Từng được coi là “siêu” dự án trên địa bàn huyện Lục Ngạn với tổng mức đầu tư hơn 2.000 tỷ đồng, thế nhưng nhiều năm qua, Dự án Cụm cảng hàng hóa tổng hợp, chế biến than, khu liên hợp chế tạo thiết bị cơ khí, sản xuất gỗ MDF của Công ty Cổ phần Thiên Lâm Đạt (Công ty Thiên Lâm Đạt) lại chỉ triển khai cầm chừng, chưa đáp ứng được tiến độ đề ra.
Hàng loạt tồn tại, hạn chế sau giám sát
Theo tìm hiểu được biết, Dự án Cụm cảng hàng hóa tổng hợp, chế biến than, khu liên hợp chế tạo thiết bị cơ khí, sản xuất gỗ MDF do Công ty Cổ phần Thiên Lâm Đạt làm chủ đầu tư nằm trên địa bàn thôn Xuân An, xã Mỹ An (Lục Ngạn). Dự án được UBND tỉnh Bắc Giang cấp Giấy chứng nhận đầu tư tại Quyết định số 441/QĐ-UBND ngày 29/5/2015, với diện tích đất 20,6ha.
Sau đó, dự án đã được UBND tỉnh Bắc Giang 2 lần đồng ý điều chỉnh chủ trương đầu tư tại Quyết định số 332/QĐ-UBND ngày 10/6/2016 và Quyết định số 643/QĐ-UBND ngày 21/7/2020, với mục tiêu là xây dựng nhà máy MDF, cảng hàng hóa tổng hợp, sản xuất cơ khí mỏ, tổng vốn đầu tư của dự án là 2.240 tỷ đồng (trong đó: Vốn của nhà đầu tư 645 tỷ đồng; vốn vay 1.595 tỷ đồng), thời hạn hoạt động của dự án (lần cuối) đến tháng 7/2022.
Đến ngày 22/3/2023, UBND tỉnh Bắc Giang cho phép kéo dài thời gian sử dụng đất cho Công ty Thiên Lâm Đạt, với tiến độ gia hạn 20 tháng từ ngày ban hành Quyết định số 277/QĐ-UBND.
Ngày 02/6/2023, Đoàn giám sát của Thường trực HĐND tỉnh Bắc Giang do bà Lâm Thị Hương Thành - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh làm Trưởng đoàn đã tổ chức giám sát việc chấp hành pháp luật trong thực hiện Dự án Cụm cảng hàng hóa tổng hợp, chế biến than, khu liên hiệp chế tạo thiết bị cơ khí, sản xuất gỗ MDF tại huyện Lục Ngạn.
Theo kết quả giám sát, sau khi được UBND tỉnh Bắc Giang chấp thuận chủ trương đầu tư, nhà đầu tư đã phối hợp với UBND huyện Lục Ngạn hoàn thành công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, làm thủ tục thuê đất và được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ngày 10/12/2015 với diện tích 20,6ha.
Đến thời điểm giám sát, Công ty Thiên Lâm Đạt đã thực hiện xong 5 hạng mục gồm: Nhà văn phòng điều hành; khối nhà ăn và nhà ở; nhà xưởng cơ khí; nhà điều hành bốc dỡ cảng; các hạng mục phụ trợ; tổng giá trị khối lượng thực hiện của dự án trên 600 tỷ đồng.
Về mục tiêu quy mô dự án, Công ty Thiên Lâm Đạt đã hoàn thành 2/3 mục tiêu của dự án gồm: Đầu tư xây dựng một khu nhà máy sản xuất thiết bị cơ khí mỏ; cảng nội địa liên hợp, tập kết kinh doanh khoáng sản, lâm sản.
Tuy nhiên, dự án này đã bộc lộ rất nhiều thiếu sót, hạn chế trong quá trình triển khai, cụ thể: Về công tác thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng (GPMB), UBND huyện Lục Ngạn thu hồi đất chưa bảo đảm quy định của Luật Đất đai năm 2013. Thành phần hồ sơ thu hồi đất thiếu trích lục bản đồ quy hoạch sử dụng đất theo quy định. UBND huyện Lục Ngạn phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ còn sai sót.
