Những kinh nghiệm trong quân ngũ, sự gan lỳ và tự tin đã giúp Frederick W. Smith xây dựng FedEx trở thành một đế chế chuyển phát nhanh.
Với lịch sử hoạt động hơn 5 thập kỷ, FedEx hiện là công ty chuyển phát nhanh lớn thứ hai thế giới về vốn hóa, chỉ sau UPS, với mạng lưới hoạt động tại hơn 220 quốc gia và vùng lãnh thổ. Điều này có được nhờ sự kiên trì và nhạy bén của nhà sáng lập Frederick W. Smith.
Thành lập FedEx sau khi tham chiến tại Việt Nam
Nhà sáng lập Tập đoàn FedEx, ông Frederick W. Smith, sinh ngày 11/8/1944 tại một hành phố nhỏ có tên Marks tại tiểu bang Mississippi, phía nam nước Mỹ. Ông có một tuổi thơ đáng buồn khi sớm mồ côi cha năm lên 4.
Khi còn nhỏ, Frederick mắc một bệnh về xương, phải đứng ngoài sân xem bạn bè chơi thể thao. Đến năm 10 tuổi, Frederick trở thành một cầu thủ bóng đá cừ khôi và năm 15 tuổi học lái máy bay.
Năm 1962, ông theo học ngành kinh tế tại Đại học Yale. Trong thời gian ở trường, ý tưởng về dịch vụ chuyển phát nhanh đã manh nha trong một lần làm bài tập. Theo đó, các gói hàng nhỏ sẽ được vận chuyển vào ban đêm khi các sân bay không bị quá tải. Trong một lần trả lời phỏng vấn, ông cho rằng ý tưởng đó không có gì thông minh cả, thậm chí ông còn nhận điểm kém cho ý tưởng đó.
Ông Frederick W. Smith trong thời gian tham chiến tại Việt Nam. Ảnh do ông cung cấp cho Military Times
Sau khi tốt nghiệp Yale vào năm 1966, ông tham gia nghĩa vụ quân sự giống như nhiều bạn học thời bấy giờ. Ông phục vụ trong Lực lượng Thủy quân lục chiến trong 4 năm rưỡi, trong đó có 2 lần tham chiến tại Việt Nam. Theo Forbes, ông đã thoát chết trong gang tấc trong một lần bị phục kích.
Chính thời gian tham gia quân ngũ đã giúp ông mường tượng rõ hơn về ý tưởng cho FedEx sau này ở phía cung, giải quyết vấn đề đặt ra trong lần làm bài tập khi còn ở Yale.
Theo ông, có nhiều sự phí phạm trong quân đội thời đó. Các nhu yếu phẩm được chuyển đến doanh trại nhưng lại không được sắp xếp khoa học. Ông đã quan sát kỹ các quy trình mua sắm và phân phối trong quân đội. Từ đó, ông hình thành ý tưởng xây dựng một hệ thống phân phối khác biệt, có sự kết hợp giữa hệ thống trên không và mặt đất.
Giải ngũ, ông thành lập Federal Express vào năm 1971 tại Arkansas với 4 triệu USD tiền thừa kế. Frederick gửi gắm tham vọng hoạt động trên toàn nước Mỹ với từ "Federal". Dịch vụ chuyển phát nhanh ra đời 2 năm sau đó sau khi kêu gọi được số vốn khủng lên đến 91 triệu USD.
Ngày 17/4/1973 đánh dấu mốc lớn khi FedEx bắt đầu vận hành tại thành phố Memphis, bang Tennessee với 389 nhân viên. Vào đêm đó, 14 máy bay chuyển phát 186 gói hàng đến 25 thành phố ở Mỹ. Sở dĩ Memphis được chọn vì thành phố này gần như ở giữa nước Mỹ và các sân bay ít khi đóng cửa vì thời tiết xấu.
‘Hồi sinh’ nhờ tiền thắng bạc
Như nhiều công ty khởi nghiệp khác, Federal Express chật vật trong thời gian đầu. Trong vòng 26 tháng đầu, công ty gánh khoản lỗ 29 triệu USD và đứng trên bờ vực phá sản. Ông gần như để mất hết số tiền của các nhà đầu tư và tiền của chính mình, nhưng đã thương lượng thành công các khoản nợ.
