Thách thức lớn nhất với ngân hàng thương mại Việt Nam là bộ đệm vốn mỏng, hệ số an toàn vốn thấp so với nhiều nước, dẫn tới hạn chế tăng trưởng tín dụng. Để đáp ứng nhu cầu về vốn cho tăng trưởng kinh tế, cuộc đua tăng vốn điều lệ của các ngân hàng thương mại được dự báo sẽ “nóng” ngay những tháng đầu năm 2025.
Theo bà Trần Kiều Oanh - Khối dịch vụ nghiên cứu thị trường và tư vấn của FiinGroup, tăng vốn điều lệ không chỉ giúp các ngân hàng đảm bảo khả năng hoạt động bền vững trong bối cảnh tỷ lệ nợ xấu toàn hệ thống tăng và tỷ lệ bao phủ nợ xấu giảm, mà còn tạo nền tảng mở rộng kinh doanh trong các lĩnh vực chiến lược.
Dồn dập công bố kế hoạch tăng vốn
Sau khi tăng gần 10% tổng vốn điều lệ toàn hệ thống trong năm 2024, các ngân hàng thương mại (NHTM) dự kiến sẽ tiếp tục đẩy mạnh phát hành cổ phiếu và trái phiếu để tăng vốn trong năm nay.
BIDV vừa công bố nâng vốn điều lệ lên 70.213 tỷ đồng. Theo đó, ngân hàng đã chào bán 123,8 triệu cổ phiếu riêng lẻ cho các nhà đầu tư chuyên nghiệp với mức giá được xác định là 38.800 đồng/cổ phiếu. Cụ thể, BIDV đã chào bán gần 38,7 triệu cổ phiếu cho các nhà đầu tư trong nước và gần 85,2 triệu cổ phiếu cho nhà đầu tư nước ngoài.
BIDV cho biết, tổng thu ròng từ đợt chào bán là gần 4.752 tỷ đồng sau khi trừ đi các chi phí khác. Sau thay đổi trên, tổng vốn điều lệ của BIDV đã tăng từ 68.975 tỷ đồng lên hơn 70.213 tỷ đồng.
Tính đến cuối năm 2024 có 16 ngân hàng có quy mô vốn điều lệ trên 1 tỷ USD.
Vietcombank dự kiến phát hành gần 2,77 tỷ cổ phiếu với tỷ lệ 49,5% cho cổ đông hiện hữu ngay trong năm 2025. Sau đợt phát hành này, vốn điều lệ của Vietcombank sẽ tăng lên gần 83.557 tỷ đồng, tương ứng mức nhảy vọt 27.666 tỷ đồng, cao nhất trong lịch sử các lần tăng vốn của nhà băng này.
Nhiều ngân hàng khác cũng đã công bố kế hoạch đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) năm 2025, trong đó hầu hết đều có kế hoạch tăng vốn điều lệ.
Theo tài liệu tổ chức họp ĐHĐCĐ thường niên năm 2025 vừa công bố, VIB dự kiến phát hành 417,07 triệu cổ phiếu thưởng cho cổ đông, tỷ lệ tăng thêm tối đa 14% và 7,8 triệu cổ phiếu thưởng cho cán bộ nhân viên, với tỷ lệ tăng thêm tối đa 0,26%. Nếu hoàn tất hai đợt phát hành này, VIB sẽ tăng vốn điều lệ thêm 3.404 tỷ đồng, lên mức 34.040 tỷ đồng.
Song song với giải pháp giữ lại lợi nhuận/phát hành cổ phiếu để tăng vốn cấp 1, nhiều ngân hàng lựa chọn phát hành trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) dài hạn nhằm tăng vốn cấp 2.
Trong tháng 1/2025, nhóm ngân hàng tiếp tục dẫn đầu về giá trị TPDN phát hành với hơn 5.200 tỷ đồng, chiếm 94,6% tổng giá trị phát hành mới toàn thị trường.
Đáng lưu ý, VietinBank đã phát hành thành công 2 lô trái phiếu với tổng quy mô 4.000 tỷ đồng, lãi suất trong khoảng 5,73-5,83%/năm, kỳ hạn 8–10 năm. Mục đích chào bán trái phiếu ra công chúng gồm: tăng quy mô vốn hoạt động; tăng vốn cấp 2 và đảm bảo các tỷ lệ an toàn hoạt động theo quy định của NHNN; thực hiện cho vay nền kinh tế.
