển than đến người tiêu dùng.
Đợt tăng giá này còn được châm ngòi bởi tin đồn Trung Quốc sẽ ngừng nhập khẩu than Mông Cổ trong vòng 2 tuần kể từ 23/8 do Covid-19, làm dấy lên lo sợ nguồn cung than vốn đang khan hiếm sẽ càng thêm bị thắt chặt.
Giá than NewCastle nhập khẩu tại Việt Nam cũng biến động mạnh, giá than nhập khẩu bình quân tháng 7 ở mức 150 USD/tấn, tăng gần 52% so với nửa đầu năm và gấp 2,5 bình quân thực hiện năm ngoái.
Nguồn: Năng lượng Việt Nam
Nhóm ngành nào chịu tác động bởi tăng giá than?
Các doanh nghiệp than nội địa phần lớn hoạt động khai thác theo kế hoạch và theo định mức được giao từ công ty mẹ Tập đoàn Than - khoáng sản Việt Nam (Vinacomin, TKV). Các công ty khai thác than cho TKV theo hợp đồng hàng năm, không có sự cạnh tranh về sản phẩm và thị trường giữa các đơn vị, cũng như thị phần tiêu thụ sẽ không được xác định. Chứng khoán Vietcombank (VCBS) cho biết các doanh nghiệp khai thác than sẽ có biên lợi nhuận ổn định, mọi rủi ro biến động về giá cả trên thị trường sẽ do TKV chịu. Kết quả kinh doanh của nhóm công ty này sẽ không biến chuyển nhiều theo giá than.
Theo Chứng khoán BIDV (BSC) cũng cho rằng khi giá than tăng, phần lớn lợi thế sẽ dồn về công ty mẹ, các đơn vị thành viên hưởng định mức lãi theo kế hoạch và quy mô doanh thu. Xét về hiệu quả kinh doanh, các công ty con sẽ chỉ được lợi khi quy mô doanh thu tăng và chủ động tiết kiệm chi phí thường là khấu hao, nhân công, lãi vay.
Nửa đầu năm nay, các doanh nghiệp khai thác than hầu hết đều ghi nhận doanh thu, lợi nhuận giảm so với cùng kỳ do tiêu thụ than gặp khó khăn trước ảnh hưởng của dịch bệnh, lượng than tiêu thụ của TKV trong 6 tháng đầu năm giảm 5% xuống 22,54 triệu tấn; sản lượng than nguyên khai sản xuất cũng giảm 4% so với cùng kỳ, về mức 20,62 triệu tấn. TKV cũng đưa ra dự báo nhu cầu than cho nền kinh tế năm nay không có sự tăng trưởng, chỉ ở mức tương đương năm ngoái. Mặt khác, sản lượng than nhập khẩu kinh doanh giảm mạnh dẫn đến các chỉ tiêu đều giảm so với cùng kỳ. Theo kế hoạch năm 2021, TKV sẽ giảm lượng than nhập khẩu xuống còn 1,4 triệu tấn.
Nhìn dưới góc độ ngành điện, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) chịu ảnh hưởng khi tăng giá than nhập khẩu đã và đang tác động lớn đến chi phí mua điện đối với các nhà máy nhiệt điện sử dụng than nhập khẩu. Từ đầu năm đến nay, giá nhiên liệu đầu vào tăng cao dẫn đến chi phí sản xuất và mua điện của EVN tăng hơn 16.000 tỷ đồng so với cùng kỳ năm ngoái. Bên cạnh đó, diễn biến thủy văn của các hồ thủy điện ở phía Bắc đến nay không thuận lợi, hiện đã là cuối tháng 8 - thời điểm cuối mùa lũ chính vụ nhưng vẫn chưa có dấu hiệu lũ về các hồ thủy điện. Do vậy, tình hình tài chính của EVN cả năm nay được nhận định sẽ có nhiều khó khăn.
