Thừa nhận rằng nền kinh tế đang phải đối mặt với nhiều thách thức và cần phải “nỗ lực hết sức” để đạt được các mục tiêu, các nhà lãnh đạo Trung Quốc vẫn tự tin rằng: “Con tàu khổng lồ của nền kinh tế Trung Quốc sẽ tiếp tục vượt sóng và vững vàng tiến về tương lai”.

Kỳ họp thứ ba Quốc hội Trung Quốc khóa XIV đã chính thức bế mạc vào ngày 11/3. Hàng nghìn đại biểu tham dự kỳ họp đã bỏ phiếu nhất trí thông qua kế hoạch đưa nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vượt qua những thách thức sắp tới bằng cách biến đất nước này thành cường quốc công nghệ và tăng chi tiêu để đạt được mục tiêu tăng trưởng đầy tham vọng.

Các đại biểu dự Kỳ họp thứ ba Quốc hội Trung Quốc khóa XIV.

Chính phủ Trung Quốc và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đang phải đối mặt với vô vàn thách thức để “hiện thực hóa” các sáng kiến này. Bắc Kinh cần giải quyết hàng loạt vấn đề trong nước, bao gồm hậu quả của cuộc khủng hoảng bất động sản lan rộng, nợ chính quyền địa phương cao và nhu cầu tiêu dùng yếu, đồng thời phải đối mặt với áp lực kinh tế gia tăng từ Mỹ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tăng thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và đe dọa mở rộng kiểm soát đầu tư của Mỹ vào Trung Quốc.

Dữ liệu mới nhất cho thấy giá tiêu dùng của Trung Quốc vào tháng 2 đã giảm xuống mức thấp nhất trong 13 tháng, làm nổi bật lên áp lực giảm phát dai dẳng đang đè nặng lên nền kinh tế.

Các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã nhìn nhận thẳng thắn về những thách thức phía trước, ngay cả khi họ thể hiện sự tự tin vào tương lai của Trung Quốc. Phát biểu tại lễ khai mạc kỳ họp, Thủ tướng Lý Cường cho rằng mục tiêu GDP tăng trưởng khoảng 5% "khẳng định quyết tâm của chúng ta trong việc đương đầu với khó khăn và nỗ lực hết mình để đạt được mục tiêu".

Các ưu tiên được nêu ra và các tín hiệu mà Chủ tịch Tập Cận Bình và các quan chức của ông gửi đi trong sự kiện này hé lộ góc nhìn quan trọng về mục tiêu của Bắc Kinh nhằm đảm bảo tăng trưởng kinh tế và phát triển công nghệ của Trung Quốc, đặc biệt là vào thời điểm căng thẳng và bất ổn gia tăng trong quan hệ với Mỹ.

Tập trung vào AI và “các ngành công nghiệp của tương lai”

Trí tuệ nhân tạo (AI) là chủ đề nóng tại cuộc họp năm nay, khi sự nhiệt tình của Trung Quốc đối với công nghệ này được thúc đẩy bởi thành công đột phá của công ty công nghệ DeepSeek.

Mô hình ngôn ngữ lớn của công ty tư nhân Trung Quốc, đã gây sốc cho Thung lũng Silicon khi vừa phát hành vào tháng 1 và làm cả nước phấn khích. Mô hình này được đánh giá là có các tính năng gần như ngang bằng với sản phẩm của các đối thủ Mỹ, mặc dù nhiều năm qua Mỹ đã hạn chế ngày càng chặt chẽ quyền truy cập của Trung Quốc vào các chip AI công suất cao thường được sử dụng để đào tạo các mô hình như vậy.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại phiên họp toàn thể thứ 3 Kỳ họp thứ nhất Quốc hội Trung Quốc khóa XIV.

Các nhà lãnh đạo kinh tế Trung Quốc ngày 6/3 đã công bố một quỹ do nhà nước hậu thuẫn để hỗ trợ AI và các cải tiến công nghệ khác, mà họ ước tính sẽ thu hút gần 1.000 tỷ nhân dân tệ (138 tỷ USD) vốn trong 20 năm từ chính quyền địa phương và khu vực tư nhân.

Báo cáo công tác của chính phủ, một tài liệu dài khoảng 30 trang nêu ra các kế hoạch của Bắc Kinh cho năm tới, kêu gọi đất nước "thúc đẩy các ngành công nghiệp mới nổi và các ngành công nghiệp tương lai" như sản xuất sinh học, công nghệ lượng tử, AI tích hợp và công nghệ 6G. Báo cáo cũng nhấn mạnh rằng Trung Quốc cần xây dựng nhân tài trong nước và cải thiện hoạt động nghiên cứu và phát triển của đất nước.

