Du lịch nông thôn đang mở hướng đi giảm nghèo cho người dân Hà Giang. Đây cũng là ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh nên nhận được sự quan tâm, đồng lòng của người dân, HTX trong phát triển dịch vụ, xây dựng mô hình du lịch chuyên nghiệp, bền vững.

Không chỉ có thế mạnh về các danh lam thắng cảnh, Hà Giang còn là nơi hội tụ của nhiều nét đẹp văn hóa truyền thống, lịch sử lâu đời với các sản phẩm đặc sản địa phương. Đây chính là tiềm năng đa dạng thúc đẩy người dân phát triển và tham gia làm du lịch nông thôn, du lịch cộng đồng.

Làm kinh tế du lịch

Nhận thấy lượng khách du lịch đến tham quan, khám phá, trải nghiệm trên địa bàn tỉnh ngày càng nhiều, HTX Đồng Quê nằm trong Làng Văn hóa du lịch thôn Hạ Thành, xã Phương Độ, TP Hà Giang, đã chú trọng phát triển các dịch vụ phục vụ khách du lịch như ăn uống, homestay và sản xuất các mặt hàng thủ công truyền thống.

HTX cũng tổ chức các dịch vụ như ngắm ruộng bậc thang, tắm suối, giao lưu hát Then, dịch vụ xe máy chở khách… Đến nay, khu du lịch của HTX được đầu tư đồng bộ từ nơi nghỉ, ăn uống, văn nghệ, trưng bày sản phẩm… Một số thành viên cũng được đi học các lớp tiếng Anh để phục vụ khách nước ngoài.

Sự chuyên nghiệp đã giúp HTX Đồng Quê trở thành điểm đến hút khách. Năm 2022, HTX phục vụ 1.600 lượt khách trong và ngoài nước. Thu nhập của thành viên đạt bình quân 5 triệu đồng/tháng. Đây là mức thu nhập ổn định và cao hơn nhiều so với trước đây người dân chỉ làm nương và nghề thủ công truyền thống nhỏ lẻ.

Tại xã Thông Nguyên, huyện Hoàng Su Phì, HTX du lịch cộng đồng Nậm Hồng cũng đang giúp người dân tăng thu nhập từ các dịch vụ như homestay, nuôi trồng cung cấp thực phẩm cho khách du lịch, hướng dẫn du lịch, xe ôm và văn nghệ/trình diễn phong tục.

Các hộ tham gia HTX được phân công từng nhiệm vụ riêng theo khả năng và thế mạnh. Hiện, mô hình du lịch của HTX được công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao của tỉnh Hà Giang. Đặc biệt, mô hình du lịch của HTX được thiết kế bài bản từ khu lưu trú đến kết nối doanh nghiệp để xây dựng tour. Chính vì vậy mà vào mùa du lịch, mỗi hộ thành viên có thu nhập 50-70 triệu/tháng, là mức thu nhập "không tưởng" đối với nhiều hộ đồng bào dân tộc thiểu số ở xã Nậm Hồng.

Có thể thấy, du lịch nông thôn, du lịch trải nghiệm đang phát triển mạnh ở Hà Giang. Một trong những điểm nhấn trong phát triển du lịch của tỉnh là Hà Giang có đến 35 làng văn hóa du lịch cộng đồng. Các làng nghề này đều có mô hình HTX dẫn dắt để từng bước hoàn thiện sản phẩm du lịch cộng đồng gắn với các ngành nghề truyền thống của địa phương.

Tiêu biểu như HTX thêu dệt vải thổ cẩm Lô Lô thôn Sảng Pả A, HTX dệt lanh Lùng Tám, HTX đan quẩy tấu thôn Cá Chúa Đớ, HTX may mặc trang phục dân tộc Dao xã Sủng Máng… đều vừa phát triển nghề truyền thống, vừa làm du lịch rất hiệu quả.

Tạo sức bật giảm nghèo

Theo thống kê, trong 9 tháng đầu năm 2023, tỉnh Hà Giang đã đón hơn 2,2 triệu lượt du khách, trong đó gần 220.000 lượt khách quốc tế, khách nội địa khoảng 1,94 triệu lượt người (tăng 35% so với cùng kỳ năm 2022, đạt 86% kế hoạch năm), doanh thu du lịch đạt gần 5.100 tỷ đồng, tăng 58,6%.​

Du lịch nông thôn, du lịch trải nghiệm đang giúp khẳng định tiềm năng lợi thế của tỉnh và tạo việc làm cho khoảng 2.000 lao động là nhân dân địa phương, từ đó góp phần xóa đói giảm nghèo.

