Theo tờ Politico ngày 18/3, Ukraine đang gửi một thông điệp rõ ràng tới EU: Nếu EU không giải quyết mối quan hệ thương mại với Ukraine, cả hai bên sẽ phải gánh chịu hậu quả.

Cờ Liên minh châu Âu và cờ Ukraine tại trụ sở Ủy ban châu Âu ở Brussels, Bỉ. Ảnh: THX/TTXVN

Cụ thể, Thứ trưởng Bộ Kinh tế Ukraine Taras Kachka đã tỏ ra thất vọng với tốc độ đàm phán chậm chạp về việc gia hạn quyền tiếp cận miễn thuế của Ukraine vào thị trường EU, vốn sẽ hết hạn vào tháng 6 năm nay. Mặc dù Ukraine muốn đàm phán, nhưng ông Kachka cho rằng Ukraine cũng sẵn sàng trả đũa nếu một số quốc gia tiếp tục cản trở các cuộc đàm phán. Đây là động thái rõ ràng là nhằm vào Ba Lan, Slovakia và Hungary, những nước đã bất chấp luật pháp EU và duy trì lệnh cấm quốc gia đối với hàng hóa của Ukraine.

“Không có tiến triển trong sửa đổi thỏa thuận thương mại sẽ buộc chúng tôi phải thực hiện các bước để cân bằng cán cân thương mại. Và thật không may, những quyết định đó sẽ là điều không dễ chịu nhất đối với các quốc gia đang làm chậm lại các cuộc đàm phán về thương mại tự do”, ông Kachka phát biểu tại một sự kiện do Trung tâm Chiến lược Kinh tế Ukraine tổ chức.

Phát biểu với Politico, Thứ trưởng Kachka có giọng điệu hòa giải hơn, nhấn mạnh rằng Kiev vẫn cam kết theo đuổi giải pháp hợp tác: “Chúng tôi chỉ làm việc theo chương trình nghị sự tích cực với EU. Và tôi hy vọng chúng tôi sẽ đưa Ukraine vào thị trường nội bộ EU càng sớm càng tốt”.

Ông Kachka chỉ ra rằng Ukraine mua hàng nhiều hơn từ EU so với bán: Kiev đã nhập khẩu 35,7 tỷ USD hàng hóa từ khối này vào năm ngoái, tạo ra thặng dư thương mại hơn 10 tỷ USD có lợi cho EU. Điều đó có nghĩa là bất kỳ cuộc chiến thương mại nào cũng có nguy cơ gây tổn hại cho các doanh nghiệp châu Âu nhiều hơn là Ukraine.

“Việc tìm ra giải pháp nằm trong lợi ích chung của EU và Ukraine. Trong thời điểm thương mại toàn cầu bất ổn, chúng ta chỉ cần tập trung vào cách cải thiện thương mại”, ông nói thêm.

Tầm quan trọng của thương mại miễn thuế với nền kinh tế Ukraine

Kể từ khi cuộc xung đột bùng phát với Nga, thương mại miễn thuế với EU đã duy trì một đường dây cứu sinh kinh tế cho Ukraine, cho phép hàng xuất khẩu của nước này, đặc biệt là hàng nông sản và công nghiệp, tiếp tục lưu thông bất chấp sự phá hủy cơ sở hạ tầng và thiệt hại kinh tế do giao tranh. EU là đối tác thương mại lớn nhất của Ukraine, chiếm gần 60% kim ngạch xuất khẩu của nước này.

Tuy nhiên, hiện nay, quyền miễn thuế này sẽ hết hạn vào tháng 6/2025 và Ủy ban châu Âu vẫn chưa làm rõ những gì sẽ xảy ra tiếp theo. 

Thời điểm này rất quan trọng: Tổng thống Mỹ Donald Trump đang thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình có thể buộc Ukraine phải nhượng bộ với Nga; Kiev ngày càng phụ thuộc vào châu Âu để duy trì nền kinh tế.

Kết quả có khả năng xảy ra nhất là một bản cập nhật cho hiệp định thương mại tự do năm 2016, thay vì một lần gia hạn tạm thời khác, vốn đang bị các nước lớn trong EU như Pháp và Ba Lan phản đối.

Đối với Ukraine, việc chỉ đơn giản quay lại các điều kiện thương mại trước xung đột không phải là một lựa chọn. Bối cảnh xuất khẩu của nước này đã thay đổi đáng kể và các quan chức Ukraine cho rằng EU phải điều chỉnh theo thực tế mới.

Ông Kachka bác bỏ những lo ngại từ các quốc gia như Ba Lan và Hungary vì cho rằng động cơ là chính trị chứ không phải kinh tế.

Nhìn chung, châu Âu được hưởng lợi nhiều hơn từ hoạt động thương mại với Ukraine so với ngược lại, khi các nhà xuất khẩu châu Âu bán cho Ukraine nhiều hơn so với lượng họ nhập khẩu từ Ukraine.

Nếu các nhà sản xuất Ukraine đột nhiên phải đối mặt với các rào cản thương mại mới, Kiev đang nêu rõ rằng họ có các lựa chọn để ứng phó. Thứ trưởng Kachka không nêu rõ các biện pháp đối phó mà Ukraine có thể thực hiện, nhưng điều đó có thể có nghĩa là hạn chế hàng hóa EU chảy vào Ukraine, ảnh hưởng đến các ngành công nghiệp châu Âu phụ thuộc vào người mua Ukraine - điều này sẽ được cảm nhận vượt xa lĩnh vực nông nghiệp.

Khoảnh khắc quan trọng tiếp theo cho các cuộc đàm phán là cuộc họp của Hội đồng Hiệp hội EU-Ukraine vào ngày 9/4 tới, nơi cả hai bên có thể đưa ra một thỏa thuận thương mại mới. 

Nhưng ông Kachka không kỳ vọng sẽ có bước đột phá, nhấn mạnh rằng Ukraine đang chờ đợi lập trường của EU và động thái tiếp theo tùy thuộc vào Ủy ban châu Âu.

Vũ Thanh/Báo Tin tức

Link gốc