VCCI vừa yêu cầu cơ quan soạn thảo chính sách sửa đổi các quy định về kinh doanh xuất khẩu gạo cần quán triệt tinh thần chỉ đạo của Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân

Philippines là thị trường số 1 về xuất khẩu gạo năm 2023 của Việt Nam, chiếm khoảng 35%, tiếp đến là Indonesia, Trung Quốc và các quốc gia châu Phi. Ảnh: Vũ Sinh/vnanet.vn 

Phản hồi đề nghị của Bộ Công Thương về việc góp ý hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 107/2018/NĐ-CP về kinh doanh xuất khẩu gạo; đồng thời, trên cơ sở tổng hợp ý kiến của cộng đồng doanh nghiệp, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, việc sửa đổi các quy định về kinh doanh xuất khẩu gạo cần quán triệt tinh thần chỉ đạo của Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị, ban hành ngày 4/5 về phát triển kinh tế tư nhân; trong đó, yêu cầu giảm thiểu sự can thiệp hành chính, xóa bỏ tư duy “không quản được thì cấm” và loại bỏ các rào cản tiếp cận thị trường nhằm bảo đảm môi trường kinh doanh thông thoáng, dễ tuân thủ và chi phí thấp.
Liên quan tới yêu cầu phải sở hữu kho chứa thóc, gạo, dự thảo quy định thương nhân xuất khẩu gạo phải sở hữu kho chứa thóc, gạo. Quy định này cần xem xét vì mục tiêu chính là nắm được thông tin về năng lực vận hành của doanh nghiệp và kho đó được sử dụng để dự trữ thóc gạo. Doanh nghiệp sở hữu hay đi thuê chỉ cần đáp ứng yêu cầu về năng lực và phù hợp với nguyên tắc của nền kinh tế thị trường.
Ngoài ra, cơ quan soạn thảo cho rằng có tình trạng thương nhân không quan tâm đến duy trì kho chứa. Trường hợp này là không thực hiện đúng điều kiện kinh doanh và Nhà nước có thể thu hồi giấy phép của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, việc yêu cầu đầu tư xây dựng hoặc mua kho chứa sẽ gây áp lực tài chính lớn, hạn chế sự tham gia của các doanh nghiệp nhỏ và vừa vào thị trường xuất khẩu gạo.
Theo lập luận mà cơ quan soạn thảo, thương nhân thuê kho không phải đầu tư chi phí ban đầu xây dựng giúp giá thành cạnh tranh hơn các thương nhân sở hữu kho. Trong khi đó, theo phản ánh từ các doanh nghiệp, nhận định này là không đúng. Các thương nhân thuê kho phải chi trả tiền thuê kho – một loại chi phí kinh doanh hợp pháp và phải tính vào cấu thành giá sản phẩm. Hơn nữa, việc giá thành của doanh nghiệp này cạnh tranh hơn doanh nghiệp khác, nếu không có yếu tố cạnh tranh không lành mạnh, là điều bình thường trong nền kinh tế thị trường mà Nhà nước không nên can thiệp. Chính vì những nội dung như trên, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo bỏ quy định này.
Dự thảo quy định mức dự trữ tối thiểu đối với thương nhân mới và theo đó, thương nhân mới phải đảm bảo dự trữ tối thiểu 1.250 tấn gạo sau 45 ngày được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh và duy trì cho đến khi có thành tích xuất khẩu gạo. Quy định này cũng cần xem xét lại  vì làm gia tăng đáng kể điều kiện gia nhập thị trường với các doanh nghiệp mới. Trong giai đoạn chưa ký được hợp đồng xuất khẩu, yêu cầu phải nhập và dự trữ một lượng lớn gạo sẽ khiến doanh nghiệp phải huy động vốn lớn, chịu chi phí lưu kho, bảo quản. Chưa kể đến doanh nghiệp dễ bị động trong hoạt động thu mua lúa gạo dữ trữ do khó khăn trong việc xác định thời gian cấp giấy phép...Do vậy, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo bỏ quy định về mức dự trữ tối thiểu đối với thương nhân mới.
Hay như dự thảo quy định bổ sung nội dung thu hồi giấy phép trong trường hợp Bộ Công Thương không nhận báo cáo về duy trì mức dự trữ lưu thông sau 45 ngày kể từ khi có văn bản đôn đốc. Việc cơ quan quản lý yêu cầu doanh nghiệp cung cấp số liệu để phục vụ việc điều hành là hoàn toàn thỏa đáng và cần thiết. Tuy nhiên, việc thu hồi giấy phép khi doanh nghiệp không báo cáo là quá nặng so với tính chất của hành vi vi phạm. Về bản chất, hành vi này là hành vi vi phạm hành chính. Do đó chỉ nên xử phạt vi phạm hành chính, trong trường hợp cần thiết có thể sử dụng mức phạt cao. Việc thu hồi giấy phép chỉ nên áp dụng với các trường hợp không đáp ứng điều kiện kinh doanh, do đó không còn đủ tư cách thực hiện kinh doanh.
Tương tự, quy định cấm ủy thác xuất khẩu dự thảo quy định, cấm doanh nghiệp chưa có giấy phép ủy thác xuất khẩu cho doanh nghiệp đã có giấy phép. Theo phản ánh của doanh nghiệp, quy định này đã làm giảm cơ hội kinh doanh của nhiều doanh nghiệp. Chẳng hạn, nhiều doanh nghiệp có năng lực sản xuất ra gạo đạt tiêu chuẩn nhưng chưa có điều kiện xin cấp giấy phép vì điều kiện kinh doanh tương đối cao. Trong khi đó, việc ủy thác xuất khẩu lại hoàn toàn phù hợp với Luật Thương mại và các văn bản hướng dẫn thi hành vì sản phẩm gạo không thuộc danh mục hàng hóa cấm xuất, tạm ngừng xuất khẩu. Với nội dung về cấm ủy thác xuất khẩu theo như dự thảo sẽ ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu gạo Việt Nam; thậm chí, kéo theo việc nhiều doanh nghiệp có nguy cơ đóng cửa. Do đó, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo bãi bỏ các quy định này.

Trần Thị Ngọc Quỳnh

Link gốc