Các lệnh hạn chế xuất khẩu chất bán dẫn và các hàng hóa khác của Mỹ đã cản trở những tiến bộ trong công nghệ trí tuệ nhân tạo tại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới và Trung Quốc đang bắt đầu trả đũa. Các tập đoàn khổng lồ ở Nhật Bản và Hàn Quốc có thể trở thành những mục tiêu “bắt làm con tin” hàng đầu.
Vào năm 2022, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã đưa ra các biện pháp toàn diện nhằm ngăn chặn Trung Quốc tiếp cận các con chip và công nghệ sản xuất chip tiên tiến. Kể từ đó, Washington đã mở rộng các biện pháp kiểm soát để hạn chế nhiều loại thiết bị và vật liệu hơn sang Trung Quốc, bao gồm máy móc và công cụ do gã khổng lồ ASML của Hà Lan và Tokyo Electron của Nhật Bản sản xuất.
Vào tháng 12, chính quyền Tổng thống Biden đã thêm hơn 100 thực thể Trung Quốc vào danh sách hạn chế thương mại của mình như một phần của gói kiểm soát mới.
Chiến tranh công nghệ Mỹ - Trung Quốc đang căng thẳng hơn bao giờ hết.
Các hạn chế thắt chặt đã thúc đẩy Bắc Kinh phản ứng. Vào giữa năm 2023, chính phủ nước này bắt đầu yêu cầu giấy phép xuất khẩu đối với gali, germani, than chì và antimon - những vật liệu quan trọng để sản xuất pin, chất bán dẫn, sợi quang và vũ khí.
Nhưng khi xem xét kỹ hơn các luồng thương mại, không thấy chính quyền Trung Quốc có hệ thống từ chối giấy phép xuất khẩu, theo Cory Combs, một nhà nghiên cứu từ công ty phân tích Trivium China.
Điều đó sắp thay đổi. Để đáp trả các biện pháp kiểm soát mới nhất của Washington, chính phủ Trung Quốc đã công bố lệnh cấm hoàn toàn đối với một số vật liệu quan trọng được xuất khẩu sang Mỹ. Đây được xem là biện pháp trả đũa mạnh mẽ nhất của nước này cho đến nay.
Có khả năng Trung Quốc sẽ tiếp tục tụt hậu trong lĩnh vực AI. Các gã khổng lồ công nghệ trong nước như Tencent và Baidu đang cạn kiệt kho dự trữ chip Nvidia hiện đã bị cấm và sẽ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc chuyển sang các giải pháp thay thế trong nước để đào tạo các mô hình AI của họ.
Và con chip mới nhất do công ty bán dẫn địa phương Huawei thiết kế chậm hơn ba thế hệ so với Nvidia - công ty dẫn đầu thị trường trị giá 3,3 nghìn tỷ USD của Mỹ.
Trong bối cảnh này, Bắc Kinh đã âm thầm đặt nền móng để biến thế độc quyền của mình về đất hiếm và các khoáng sản quan trọng thành vũ khí.
Vào tháng 6, chính phủ đã công bố một loạt các quy định nhằm bảo vệ nguồn cung cấp đất hiếm của đất nước; các quy định này bao gồm khai thác, luyện kim, buôn bán và thiết lập quyền sở hữu nhà nước đối với các nguồn tài nguyên đất hiếm.
Lệnh cấm xuất khẩu mới nhất từ Bộ Thương mại Trung Quốc tuân theo một cuộc cải tổ các quy định hiện hành. Trong khi các lệnh hạn chế trước đây đối với gali và germani là từng phần, thì chế độ thống nhất mới trao cho chính phủ quyền giám sát chặt chẽ hơn đối với các công nghệ và hàng hóa có thể được sử dụng cho mục đích dân sự và quân sự.
Các doanh nghiệp bán một số loại than chì nhất định, được sử dụng trong pin xe điện, trước tiên phải tiết lộ thông tin chi tiết về khách hàng ở nước ngoài và mục đích sử dụng cuối cùng của các vật liệu. Học theo sách lược trừng phạt của Washington, Trung Quốc cũng sẽ có một "danh sách kiểm soát" các công ty nước ngoài phải chịu các hạn chế và giấy phép bổ sung.
Tuy nhiên, việc nhắm mục tiêu vào các công ty Mỹ như Micron Technology hay Tesla vào thời điểm nền kinh tế Trung Quốc đang gặp khó khăn cần các đối tác thương mại, đầu tư nước ngoài và bí quyết công nghệ có thể khiến nước này tự chuốc lấy thất bại.
Vào năm 2023, các công ty cơ sở hạ tầng của Trung Quốc đã bị cấm mua một số chip nhớ từ Micron. Mặc dù vậy, một năm sau đó, mối quan hệ của công ty có trụ sở tại Idaho này với Trung Quốc đã được củng cố, với việc Tổng giám đốc điều hành Sanjay Mehrotra gặp Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc và khởi công xây dựng một nhà máy mới tại quốc gia này vào năm 2024.
Trong khi đó, doanh số bán hàng của hãng sản xuất ô tô Tesla tại Trung Quốc đang trên đà tăng trưởng 14% lên 23 tỷ USD vào năm 2025, theo dự báo của Visible Alpha.
Thay vào đó, Bắc Kinh nắm giữ nhiều đòn bẩy hơn đối với các đồng minh của Mỹ ở châu Á. Một báo cáo của chính phủ Nhật Bản phát hiện ra rằng nước này phụ thuộc vào Trung Quốc cho gần 1/3 lượng hàng nhập khẩu, so với chỉ 13 phần trăm của Mỹ.
Những mặt hàng này bao gồm từ máy móc đến hóa chất hữu cơ đến thiết bị điện. Và bất chấp những nỗ lực chính thức nhằm đa dạng hóa chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc, một nghiên cứu riêng biệt phát hiện ra rằng sự phụ thuộc của Hàn Quốc vào Trung Quốc đối với 5/6 nguyên liệu thô cần thiết để sản xuất chip thực sự đã tăng lên vào năm 2023.
Điều đó khiến các công ty của Tokyo và Seoul rơi vào thế dễ bị tổn thương. Vào tháng 9, Toyota đã lên tiếng riêng tư rằng Trung Quốc sẽ cắt đứt quyền tiếp cận khoáng sản quan trọng của nhà sản xuất ô tô trị giá 220 tỷ USD này. Ngoài chuỗi cung ứng, công ty còn có các nhà máy ở Trung Quốc đại lục.
Các công ty chip nhớ khổng lồ của Hàn Quốc là SK Hynix và Samsung Electronics, cũng như các chuyên gia về pin là LG Chem và SK On, cũng đang ở trong tình thế tương tự.
Chỉ cần một lời đe dọa kiểm soát xuất khẩu có thể đủ để các quốc gia đó phải suy nghĩ kỹ hơn về việc tham gia cuộc chiến công nghệ chống lại Trung Quốc. Theo Reuters, Bắc Kinh có rất nhiều vũ khí để chống trả và vào năm 2025, họ sẽ hướng vũ khí đó về các đồng minh của Mỹ.
Theo Reuters
Thanh Tú-Link gốc