Những ưu tiên này là một phần trong tầm nhìn bao quát của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Nhà lãnh đạo của nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới muốn chuyển đổi các ngành công nghiệp của Trung Quốc thông qua đổi mới công nghệ cao và đảm bảo đất nước có thể tự chủ về mặt công nghệ trước những nỗ lực của Mỹ nhằm hạn chế Trung Quốc tiếp cận các công nghệ của Mỹ vì lo ngại về an ninh.

“Trung Quốc đang gửi tín hiệu đến thế giới bên ngoài rằng họ hiện khá độc lập với Mỹ”, ông Wang Yiwei, giám đốc Viện Quan hệ Quốc tế tại Đại học Nhân dân ở Bắc Kinh, chỉ ra những cải tiến công nghệ trong nước của Trung Quốc và mục tiêu tăng trưởng kinh tế đầy tham vọng của nước này.

Chủ tịch Tập Cận Bình cũng phát tín hiệu rằng ông đang chiêu mộ một số lực lượng mới cho nỗ lực thúc đẩy công nghệ cao của mình. Tháng trước, nhà lãnh đạo này đã gặp gỡ những người đứng đầu các công ty công nghệ lớn nhất của đất nước trong một hội nghị chuyên đề và nói với họ rằng đã đến "thời điểm vàng" để các doanh nghiệp tư nhân "phát huy hết khả năng của mình".

Thúc đẩy nhu cầu và thúc đẩy tăng trưởng

Các quan chức Trung Quốc tuyên bố họ sẽ ủng hộ mục tiêu tăng trưởng đầy tham vọng "khoảng 5%" của mình bằng cách chi tiêu mạnh mẽ hơn cho chính phủ, nâng thâm hụt ngân sách lên khoảng 4% tổng sản phẩm quốc nội, mức cao nhất trong nhiều thập kỷ.

Nhưng một số nhà phân tích vẫn còn hoài nghi về việc liệu các biện pháp được công bố trong những ngày gần đây có đủ để bù đắp cho tác động dự kiến đến tăng trưởng nếu chiến tranh thương mại với Mỹ leo thang hay không. Họ cho rằng khó có thể đạt được mục tiêu mà Trung Quốc liệt kê là ưu tiên hàng đầu trong năm nay: thúc đẩy nhu cầu tiêu dùng đang suy yếu.

Trung Quốc đang phải đối mặt với tình trạng giảm phát liên tục (Ảnh: Getty Images)

Trong bài phát biểu ngày 5/3, Thủ tướng Lý Cường cho biết “Trung Quốc sẽ hành động nhanh hơn để biến nhu cầu trong nước thành động lực chính và mỏ neo của tăng trưởng kinh tế”.

Tỷ lệ thất nghiệp cao trong giới trẻ, sự biến động của thị trường chứng khoán cũng như sự bất ổn tài chính do cuộc khủng hoảng bất động sản gây ra, tất cả đều được coi là những yếu tố khiến nhiều người ở Trung Quốc nhìn nhận tương lai kinh tế của họ một cách không chắc chắn, do đó họ thích tiết kiệm hơn là chi tiêu.

Vấn đề này hiện đang trở nên cấp bách hơn bao giờ hết đối với Trung Quốc trong bối cảnh nước này đang nỗ lực thúc đẩy tiêu dùng trong nước nếu xuất khẩu, vốn từ lâu là động lực tăng trưởng quan trọng, bị ảnh hưởng bởi thuế quan mới của Mỹ.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tăng gấp đôi mức thuế bổ sung đối với tất cả hàng nhập khẩu của Trung Quốc vào Mỹ lên 20% vào ngày 4/3. Thuế quan trả đũa của Trung Quốc, nhắm vào một loạt các mặt hàng nông sản nhập khẩu từ Mỹ với mức 10% và 15%, cũng đã có hiệu lực vào ngày 10/3.

Các quan chức Trung Quốc trong những ngày gần đây đã vạch ra những nỗ lực nhằm thúc đẩy tiêu dùng như mở rộng chương trình trao đổi đồ gia dụng cũ và cho biết họ sẽ tạo việc làm, tăng lương, thúc đẩy giáo dục mầm non miễn phí và mở rộng các dịch vụ dành cho người cao tuổi.

Họ cũng muốn đảm bảo với đất nước rằng họ đang giải quyết những thách thức dai dẳng trong lĩnh vực bất động sản, bao gồm cả việc công bố cơ chế giúp chính quyền địa phương mua lại những ngôi nhà chưa bán được do cuộc khủng hoảng gây ra.

Ông Victor Shih, Giám đốc Trung tâm Trung Quốc thế kỷ 21 của Đại học California tại San Diego, cho biết: “Trung Quốc đang cố gắng gửi tín hiệu tới chính quyền địa phương rằng việc thúc đẩy tiêu dùng, thông qua các chính sách phúc lợi tốt hơn hoặc khuyến khích mọi người mua đồ điện tử tiêu dùng mới, là ưu tiên hàng đầu”.

Hải Đăng-Link gốc