Trung Quốc đã tăng cường vận chuyển nam châm đất hiếm trong tháng 6, bao gồm cả sang Mỹ, sau khi tình trạng khan hiếm nguồn cung toàn cầu đe dọa làm tê liệt hoạt động sản xuất và gia tăng căng thẳng thương mại.
Xuất khẩu nam châm đất hiếm sang Mỹ tăng vọt 660%
Trung Quốc đã tăng cường vận chuyển nam châm đất hiếm trong tháng 6, bao gồm cả sang Mỹ, sau khi tình trạng khan hiếm nguồn cung toàn cầu đe dọa làm tê liệt hoạt động sản xuất và gia tăng căng thẳng thương mại.
Theo dữ liệu do Trung Quốc công bố ngày 20/7, tổng lượng nam châm vĩnh cửu đất hiếm xuất khẩu trong tháng 6 đạt 3.188 tấn, tăng 157,5% so với mức 1.238 tấn của tháng 5. Tuy nhiên, con số này vẫn thấp hơn 38,1% so với cùng kỳ năm 2024 và kém xa mức trung bình trước khi Bắc Kinh siết chặt kiểm soát xuất khẩu từ đầu tháng 4.
Trung Quốc, quốc gia cung cấp hơn 90% nguồn cung cấp nam châm đất hiếm toàn cầu, đã quyết định vào đầu tháng 4 sẽ thêm một số mặt hàng đất hiếm vào danh sách hạn chế xuất khẩu để trả đũa thuế quan của Mỹ.
Đặc biệt, lượng nam châm xuất khẩu sang Mỹ tăng vọt từ 46 tấn trong tháng 5 lên 353 tấn trong tháng 6, tương đương mức tăng hơn 660%, đánh dấu sự phục hồi mạnh mẽ sau khi hai bên đạt được thỏa thuận thương mại tại Geneva vào tháng trước.
Trung Quốc, quốc gia chiếm hơn 90% nguồn cung nam châm đất hiếm toàn cầu, đã đưa một số sản phẩm đất hiếm vào danh sách hạn chế xuất khẩu nhằm đáp trả các biện pháp thuế quan của Mỹ. Bắc Kinh cũng áp dụng giới hạn với 7 trong số 17 nguyên tố đất hiếm, cùng các loại nam châm vĩnh cửu có từ tính cao – linh kiện thiết yếu trong sản xuất công nghệ cao như xe điện, điện thoại thông minh và máy bay chiến đấu.
Các biện pháp kiểm soát đã khiến hoạt động xuất khẩu giảm mạnh trong tháng 4 và 5, do thời gian xét duyệt giấy phép kéo dài, làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu. Một số nhà sản xuất ô tô bên ngoài Trung Quốc thậm chí buộc phải tạm ngừng sản xuất vì thiếu nguyên liệu đầu vào.
Dù lượng xuất khẩu trong tháng 6 đã tăng trở lại, giới phân tích nhận định nguồn cung vẫn chưa đủ đáp ứng nhu cầu, đặc biệt tại Mỹ. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent ngày 1/7 cho biết, lượng nam châm Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ “đã cải thiện, nhưng vẫn chưa đủ nhanh”.
Cùng lúc đó, nhiều quốc gia khác cũng lo ngại về tình trạng thiếu hụt kéo dài. Chính phủ các nước đã kêu gọi Trung Quốc nới lỏng kiểm soát trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đối mặt rủi ro nghiêm trọng. Tại châu Âu, các biện pháp hạn chế đã khiến mối quan hệ giữa Trung Quốc và EU, nơi ngành công nghiệp ô tô phụ thuộc lớn vào nam châm Trung Quốc, trở nên căng thẳng hơn.
Động thái tăng cường xuất khẩu của Trung Quốc trong tháng 6 được cho là kết quả trực tiếp từ các cuộc đàm phán thương mại cấp cao giữa Bắc Kinh và Washington. Trong khuôn khổ thỏa thuận, một số nhà xuất khẩu đã được cấp phép trở lại và nhiều lô hàng bị trì hoãn trước đó đã được giải tỏa. Nhà sản xuất chip Nvidia cũng được cho là sẽ tiếp tục bán dòng chip AI H20 cho Trung Quốc như một phần của thỏa thuận rộng hơn về công nghệ và khoáng sản chiến lược.
