Thế giới tiếp tục chứng kiến sự gia tăng ròng về sản lượng điện chạy bằng than do công suất được bổ sung nhiều hơn công suất bị loại bỏ hàng năm.
Bất chấp những lo ngại về khí hậu ngày càng tăng, thế giới vẫn tiếp tục phụ thuộc vào than, với công suất đốt than được tạo ra nhiều hơn công suất ngừng hoạt động hàng năm.
Trung Quốc, quốc gia tiêu thụ than để sản xuất điện lớn nhất thế giới, hiện tạo ra nhiều điện từ hydrocarbon hơn bất kỳ thời điểm nào trong 5 năm qua khi nền kinh tế nước này phục hồi sau đại dịch COVID-19 và đợt nắng nóng mùa hè làm tăng nhu cầu năng lượng. Ở châu Âu, nhiều quốc gia đã đảo ngược chính sách loại bỏ dần nguồn năng lượng từ than trước tình trạng thiếu khí đốt tự nhiên do Nga tấn công Ukraine.
Trung Quốc chịu trách nhiệm cho khoảng 30% lượng khí thải carbon dioxide toàn cầu. Theo ước tính của Kayrros, một công ty nghiên cứu dữ liệu dựa trên vệ tinh ở Pháp, nước này dựa vào than để tạo ra hơn một nửa lượng điện năng, với sản lượng điện than trung bình hàng ngày tăng 14,2% trong tháng 7 so với một năm trước đó.
Trung Quốc đã chấm dứt chính sách hà khắc Zero Covid vào đầu tháng 1 sau khi dỡ bỏ lệnh phong tỏa ở Thượng Hải vào tháng 6 trước đó. Nhu cầu về điện ngày càng tăng khi hoạt động kinh tế dần trở lại bình thường. Ngoài ra, một đợt nắng nóng kỷ lục ập đến cả nước vào mùa hè năm nay khiến việc sử dụng điều hòa là tất yếu. Bắc Kinh ghi nhận ngày nóng nhất vào tháng 6, với nhiệt độ lên tới 41 độ C trong thời gian ngắn.
Trung Quốc không phải là quốc gia duy nhất. Theo một báo cáo công bố vào tháng 7 bởi Cơ quan Năng lượng Quốc tế, nhu cầu về than ở Ấn Độ, quốc gia tiêu thụ hydrocarbon để sản xuất điện lớn thứ hai thế giới, đã tăng 8% vào năm 2022, đồng thời nhu cầu tăng 36% đã khiến Indonesia trở thành quốc gia tiêu thụ hydrocarbon lớn thứ năm. Nhu cầu toàn cầu dự kiến sẽ đạt mức cao mới vào năm 2023.
Than tương đối rẻ và là nguồn cung cấp ổn định. Cả các nền kinh tế phát triển và mới nổi đều dựa vào nó trong những thời điểm khẩn cấp. Ngay cả Đức, quốc gia đi đầu trong việc khử carbon, cũng đã chuyển sang tăng cường năng lượng đốt than, với Bộ trưởng Bộ Kinh tế và Hành động Khí hậu Robert Habeck trích dẫn tình hình năng lượng "nghiêm trọng" do sự gián đoạn trong nguồn cung cấp khí đốt của Nga. Pháp cũng đã nối lại hoạt động của các nhà máy điện than.
Lượng tiêu thụ than và năng lượng tái tạo đều tăng. Ảnh: Nikei Asia.
Tại Nhật Bản, than chiếm khoảng 30% sản lượng điện. Sự phụ thuộc vào than đá của nước này đã tăng khoảng 5 điểm phần trăm sau vụ tai nạn hạt nhân Fukushima năm 2011 và nước này đã không thể hạ thấp mức đó.
Theo nhóm nghiên cứu Global Energy Monitor của Mỹ, thế giới tiếp tục chứng kiến sự gia tăng ròng về sản lượng điện chạy bằng than do công suất được bổ sung nhiều hơn số công suất bị loại bỏ hàng năm. Nhiều nhà máy đã mọc lên ở châu Á, trong đó có Nhật Bản, trong khi các cơ sở mới đã được mở ở Ba Lan và Thổ Nhĩ Kỳ. Trung Quốc, quốc gia chiếm một nửa số nhà máy mới, đã giảm tốc độ ngừng hoạt động của các nhà máy hiện có.
Các cơ sở mới có thể hiệu quả hơn nhưng lượng phát thải khí nhà kính từ các nhà máy đốt than vẫn còn đáng kể. Thế giới có thể sẽ phải trả giá đắt nếu không thể ngừng sử dụng than.
Thỏa thuận Paris, một hiệp ước quốc tế về biến đổi khí hậu, có mục tiêu duy trì mức tăng nhiệt độ toàn cầu dưới 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp. Dự báo nhiệt độ tăng hơn 1,5 độ C sẽ làm tăng đáng kể nguy cơ xảy ra các đợt nắng nóng, lượng mưa quá mức và các rủi ro khí hậu khác.
Hội đồng liên chính phủ về biến đổi khí hậu, một cơ quan của Liên hợp quốc, cho biết trong một báo cáo hồi tháng 3 rằng thế giới chỉ có thể thải thêm 400 tỉ tấn carbon dioxide nếu muốn đạt được mục tiêu hạn chế sự nóng lên ở mức 1,5 độ C. Nếu lượng phát thải hàng năm hiện tại vẫn tiếp tục, mục tiêu sẽ trở nên xa tầm với trong khoảng 10 năm nữa. Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres cho biết: “Quả bom hẹn giờ về khí hậu đang kêu tích tắc”.