Nhà sáng lập, Chủ tịch điều hành Tập đoàn FedEx Frederick Smith. Ảnh: Fox Business
Trong cơn tuyệt vọng, ông bay đến Las Vegas thử vận đỏ đen với 5.000 USD cuối cùng, thắng 27.000 USD và dùng số tiền này trang trải hoạt động của FedEx. Năm 1976, FedEx ổn định trở lại và tạo ra 75 triệu USD doanh thu, nhưng vẫn còn ngập nợ.
Năm 1977, FedEx mua 7 máy bay Boeing 727 sau 2 năm nỗ lực vận động Quốc hội Mỹ nới lỏng ngành vận tải đường không. Một năm sau, FexEx niêm yết trên Sàn Chứng khoán New York với mã FDX.
Mở rộng và cạnh tranh khốc liệt
Với tham vọng vượt ra khỏi lãnh thổ nước Mỹ và hướng sang châu Á, năm 1989, FedEx mua lại hãng vận tải Flying Tiger với giá 880 triệu USD. Việc sáp nhập giữa hai hãng đã khiến lợi nhuận ròng của FedEx giảm từ 185 triệu USD vào năm 1989 xuống còn 6 triệu USD vào năm 1991.
Năm 1997, ông Smith bỏ ra 2,7 tỷ USD mua lại Caliber System, trong đó công ty con RPS có hệ thống vận chuyển bằng xe tải chỉ đứng sau đối thủ UPS. Đội xe tải lên đến 13.5000 chiếc đã giúp tăng biên lợi nhuận của FedEx do chi phí vận tải đường bộ rẻ hơn đường không.
Chiếc xe tải đầu tiên của FedEx, hiện được trưng bày tại trụ sở ở Memphis, Tennessee. Ảnh: achievement.org
Năm 1998, FedEx mở dịch vụ vận chuyển từ châu Á đến Mỹ với thời gian chỉ 1 ngày làm việc và điều này giúp công ty thu hút thêm khách hàng. Dịch vụ chuyển phát nhanh quốc tế đem lại doanh thu gấp 3 lần so với dịch vụ trong nước.
Năm 2004, FedEx muy lại Kinko với giá 2,4 tỷ USD để cạnh tranh với UPS sau khi đối thủ này mua lại Mail Boxes Etc. Kinko sau đó được tái cơ cấu thành FedEx Office.
Cuộc khủng hoảng tài chính thế giới khiến FedEx chao đảo. Lợi nhuận của tập đoàn này giảm còn 98 triệu USD vào năm 2009 từ mức 2 tỷ USD trước đó 2 năm.
Nhờ thắt chặt chi tiêu, dịch vụ quốc tế tăng trưởng và sự nở rộ của thương mại điện tử, FedEx vượt qua được cơn sóng thần tài chính.
Ông Frederick Smith chia sẻ, những trải nghiệm trong quân ngũ đã giúp ông vững vàng trong những lúc sóng gió nhất. “Tôi chưa từng đánh mất sự tự tin. Tôi rất chắc chắn rằng những gì chúng tôi làm là cực kỳ quan trọng và nhất định thành công”, ông nói trong một lần trả lời phỏng vấn.
Tháng 3/2022, ở tuổi 78, ông nhường lại vị trí Tổng Giám đốc FedEx cho Giám đốc vận hành Raj Subramaniam.
Ông hiện có số tài sản ròng 5,9 tỷ USD, theo số liệu của Forbes.
Theo thông tin từ FedEx, hiện hãng này có 698 máy bay, hơn 200.000 xe vận tải và gần 5.000 cơ sở vận hành. Tập đoàn có đội ngũ nhân sự lên đến 500.000 người trên khắp thế giới, phân phát khoảng 15 triệu gói hàng mỗi ngày tới 220 nước và vùng lãnh thổ.
Trong năm tài khóa 2024 (kết thúc ngày 31/5/2024), FedEx ghi nhận doanh thu hợp nhất 87,7 tỷ USD và lợi nhuận ròng 4,3 tỷ USD.
Tại Việt Nam, FedEx đã hiện diện trong 3 thập kỷ qua và có nhiều đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam.
Trong cuộc gặp với Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hà Nội mới đây, Chủ tịch điều hành Tập đoàn FedEx Frederick Smith bày tỏ mong muốn tiếp tục mở rộng hơn nữa hoạt động ở Việt Nam, tiếp tục phát triển hoạt động ở sân bay Tân Sơn Nhất và Nội Bài, đồng thời nghiên cứu mở rộng hoạt động ở sân bay Long Thành và Gia Bình trong tương lai gần
Quang Minh-Link gốc