Theo Chứng khoán Vietcombank (VCBS), đối với các công ty nhiệt điện than, khi giá than tăng lên thì giá bán điện hợp đồng Pc cũng tăng lên theo. Vì vậy, doanh thu từ việc bán điện hợp đồng của nhà máy nhiệt than sử dụng loại than được điều chỉnh tăng giá sẽ tăng lên, trong khi lợi nhuận hầu như không chịu ảnh hưởng. Song lợi nhuận từ phần sản lượng điện bán trên thị trường phát điện cạnh tranh (CGM) của các nhà máy này sẽ chịu ảnh hưởng do chi phí nhiên liệu tăng trong khi giá Pm trên thị trường này không được điều chỉnh tương ứng. Các nhà máy có sản lượng bán trong thị trường CGM cao hơn thì tổng lợi nhuận sẽ chịu ảnh hưởng nhiều hơn từ việc than tăng giá.
Nguồn: Genco3
Một số doanh nghiệp điện than sử dụng than nội địa, giá nhiên liệu này không biến động nhiều so với cùng kỳ. Tuy nhiên, lợi nhuận nửa đầu năm cũng kém sắc do giảm giá Pc áp dụng từ năm nay trên cơ sở các quy định của hợp đồng mua bán điện (PPA). Ngoài ra, kết quả kinh doanh còn ảnh hưởng từ việc giảm sản lượng điện phát của nhóm điện than do EVN ưu tiên huy động nhiều nguồn thủy điện và sử dụng một phần sản lượng phát điện từ năng lượng tái tạo
Ngành thép cũng không năm ngoài ảnh hưởng của giá than khi giá loại nguyên vật liệu đầu vào này tăng cao sẽ kéo chi phí sản xuất cũng tăng theo. Tuy nhiên, với tỷ trọng giá thành của than thấp hơn (6%-12%), ông Nguyễn Duy Thành - Trưởng phòng phân tích của Chứng khoán Pinetree cho rằng, mức độ tác động cũng nhỏ hơn và tùy thuộc vào khả năng chuyển một phần hoặc toàn bộ chi phí tăng vào giá hàng bán của các doanh nghiệp.
Trong nửa đầu đầu năm, giá thép đầu ra khởi sắc, cộng thêm sản xuất và bán hàng thép các loại cũng tăng 35-37% so với cùng kỳ, dẫn đến các doanh nghiệp thép ghi nhận lợi nhuận kỷ lục. Cụ thể, Hòa Phát (HoSE:
HPG
) đạt doanh thu bán niên gần 66.900 tỷ đồng, tăng 67%; lãi sau thuế 16.751 tỷ đồng, gấp 3,3 lần cùng kỳ năm trước. Thép Nam Kim (HoSE:
NKG) cũng có kết quả kinh doanh khả quan với doanh thu 11.862 tỷ đồng, gấp 2,5 lần và lãi sau thuế 1.166 tỷ đồng, gấp gần 20 lần cùng kỳ. Lợi nhuận sau thuế của Thép Tiến Lên (HoSE:
TLH) đạt 317 tỷ đồng, cải thiện so với mức lỗ 12 tỷ đồng nửa đầu năm ngoái...
Việc than tăng giá cũng ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất xi măng vì đây là loại nhiên liệu chiếm tỷ trọng chi phí lớn trong giá thành sản xuất. Chứng khoán Mirae Asset cho biết giá than và giá điện chiếm 40 - 45% giá thành sản xuất clinker. Đặc biệt, giá clinker chiếm hơn 60% chi phí nguyên liệu đầu vào của xi măng, khiến lợi nhuận của cả ngành biến động lớn theo giá than. Tuy nhiên, các công ty đầu ngành như Xi măng Hà Tiên 1 (HoSE:
HT1) hay Xi măng Bỉm Sơn (HNX:
BCC) đều đã dần chuyển sang chốt đơn hàng nhập khẩu than trước 3 tháng để hạn chế rủi ro nên nửa đầu năm rủi ro sẽ không lớn.
Trong khi chi phí sản xuất tăng song doanh nghiệp xi măng gặp khó trong việc tăng giá bán, cải thiện biên lợi nhuận do tình trạng dư cung. Nhiều doanh nghiệp báo cáo doanh thu tăng nhờ sản lượng tăng nhưng biên lợi nhuận gộp giảm, lãi ròng cải thiện nhờ tiết giảm chi phí.