Du lịch nông thôn, du lịch trải nghiệm đang là thế mạnh kinh tế, thúc đẩy giảm nghèo ở Hà Giang.

Đặc biệt, thu nhập bình quân các hộ làm dịch vụ du lịch homestay tại các làng văn hóa du lịch đạt 70-80 triệu đồng/năm, trong đó có những hộ đạt doanh thu gần 200 triệu đồng/năm. Từ đó, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, giảm tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo tại các địa phương.

Theo đánh giá của UBND tỉnh Hà Giang, tỉnh có gần 90% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số với nhiều thôn đặc biệt khó khăn khu vực vùng sâu, vùng xa, biên giới. Tuy nhiên, phát triển du lịch trong những năm gần đây đã giúp rút ngắn khoảng cách kinh tế giữa các khu vực trong tỉnh, góp phần tạo sức bật để Hà Giang đẩy nhanh quá trình giảm nghèo bền vững.

Tính đến cuối năm 2022, toàn tỉnh còn 94.727 hộ nghèo, cận nghèo đa chiều; chiếm 49,95% tổng số hộ toàn tỉnh (giảm 8.889 hộ, giảm 5,17% so với cuối năm 2021), trong đó 70.318 hộ nghèo và 24.409 hộ cận nghèo.

Đặc biệt, phát triển du lịch nông thôn, du lịch trải nghiệm được khẳng định là ngành kinh tế có vị trí quan trọng trong cơ cấu kinh tế của tỉnh, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế, giảm nghèo và phát huy giá trị văn hóa, bảo vệ môi trường và giữ vững quốc phòng, an ninh.

Chỉ trong năm 2023, với sự phát triển trở lại của ngành du lịch sau dịch bệnh, Hà Giang kỳ vọng sẽ có thêm 13.000 hộ thoát nghèo, đưa tổng số hộ nghèo đa chiều toàn tỉnh giảm xuống còn 81.451 hộ, tương đương giảm 7,34% so với cùng kỳ năm 2022; vượt 3,34% so với kế hoạch của tỉnh.

Đưa du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn

Với nền tảng trên, năm 2024, tỉnh đặt mục tiêu giảm 7.821 hộ nghèo đa chiều, tương đương giảm tỷ lệ nghèo đa chiều hơn 4%, trong đó các huyện nghèo giảm trên 6%. Hà Giang phấn đấu đưa tỷ lệ hộ nghèo đa chiều cuối năm 2024 giảm từ 42,61% xuống còn 38,61%, hạn chế thấp nhất hộ nghèo phát sinh mới và tái nghèo.

Để đạt được mục tiêu này, tỉnh xây dựng kế hoạch đưa du lịch cơ bản thành ngành kinh tế mũi nhọn vào năm 2025. Từ đây, du lịch sẽ phát triển theo hướng bền vững, chuyên nghiệp, tạo động lực thúc đẩy kinh tế, xã hội phát triển. Từ đó, tỉnh có thể thu hút 3 triệu lượt khách/năm và có thể mang về nguồn thu khoảng 7.800 tỷ đồng/năm, tạo trên 28.000 việc làm cho người lao động…

Xác định phát triển du lịch nông thôn là mục tiêu, nhiệm vụ quan trọng trong giảm nghèo, chính vì vậy, tỉnh đang huy động và lồng ghép nhiều nguồn lực hỗ trợ cho phát triển du lịch. Trong đó, chú trọng phát triển đồng bộ về cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch đối với các điểm du lịch cộng đồng có tiềm năng. Đồng thời, hỗ trợ người dân, HTX hoàn thiện dịch vụ, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, từ đó đảm bảo điều kiện phục vụ, thu hút khách, khai thác có hiệu quả hơn nữa tài nguyên du lịch văn hóa địa phương.

Hà Giang cũng đang đẩy mạnh hỗ trợ các HTX du lịch phát triển theo hướng chuyên nghiệp gắn liền với tổ chức các lễ hội để đẩy mạnh tiêu thụ các sản phẩm đặc thù của địa phương và thu hút khách.

Tùng Lâm