Bên cạnh đó, Công ty Thiên Lâm Đạt đã đưa nhà máy cơ khí vào hoạt động khi chưa được UBND tỉnh Bắc Giang phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường; chưa hợp đồng với đơn vị chức năng thu gom, xử lý chất thải…
Liên quan tới lĩnh vực xây dựng, một số hạng mục công trình không có giấy phép xây dựng theo quy định. Cụ thể, nhà đầu tư đã thực hiện xong 5 hạng mục công trình nhưng chỉ có 1 hạng mục có giấy phép xây dựng, các hạng mục còn lại không có phép. Đặc biệt, dự án thực hiện chậm tiến độ, phải gia hạn nhiều lần…
Dấu hỏi về năng lực của chủ đầu tư?
Là một dự án có tổng mức đầu tư lớn, đặc biệt là việc xây dựng nhà máy chế biến gỗ MDF đem đến cho người dân xã Mỹ An nhiều hy vọng. Tuy nhiên, việc dự án triển khai ỳ ạch đã khiến chính quyền và người dân đều tỏ ra hoang mang và đặt dấu hỏi về năng lực của chủ đầu tư.
Trao đổi với PV Báo điện tử Xây dựng, ông Nguyễn Văn Thái – Phó Chủ tịch UBND xã Mỹ An cho biết, chính quyền xã Mỹ An và người dân nơi đây rất mong mỏi dự án xây dựng nhà máy MDF sớm đi vào hoạt động.
“Đây là một dự án lớn, đặc biệt đối với xã còn nhiều khó khăn như xã Mỹ An, do đó chúng tôi rất mong muốn Công ty Thiên Lâm Đạt sớm triển khai và đưa dự án vào hoạt động. Nếu đi vào hoạt động, chắc chắn sẽ tạo ra nhiều công ăn việc làm và thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển mạnh mẽ”, ông Thái chia sẻ.
Để tìm hiểu nguyên nhân khiến dự án triển khai ỳ ạch, PV Báo điện tử Xây dựng đã có buổi làm việc với đại diện Công ty Thiên Lâm Đạt. Trao đổi với PV, đại diện công ty cho biết: Do dự án có vốn đầu tư liên doanh với Đức nên thời điểm đại dịch Covid-19 việc đi lại và đàm phán gặp nhiều khó khăn, dẫn đến dự án chậm tiến độ.
“Hiện, Công ty Thiên Lâm Đạt đã đặt các dây chuyền công nghệ sản xuất từ bên Đức. Về vùng nguyên liệu, công ty cũng đã chuẩn bị sẵn sàng do trước đó đã tham gia làm thành viên của Công ty Lâm nghiệp Lục Ngạn và Yên Thế. Mặt bằng cũng đã giải phóng xong từ năm 2016 – 2017 nên cũng đã sẵn sàng để có thể đầu tư thực hiện dự án”, vị đại diện thông tin thêm. Về thời gian tiếp tục triển khai dự án, đại diện công ty cho biết, trong quý IV/2023 dự án sẽ tiếp tục triển khai.
Trước đó, kết luận buổi giám sát đối với dự án nêu trên, bà Lâm Thị Hương Thành - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh đã yêu cầu UBND huyện Lục Ngạn tổ chức kiểm điểm trách nhiệm đối với các tập thể, cá nhân liên quan. Đồng thời, nghiêm túc rút kinh nghiệm trong việc quản lý, giám sát thực hiện dự án Cụm cảng hàng hóa tổng hợp, chế biến than, khu liên hiệp chế tạo thiết bị cơ khí, sản xuất gỗ MDF nói riêng và các dự án đầu tư bên ngoài các khu, cụm công nghiệp trên địa bàn huyện nói chung.
Bên cạnh đó, kịp thời kiến nghị với UBND tỉnh biện pháp xử lý nếu chủ đầu tư tiếp tục thực hiện dự án chậm tiến độ, quá thời gian được gia hạn sử dụng đất mà chưa đưa đất vào sử dụng, hoàn thành dự án.
Đối với chủ đầu tư, chủ động phối hợp với UBND huyện Lục Ngạn, các cơ quan liên quan thực hiện các thủ tục điều chỉnh dự án đầu tư theo quy định của pháp luật, cho phù hợp với thực tế. Nhà đầu tư thực hiện bảo đảm tiến độ về đầu tư, đúng mục tiêu, quy mô và công suất theo nội dung chủ trương đầu tư; bảo đảm nghĩa vụ về tài chính đối với Nhà nước trong quá trình thực hiện dự án. Thực hiện bảo đảm các quy định về đánh giá tác động môi trường dự án; các biện pháp bảo vệ môi trường, quy định về xây dựng, đất đai trong quá trình triển khai thực hiện dự án...