Với việc giảm lãi suất huy động thêm 0,2%/năm ở tất cả các kỳ hạn, Vietcombank có mặt bằng lãi suất thấp nhất hệ thống ngân hàng. Lần giảm lãi suất thứ ba liên tiếp chỉ trong vòng hơn 1 tháng của ngân hàng này liệu có tạo ra xu hướng giảm lãi suất trên thị trường trong 2 tháng còn lại của năm?

Lãi suất chỉ bằng gần một nửa so với cùng kỳ năm ngoái

Cùng thời điểm này năm ngoái, mức lãi suất 8%/năm khá phổ biến, áp dụng cho tiền gửi kỳ hạn từ 6 tháng trở lên. Đối với kỳ hạn 12 tháng và các kỳ hạn dài hơn, lãi suất thậm chí còn tiến lên 9%/năm và hơn thế nữa.

Lãi suất tiền gửi tiết kiệm được các ngân hàng niêm yết hiện nay chỉ bằng gần một nửa so với cùng kỳ năm ngoái.

Còn ở thời điểm hiện tại, theo ghi nhận của VnBusiness, trên thị trường, lãi suất tiền gửi tiết kiệm được các ngân hàng đang niêm yết chỉ bằng gần một nửa so với cùng kỳ năm ngoái. Đáng chú ý, mức lãi suất phổ biến nhiều kỳ hạn còn thấp hơn cả thời điểm dịch COVID-19 bùng phát trong năm 2020 - 2021.

Chẳng hạn, Vietcombank vừa hạ lãi suất tiết kiệm với tất cả kỳ hạn, trong đó khoản tiền gửi kỳ hạn 1 tháng chỉ được trả lãi suất 2,8%/năm, và mức lãi suất niêm yết cao nhất giảm về 5,1% áp dụng cho khoản tiền gửi 12 tháng dù gửi tại quầy hay trực tuyến.

Tại 3 ngân hàng quốc doanh còn lại là Agribank, BIDV và VietinBank, sau lần điều chỉnh gần nhất, lãi suất cho kỳ hạn trên 6 tháng là 4,3%/năm, cao nhất cho kỳ hạn 12 tháng là 5,3%/năm.

Nhiều nhà băng tư nhân khác gần đây cũng tiếp tục giảm thêm lãi suất tiết kiệm với mức giảm 0,2-0,3%. Trên thị trường, ngoài PVCombank, NCB... duy trì lãi suất trên 6% kỳ hạn 6 tháng, hầu hết các ngân hàng đã đưa lãi suất về dưới mức này.

Theo thống kê của Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV), đến giữa tháng 10/2023, lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng tại nhóm ngân hàng thương mại nhà nước là 5,3%; nhóm ngân hàng thương mại cổ phần lớn (ACB, MBB, VPB, TCB) là 5,38%, còn nhóm ngân hàng thương mại khác là 5,7%.

Có thể thấy, làn sóng giảm lãi suất huy động của các nhà băng vẫn chưa kết thúc bất chấp Ngân hàng Nhà nước liên tục hút tiền về để giảm dư thừa thanh khoản. Kể từ giữa tháng 9, NHNN đã phát hành tổng cộng 186 nghìn tỷ đồng tín phiếu kỳ hạn 28 ngày theo cơ chế đấu thầu lãi suất với lãi suất trúng thầu dao động trong khoảng 0,5-1,3%.

Động thái phát hành tín phiếu gần đây của NHNN được giới phân tích nhận định ít có khả năng gây ra sự đảo ngược xu hướng giảm lãi suất huy động và cho vay hiện nay, đặc biệt trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng yếu.

Lãi suất huy động tiếp tục dò đáy?

Trao đổi với VnBusiness, ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB) dự báo xu hướng giảm lãi suất trong 2 tháng cuối năm vẫn có thể xảy ra, nhưng mức độ giảm không mạnh như giai đoạn trước, bởi nhu cầu tín dụng khôi phục cuối năm do yếu tố mùa vụ. Thứ hai là lãi suất hiện nay so với mặt bằng các năm đang ở mức khá thấp, nếu tiếp tục giảm nữa sẽ chạm vào ngưỡng lạm phát.

Ông Tùng phân tích, về nguyên tắc lãi suất phải thực dương, nghĩa là lãi suất huy động phải cao hơn mức lạm phát, vì vậy dự báo lãi suất sẽ đi ngang, hoặc nếu giảm sẽ rất nhẹ.

Vậy, động thái giảm lãi suất huy động mới đây của “ông lớn” Vietcombank liệu có tạo ra xu hướng giảm lãi suất trên thị trường? Ông Tùng nhận định, các ngân hàng quốc doanh có những tác động nhất định, riêng với OCB sẽ tuỳ thuộc vào diễn biến thị trường, sẽ quan sát để điều chỉnh phù hợp với thị trường.

Vào đầu tháng 10, Phó tổng giám đốc một ngân hàng quốc doanh cũng dự báo lãi suất tiết kiệm vẫn có thể giảm nhẹ, song tốc độ điều chỉnh chậm lại đáng kể so với giai đoạn trước. Thay vì điều chỉnh nhanh và mạnh, lãi suất về vùng ổn định và duy trì đến hết quý I/2024.

Còn theo Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú, tính đến thời điểm hiện tại, lãi suất đã giảm như mục tiêu đề ra của Chính phủ, khi lãi suất huy động và cho vay lần lượt giảm khoảng 2,5% và 1,5% - 2% so với đầu năm.

Về lý thuyết, lãi suất tiền gửi giảm sẽ khiến một phần dòng tiền hướng đến các kênh đầu tư khác, chảy ra nền kinh tế, tìm kiếm cơ hội sinh lời cao hơn. Tuy nhiên, nền kinh tế gặp nhiều khó khăn, do vậy lượng tiền gửi vào ngân hàng vừa qua vẫn tăng...

Ông Tùng cho rằng tác động của việc giảm lãi suất khiến dòng tiền đổ vào các lĩnh vực hoạt động sản xuất kinh doanh là một tín hiệu tốt. Riêng với chứng khoán, ông đánh giá đây là lĩnh vực đầu tư tài chính, nên khi tiền “đổ” vào kênh này thì cũng nằm trong hệ thống ngân hàng.

“Khi tiền vào chứng khoán sẽ chảy từ cá nhân này sang cá nhân khác, từ cá nhân sang doanh nghiệp, suy cho cùng cũng nằm trong hệ thống ngân hàng và đưa vào hoạt động sản xuất kinh doanh và lưu thông hàng hoá. Đây là một tín hiệu tốt, là một trong những tác dụng mong muốn của chính sách tiền tệ”, ông Tùng nói.

Thực tế, dù lãi suất tiền gửi tiết kiệm giảm nhưng dòng vốn huy động tại các ngân hàng tiếp tục tăng trong 9 tháng qua.

Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú cho biết, tính đến 30/9, tổng vốn huy động của các ngân hàng thương mại đạt khoảng 12,9 triệu tỷ đồng, tăng khoảng 5,9% so với cuối năm 2022. Còn về cho vay, đến hết tháng 9, tín dụng ước tăng khoảng 6,9% so với cuối năm 2022 với tổng dư nợ của nền kinh tế đạt khoảng 12,63 triệu tỷ đồng.

Huyền Anh