Bangladesh - một trong những quốc gia xuất khẩu hàng dệt may hàng đầu thế giới đang phải vật lộn với những biến động trong nước, khi các cuộc biểu tình bạo lực kéo dài trong nhiều tuần dẫn đến tình trạng mất sóng viễn thông và nhiều nhà máy phải đóng cửa. Hệ quả của những bất ổn đã gây ra những gián đoạn trong đời sống chính trị và xã hội, ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế Bangladesh, đặc biệt là ngành công nghiệp dệt may được dự báo sẽ gây xáo trộn đến chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ảnh hưởng tới thị trường may mặc toàn cầu

Tình hình bất ổn gần đây ở Bangladesh đã gây ra sự chậm trễ đáng kể trong việc xuất khẩu hàng may mặc, dẫn đến phí lưu kho lớn, gây tổn thất cho các nhà xuất khẩu. Các thương hiệu toàn cầu lớn như H&M và Zara (đều là những mặt hàng xuất khẩu chính của Bangladesh) cũng bị ảnh hưởng trực tiếp. Sự bất ổn ở nước này có thể buộc các thương hiệu này phải tăng chi phí tìm nguồn cung ứng hoặc trì hoãn việc ra mắt sản phẩm, do đó ảnh hưởng đến hoạt động và lợi nhuận toàn cầu của các thương hiệu này.

Những gián đoạn đang diễn ra trong ngành dệt may và may mặc của Bangladesh có thể gây ra hiệu ứng lan tỏa đáng kể trên khắp các thị trường toàn cầu, vì đây là một trong những nước sản xuất và xuất khẩu hàng may sẵn lớn nhất thế giới, cung cấp quần áo giá cả phải chăng cho các nhà bán lẻ quốc tế lớn. Do đó, bất kỳ sự gián đoạn nào trong chuỗi cung ứng này, cho dù là do bất ổn chính trị, đình công lao động, thiên tai hay các sự kiện bất khả kháng khác đều có thể gây ra hậu quả sâu rộng.

Ảnh: ShutterStock

Theo đó, sản lượng giảm từ Bangladesh sẽ dẫn đến việc giảm nguồn cung hàng dệt may toàn cầu. Các nhà bán lẻ phụ thuộc nhiều vào các nhà sản xuất Bangladesh có thể gặp khó khăn trong việc tìm nguồn cung ứng khối lượng hàng hóa thông thường của họ, buộc họ phải tìm kiếm các nhà cung cấp thay thế. Tuy nhiên, các lựa chọn thay thế này có thể không thể sánh được với hiệu quả chi phí của Bangladesh, dẫn đến chi phí sản xuất tăng lên, từ đó các nhà bán lẻ có thể buộc phải chuyển những chi phí cao hơn này cho người tiêu dùng. Điều này sẽ được biểu hiện rõ nhất qua giá quần áo và các sản phẩm liên quan tăng trên thị trường toàn thế giới.

Hơn nữa, hiệu ứng lan tỏa có thể vượt ra ngoài phạm vi giá cả. Các nhà bán lẻ cũng có thể gặp phải tình trạng chậm trễ trong việc cung cấp sản phẩm, kệ hàng trống hoặc giảm sự đa dạng trong các cửa hàng, ảnh hưởng đến hành vi của người tiêu dùng.

Khó khăn trong việc duy trì vị thế

Nếu tình trạng gián đoạn ở Bangladesh vẫn tiếp diễn, ngành may mặc toàn cầu có thể trải qua những thay đổi về mặt cấu trúc. Các công ty có thể tìm cách đa dạng hóa chuỗi cung ứng, nhằm giảm sự phụ thuộc vào bất kỳ quốc gia nào.

Mỹ, các nước thuộc Liên minh châu Âu (EU), Australia... là các đối tác nhập khẩu chính, cũng là nhà đầu tư lớn vào ngành may mặc của Bangladesh hiện phải nỗ lực tìm kiếm các lựa chọn tìm nguồn cung ứng thay thế ở các quốc gia khác, chẳng hạn như Ấn Độ, Việt Nam và Sri Lanka. Sự thay đổi chiến lược này có khả năng dẫn đến việc tái định hình chuỗi cung ứng và khiến cho ngành hàng may mặc may sẵn (RMG) của Bangladesh mất thị phần đáng kể. Đối với Bangladesh, sự thay đổi này có thể đặc biệt khó khăn, bởi quốc gia này từ lâu đã là một đối thủ thống trị trong ngành, nhờ lực lượng lao động hiệu quả về chi phí và cơ sở hạ tầng sản xuất rộng lớn.

Thêm vào đó, việc tái cấu hình chuỗi cung ứng cũng có thể có những tác động rộng hơn đối với ngành may mặc toàn cầu. Khi sản xuất trở nên phân tán hơn ở nhiều quốc gia, động lực cạnh tranh có thể thay đổi. Các quốc gia thành công trong việc chiếm được thị phần lớn hơn có thể chứng kiến ​​tăng trưởng kinh tế gia tăng, trong khi Bangladesh có thể cần phải thích ứng để duy trì vị thế của mình hoặc có nguy cơ mất đi lợi thế cạnh tranh.

