Nỗi lo về một cuộc chiến tranh thương mại toàn cầu đã gia tăng sau khi ông Donald Trump đe dọa sẽ áp thuế 100% đối với các quốc gia trong nhóm BRICS nếu họ tạo ra một loại tiền tệ mới để cạnh tranh với đồng USD.
Đe dọa các nước BRICS bằng mức thuế 100%
Trong bài đăng trên mạng xã hội Truth Social cuối tuần qua, ông Trump nêu rõ: “Chúng tôi yêu cầu các quốc gia này cam kết rằng họ sẽ không tạo ra một loại tiền tệ BRICS mới, cũng không ủng hộ bất kỳ loại tiền tệ nào khác để thay thế đồng USD hùng mạnh, nếu không họ sẽ phải đối mặt với mức thuế quan 100% và phải nói lời tạm biệt với nền kinh tế tuyệt vời của Mỹ”.
Tổng thống đắc cử Donald Trump cảnh cáo áp thuế 100% với các thành viên nhóm BRICS, nếu khối tìm cách "thay thế đồng USD".
Mối đe dọa của tổng thống đắc cử Mỹ nhắm vào các quốc gia trong liên minh BRICS, bao gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, Nam Phi, Ai Cập, Ethiopia, Iran và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.
Thổ Nhĩ Kỳ, Azerbaijan và Malaysia đã nộp đơn xin trở thành thành viên và 34 quốc gia khác đã thể hiện sự quan tâm đến việc gia nhập hoặc hợp tác dưới nhiều hình thức khác nhau với khối này, Bộ trưởng Ngoại giao Nam Phi Naledi Pandor cho biết vào tháng 2 vừa qua.
Đồng USD hiện là đồng tiền được sử dụng nhiều nhất trong kinh doanh toàn cầu và đã vượt qua nhiều thách thức trước đây để giành được vị thế thống trị. Theo Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF), đồng USD chiếm khoảng 58% dự trữ ngoại hối của thế giới và các mặt hàng chính như dầu mỏ vẫn chủ yếu được mua và bán bằng USD.
Tuy nhiên, sự thống trị của đồng USD đang bị đe dọa, với việc BRICS ngày càng chiếm tỷ trọng lớn trong GDP toàn cầu và liên minh này có ý định giao dịch bằng các loại tiền tệ không phải USD, một quá trình được gọi là "phi USD hóa".
Tại hội nghị thượng đỉnh các nước BRICS vào tháng 10, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã cáo buộc Mỹ “vũ khí hóa” đồng USD và mô tả đây là một “sai lầm lớn”.
“Không phải chúng tôi từ chối sử dụng đồng USD. Nhưng nếu họ không cho chúng tôi tiếp cận, chúng tôi có thể làm gì? Chúng tôi buộc phải tìm kiếm các giải pháp thay thế”, ông Putin nói vào thời điểm đó.
Sử dụng tiền tệ và mạng lưới ngân hàng BRICS bên ngoài hệ thống tính bằng USD có thể cho phép các nước thành viên như Nga, Trung Quốc và Iran tránh được các lệnh trừng phạt của phương Tây.
Nga đặc biệt thúc đẩy việc tạo ra một hệ thống thanh toán mới có thể cung cấp giải pháp thay thế cho mạng lưới nhắn tin ngân hàng toàn cầu SWIFT và cho phép Moscow giao dịch thuận lợi với các đối tác.
Tuy nhiên, nhiều nhà kinh tế cho rằng khả năng BRICS có một loại tiền tệ mới có lẽ là rất mong manh do những khác biệt về kinh tế và địa chính trị của khối này.
Dấy lên nỗi lo về chiến tranh thương mại
Nhiều nghiên cứu cho thấy vai trò của đồng USD là đồng tiền dự trữ toàn cầu chính sẽ không bị đe dọa trong tương lai gần.
Một nghiên cứu của Hội đồng Đại Tây Dương đánh giá vị thế của đồng USD như một loại tiền tệ dự trữ toàn cầu chính, nêu rõ đồng USD "an toàn trong ngắn hạn và trung hạn" và tiếp tục thống trị các loại tiền tệ khác.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia nhận định nếu áp dụng mức thuế 100% tại biên giới Mỹ, chi phí hàng hóa từ các nước thành viên BRICS sẽ tăng mạnh, làm gia tăng lạm phát ở Mỹ và làm mất ổn định dòng chảy thương mại toàn cầu.
Ông Stephen Innes, đối tác quản lý tại SPI Asset Management, cho biết ông Trump đã đưa ra "đề xuất cứng rắn" về mức thuế quan 100%.
“Chiến thắng bầu cử gần đây của ông Trump được củng cố mạnh mẽ bởi lời hứa áp thuế quan khắc nghiệt đối với hàng nhập khẩu nước ngoài vào Mỹ, ủng hộ mức thuế quan mạnh tay 60% đối với hàng hóa Trung Quốc”, ông Innes nói.
Theo ông Innes, cách tiếp cận cứng rắn về thương mại phản ánh chính sách kinh tế "Nước Mỹ trên hết" rộng lớn hơn của ông Trump, nhằm mục đích điều hướng lại động lực thương mại toàn cầu và củng cố chủ quyền kinh tế của Mỹ.
"Khả năng một cuộc đảo lộn thương mại toàn cầu đang hiện hữu, tạo tiền đề cho một khởi đầu đầy tranh cãi cho chính quyền của ông Trump", ông Innes nhận định.
Lời đe dọa áp thuế mới nhất của ông Trump được đưa ra chưa đầy một tuần sau khi ông đe dọa sẽ áp thuế 25% đối với mọi mặt hàng nhập khẩu từ Mexico và Canada, và thêm 10% thuế đối với hàng hóa từ Trung Quốc, như một cách để buộc các nước này phải hành động nhiều hơn để ngăn chặn dòng người nhập cư bất hợp pháp và ma túy vào Mỹ.
Sau đó, ông đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum, người đã nói vào giữa tuần trước rằng bà tin tưởng bà có thể ngăn chặn được cuộc chiến thuế quan với Mỹ.
Một số nhà giao dịch và nhà phân tích của Goldman Sachs vẫn hoài nghi rằng ông Trump sẽ thực sự áp dụng mức thuế quan mà trước đây ông từng sử dụng như một công cụ đàm phán, vì làm như vậy sẽ thúc đẩy lạm phát cho người tiêu dùng và các nhà máy lọc dầu của Mỹ.
Theo AP, CNN
Quang Đăng-Link gốc