Các nhà phân tích kỳ vọng lượng hàng xuất khẩu sẽ tiếp tục phục hồi trong tháng 7, khi nhiều giấy phép được cấp vào cuối tháng 6 bắt đầu có hiệu lực.
Tuy nhiên, tính chung 6 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu nam châm đất hiếm của Trung Quốc vẫn giảm 18,9% so với cùng kỳ năm ngoái, xuống còn 22.319 tấn.
"Vấn đề mang tính hệ thống" vẫn tồn tại
Dữ liệu hải quan xác nhận những ghi nhận không chính thức về việc nguồn cung đang cải thiện, song cũng cho thấy lưu lượng hàng hóa vẫn thấp hơn đáng kể so với mức thông thường. Tính chung, khối lượng nam châm xuất khẩu trong tháng 6 mới chỉ đạt khoảng 2/3 mức trung bình hàng tháng của năm ngoái.
Hiện Trung Quốc sản xuất khoảng 90% tổng lượng nam châm vĩnh cửu đất hiếm trên toàn cầu. "Cú sốc nam châm" trong vài tháng qua càng khiến các chính phủ phương Tây tăng tốc xây dựng chuỗi cung ứng thay thế, không phụ thuộc vào Trung Quốc.
Hiện Trung Quốc sản xuất khoảng 90% tổng lượng nam châm vĩnh cửu đất hiếm trên toàn cầu.
Đầu tháng này, Lầu Năm Góc đã đồng ý mua cổ phần tại MP Materials, công ty khai thác đất hiếm duy nhất của Mỹ, để hỗ trợ tài chính cho việc xây dựng một nhà máy sản xuất nam châm quy mô lớn.
Một quan chức cấp cao của EU tiết lộ, kể từ sau cuộc gặp giữa Cao ủy Thương mại EU Maros Sefcovic và Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Vương Văn Đào hồi tháng trước, việc cấp phép xuất khẩu nam châm sang EU đã có một số cải thiện nhỏ. Tuy nhiên, những "vấn đề mang tính hệ thống" vẫn tồn tại và chủ đề này sẽ được đưa ra thảo luận tại hội nghị thượng đỉnh EU - Trung Quốc dự kiến diễn ra tại Bắc Kinh cuối tuần này.
Ở Ấn Độ, ông Shailesh Chandra, Chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Ấn Độ, cho biết tại một cuộc họp báo ở Mumbai đầu tuần trước rằng Trung Quốc vẫn chưa phê duyệt bất kỳ giấy phép xuất khẩu nam châm nào cho các doanh nghiệp ô tô nước này kể từ tháng 4. Hiện có khoảng 30 hồ sơ xin cấp phép đang chờ được xử lý. Dù vậy, nguồn cung cho Ấn Độ đã tăng từ 150 tấn trong tháng 5 lên 172 tấn trong tháng 6.
Chính phủ Trung Quốc cũng đang nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thông qua các dự án quy mô lớn. Một trong số đó là siêu đập thủy điện tại Tây Tạng trị giá 1.200 tỷ nhân dân tệ (tương đương 167 tỷ USD), kết hợp với chương trình kích thích kinh tế và phát triển năng lượng sạch. Dự án này đủ hấp dẫn để các nhà lãnh đạo Trung Quốc tạm gác những lo ngại về tác động tới đa dạng sinh học và mối quan hệ với Ấn Độ.
Chính quyền Bắc Kinh tuyên bố sẽ áp dụng chính sách “không khoan nhượng” đối với các hành vi buôn lậu khoáng sản chiến lược, đồng thời cam kết tăng cường thực thi pháp luật để trấn áp các chuyến hàng bất hợp pháp cũng như việc chuyển giao công nghệ trái phép.
Một quan chức cấp cao của Trung Quốc khẳng định, hoạt động thương mại của nước này với phần còn lại của thế giới vẫn nằm trong “giới hạn hợp lý”, và Trung Quốc không có tham vọng thống trị thị trường toàn cầu. Vị này dẫn số liệu cho thấy tiêu dùng nội địa mới chính là động lực chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế hiện nay.
Theo Reuters
Link gốc