Về lâu dài, sự đa dạng hóa nguồn cung ứng này có thể dẫn đến chuỗi cung ứng toàn cầu kiên cường hơn, ít bị tổn thương hơn trước sự gián đoạn ở bất kỳ quốc gia nào. Tuy nhiên, đối với Bangladesh, thách thức trước mắt nằm ở việc ổn định tình hình chính trị và năng lượng để duy trì niềm tin của người mua quốc tế, cũng như bảo vệ vai trò quan trọng của quốc gia trên thị trường may mặc toàn cầu.

Con đường phía trước

Theo các chuyên gia, để giải quyết những thách thức do cuộc khủng hoảng hiện tại đặt ra và bảo đảm tương lai ổn định cho ngành may mặc, các thương hiệu có thể thúc đẩy xu hướng đa dạng hóa chuỗi cung ứng rộng hơn, thúc đẩy các công ty áp dụng chiến lược “Bangladesh cộng một”. Sự thay đổi chiến lược này nhằm mục đích giảm thiểu rủi ro phụ thuộc quá mức vào một quốc gia duy nhất bằng cách khuyến khích các doanh nghiệp tìm nguồn cung ứng từ nhiều địa điểm. Do đó, chuỗi cung ứng trong ngành dệt may có thể trở nên phân mảnh và phân tán về mặt địa lý hơn.

Hơn nữa, Bangladesh nên tìm cách đa dạng hóa chuỗi cung ứng của mình bằng cách tìm nguồn nguyên liệu thô từ nhiều quốc gia, giảm thiểu tình trạng dễ bị tổn thương trước sự gián đoạn toàn cầu. Hợp tác với các nước láng giềng để chia sẻ tài nguyên cũng có thể mang lại lợi ích. Áp dụng các công nghệ mới như tự động hóa, trí tuệ nhân tạo (AI) và hậu cần tiên tiến có thể giúp tối ưu hóa chuỗi cung ứng, cải thiện hiệu quả và giảm chi phí. Qua đó, giúp ngành công nghiệp cạnh tranh lành mạnh và ít bị gián đoạn hơn.

Tăng cường mối quan hệ với người mua quốc tế thông qua sự minh bạch, giao tiếp và linh hoạt có thể giúp duy trì quan hệ đối tác lâu dài, ngay cả trong thời kỳ khủng hoảng. Việc đưa ra mức giá cạnh tranh, bảo đảm chất lượng và các sáng kiến ​​về tính bền vững có thể khiến Bangladesh trở thành lựa chọn hấp dẫn bất chấp những thách thức hiện tại. Mở rộng sang các thị trường mới ngoài những người mua truyền thống có thể giảm sự phụ thuộc vào các khu vực cụ thể. Khám phá các cơ hội ở các thị trường mới nổi hoặc các khu vực ít bão hòa hơn có thể mở ra những con đường mới cho tăng trưởng.

Chính phủ và các nhà lãnh đạo ngành nên hợp tác chặt chẽ để giải quyết khủng hoảng. Chính phủ có thể đưa ra các chính sách khuyến khích đổi mới, đầu tư vào cơ sở hạ tầng và áp dụng các hoạt động bền vững. Cung cấp hỗ trợ tài chính cho các nhà sản xuất đang gặp khó khăn và cung cấp các lợi ích về thuế cho việc áp dụng công nghệ có thể là những sáng kiến ​​chính. Đồng thời, Chính phủ cần làm mới các hiệp định thương mại với các đối tác lớn như Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ...

Tương lai của ngành dệt may Bangladesh phụ thuộc vào khả năng của chính phủ lâm thời do Mohammed Yunus lãnh đạo trong việc ổn định tình hình bất ổn hiện tại và khôi phục lòng tin trong mọi tầng lớp dân cư. Việc tạo ra một môi trường ổn định và toàn diện là điều cần thiết để thúc đẩy lòng tin và sự hợp tác. Những nỗ lực của chính phủ nhằm đa dạng hóa, tăng cường khả năng phục hồi và thúc đẩy đổi mới sẽ đóng vai trò quan trọng đối với thành công lâu dài của ngành.

Bằng cách giải quyết hiệu quả các thách thức về chính trị và năng lượng, củng cố mối quan hệ trong ngành và áp dụng các hoạt động bền vững, Bangladesh có thể tiếp tục khẳng định vị thế của mình trên thị trường dệt may toàn cầu. Các biện pháp này không chỉ giúp đất nước vượt qua cuộc khủng hoảng hiện tại, mà còn giúp đất nước phát triển khi ngành công nghiệp trải qua quá trình chuyển đổi đáng kể.

Châu Anh-Link gốc