Với mục đích tương tự, HĐQT HDBank cũng thông qua phương án phát hành trái phiếu ra công chúng với tổng giá trị tối đa 10.000 tỷ đồng trong quý I và II/2025, kỳ hạn 7-8 năm và lãi suất thả nổi.
Lo vốn mỏng cản trở ngân hàng "bơm" tín dụng
Tính đến cuối năm 2024, tổng vốn điều lệ của 28 ngân hàng (Agribank và 27 ngân hàng niêm yết) là 823.522 tỷ đồng (tương đương khoảng 33 tỷ USD), tăng 15,23% so với cuối năm 2023. Trong đó, 16 ngân hàng có quy mô vốn điều lệ trên 1 tỷ USD (năm 2023 có 12 ngân hàng).
Có tới 20 trong tổng số 28 ngân hàng thương mại tăng vốn điều lệ trong năm 2024. Trong đó, NCB và Techcombank ghi nhận mức tăng trưởng mạnh nhất về vốn điều lệ so với năm 2023, lần lượt là 110% và 100%. Có 8 ngân hàng không thay đổi vốn điều lệ, trong đó có 2 ngân hàng quốc doanh là VietinBank và Vietcombank; 6 ngân hàng còn lại gồm: LPBank, VPBank, Sacombank, ABBank, Viet A Bank và KienlongBank.
Dù vốn điều lệ liên tục được bổ sung, nhưng lãnh đạo các nhà băng cho rằng để đạt được mục tiêu tăng trưởng tín dụng 16% và tăng trưởng kinh tế 8% của năm 2025, tiến tới tăng trưởng 2 con số, tín dụng có thể phải tăng 18-20% (để tăng trưởng 1% GDP cần 2% tăng trưởng tín dụng) trong những năm tới. Muốn tăng trưởng tín dụng tốc độ cao như vậy, các ngân hàng sẽ phải tiếp tục tăng mạnh vốn điều lệ.
Ông Phan Đức Tú, Chủ tịch HĐQT BIDV cho hay, với ngân hàng, nguyên tắc lớn nhất khi tăng trưởng tín dụng là phải đảm bảo năng lực tài chính. Với yêu cầu tăng trưởng tín dụng cao hơn trong thời gian tới, vốn tự có của ngân hàng cũng phải tăng tương ứng. Tuy nhiên, đây là bài toán khó với ngân hàng Việt Nam.
“Các ngân hàng lớn khu vực ASEAN đã áp dụng tiêu chuẩn Basel III, trong khi ngân hàng Việt Nam chưa áp dụng. Các ngân hàng thương mại như chúng tôi đang chịu áp lực rất lớn khi vừa phải tăng trưởng để phục vụ tăng trưởng nhanh của nền kinh tế, vừa phải đáp ứng được các tiêu chuẩn, yêu cầu theo thông lệ quốc tế”, ông Tú chia sẻ.
Là ngân hàng duy nhất trong nhóm 4 ngân hàng thương mại có vốn nhà nước (Big 4) chưa cổ phần hóa, ông Phạm Toàn Vượng, Tổng giám đốc Agribank bày tỏ, đơn vị mình gặp nhiều khó khăn trong việc tăng vốn điều lệ, do hoàn toàn phụ thuộc vào nguồn ngân sách nhà nước.
Trong năm 2024, Agribank đã được cấp bổ sung đủ 17.100 tỷ đồng vốn điều lệ từ ngân sách nhà nước theo kế hoạch, nâng tổng vốn điều lệ lên 51.600 tỷ đồng.
Với định hướng tín dụng năm 2025 tăng khoảng 16%, NHNN đã giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho Agribank gần 13%, tương đương tăng trên 200.000 tỷ đồng.
Theo lãnh đạo Agribank, nếu dư nợ hàng năm tăng thêm 200.000 tỷ đồng, Agribank cần bổ sung 15.000-17.000 tỷ đồng vốn tự có. "Agribank kiến nghị được cấp bổ sung vốn điều lệ từ lợi nhuận thực nộp hàng năm của Agribank, tối thiểu 10.000 tỷ đồng/năm, bắt đầu từ năm 2025 để ngân hàng tập trung tăng trưởng tín dụng cho nền kinh tế", ông Vượng nói.
Tại buổi làm việc với ngành ngân hàng tháng 2/2025, Thủ tướng Chính phủ cũng giao Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng khẩn trương sửa đổi quy định liên quan tăng vốn cho các ngân hàng thương mại nhà nước để bảo đảm cạnh tranh lành mạnh với các ngân hàng thương mại cổ phần.
Huyền Anh-Link gốc